به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری شبستان، این زمزمه‌ای است که صدها سال همراه با اشک بر لب اجداد ما بوده و بر بیرق تکیه‌هایشان نقش بسته است: «نه ذوالجناح دگر تاب استقامت داشت؛ نه شاه تشنه لبان بر جدال طاقت داشت/ هوا زجور مخالف چو قیرگون گردید؛ عزیز فاطمه از اسب سرنگون گردید/ بلند مرتبه شاهی ز صدر زین افتاد؛ اگر غلط نکنم، عرش بر زمین افتاد» این بخشی از مقتل‌خوانی سید الشهداست که قدیمی‌ها می‌گویند دل سنگ را هم آب می‌کند. در تعزیه‌خوانی‌ها، روایت به این صحنه که می‌رسید شمر با صدایی بلندتر از دیگران گریه می‌کرد.
هزار و سیصد و هشتاد سال از ظهر عاشورایی که امام حسین و یارانش شهید شدند گذشته و روایت این صحنه در قالب‌های بی‌شمار و با شکل‌ها فرم‌های متعددی انجام شده است؛ اما همیشه یک چیز در آن ثابت بوده، چیزی که از آن با عنوان روح قیام عاشورا نام برده می‌شود.
از دیرباز مهم‌ترین نمایش مذهبی ما تعزیه بوده است و تعزیه نمایشی نمادین و در واقع معرف نمایش ایرانی در جهان است که تمام قشرهای جامعه از قشر خاص تا قشر مردم عادی و کوچه‌بازار آن را می‌پسندند. با اینکه تعزیه به نوعی قصه‌های لورفته‌ی تاریخی‌ست و همه مردم چه پیر و چه جوان به اندازه‌ی خود اطلاعاتی درباره‌ی آن دارند و نیاز به هم‌ذات‌پنداری و کشمکش‌های دراماتیک ندارد اما گاهی به دلیل عمکرد و شیوه‌ی خاصی از ارایه‌ی اثر حرف تازهای در دل نمایش برای مردم وجود دارد و آنها را ساعاتی به خود و داستان جذب می‌کند.
در این میان، داستان عاشورا و کربلای حسینی از تاثیرگذارترین و مهم‌ترین واقعه‌ی تاریخی‌ست که مردم از دیرباز و سالیان گذشته برایش کنجکاو و عطش دانستن و بازشنیدنش در آنها سیری ندارد و با رسیدن این ماه همه چیز تازه می‌شود و غربت و مظلومیت امام حسین (ع) و خاندانش داغ همه را تازه می‌کند و اهالی هنر مخصوصا تیاتر در این واقعه به‌نوعی دین خود را به امام حسین و خاندانش ادا می‌کنند و نمایش‌هایی بر صحنه می‌برند تا گوشه‌هایی از رشادت و مظلومیت سالار شهیدان را برای مردم بازگو کنند.
نمایش «تنهاتر از مسیح» کاری از «حسن برزا» و موسسه فرهنگی و هنری اوج که این شب‌ها در بوستان ولایت، جنوبی‌ترین نقطه‌ی تهران برگزار می‌شود در سه پرده به سه واقعه از زمان حضور مسلم ابن عقیل در کوفه و ماجرای واقعه عاشورا تا زمان حال حاضر و درگیری مدافعان حرم با داعش ادامه پیدا کرده و در پایان ظهور و فرج منجی عالم، حضرت مهدی (عج) ختم می‌شود.
نمایش «تنهاتر از مسیح» به تکرر آیینه وار قیام عاشورا در برهه‌های مختلف زمانی توجه کرده است. در طول تاریخ هر بار که شیعیان با رویارویی دو جبهه حق و باطل مواجه شده اند، آن ها را در دو قالب حسینیان و یزیدیان معادل سازی کرده اند و بزرگترین سودایشان این بوده که در مرحله های حساس تاریخی، داخل جبهه حق و به عبارتی جزء صف عاشورائیان باشند.
تکنیک روایت این نمایش ترکیبی از تکنیک های مربوط به دوره‌های مختلف تاریخی، اعم از باستانی، میانه و مدرن است. همچنین در این کار سبک های ایرانی، عربی و اروپایی ترکیب شده اند و از تمام امکانات زیبایی شناختی تئاتر استفاده شده است. تکنولوژی های جدید و روش های سنتی نمایش هم در تنهاتر از مسیح به خوبی ترکیب شده اند.
«تنهاتر از مسیح» به اپرا هم بی‌شباهت نیست. ترکیب اپرا و تعزیه معجون شگفت انگیزی از آب درآمده که طی چند سال اخیر علاقه‌مندان بسیاری را به خودش جلب کرده است و تنهاتر از مسیح یکی از نمونه های شاخص آن در این سال ها بوده است.
در این میان با کارگردان اثر، حسن بزرا گفتگویی را ترتیب داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید؛
«حسن بزرا»، کارگردان نمایش «تنهاتر از مسیح» درباره اجرای این اثر میدانی گفت: این سبک از نمایش های میدانی توسط بهزاد بهزادپور ابداع شده که در اجرای نمایش‌‌هایش از این روش استفاده می کرد و ما کمتر در نمایش های میدانی شاهد آن هستیم.
وی در ادامه افزود: نمایش در سه وجه و سه پرده اجرا می شود یعنی مخاطب از سه طرف شاهد وقایع نمایش از حضور مسلم در کوفه تا زمان حال حاضر و درگیری مدافعان حرم با داعش در سوریه است.
بزرا درخصوص ویژگی‌های متفاوت این اثر برای جذب مخاطب اظهار داشت: به دلیل بکر بودن، چندرسانه‌ای بودن و اتفاقات ویژه‌ای که این نمایش رقم می‌زند، مخاطبان و تماشیچیان این اثر بسیار از آن لذت برده و به تماشای اثر می‌نشینند. البته ما به دنبال این هستیم که این‌گونه از نمایش میدانی را در حد و اندازه‌ی خود و بنابر بودجه‌ای که در اختیارمان قرار می‌گیرد، گسترش بدهیم.
وی تاکید کرد: اگر بخواهیم مخاطب را نسبت به آثار مذهبی و آیینی مشتاق و با انگیزه کنیم باید در آثار خود جذابیت ایجاد کنیم و این جذابیت در آثار با پیشرفت همگام با تکنولوژی میسر می‌شود. تماشاچی امروز، یک تماشاچی عجول است که باید اثری که برایش تولید می‌شود دارای سرعت عمل و حرف‌های تازه باشد تا آن را قبول کند و این قابلیت سرعت‌عمل بالا در سالن‌تیاتر به‌راحتی قابل دسترس است.
کارگردان نمایش «تنهاتر از مسیح» درباره عدم حمایت از تولید آثار دینی در عرصه‌ی تیاتر خاطرنشان کرد: چون حمایتی از تولید آثار با کیفیت مذهبی و آیینی نمی‌شود، تولید آثار خوب در این حوزه به حداقل می‌رسد و وقتی مخاطبی به تماشای نمایش آیینی می‌نشیند، با اثری بی محتوا و بی‌کیفیت روبه‌رو می‌شود . ما به دنبال تولید نمایش‌های لاکچری برای یک طیف به‌خصوصی از تماشاگران نیستیم بلکه می‌خواهیم آثاری برای عموم مردم و از دل مردم اجرا کنیم.
وی همچنین ادامه داد: جای تاسف دارد که چرا دیگر سازمان‌ها به پیشرفت این هنر در ذهن و قلب مردم توجهی نمی‌کنند. ما زیرساخت مناسب برای تولید این‌گونه کارها را در کشور نداریم و این مسیله باعث آسیب دیدن این‌گونه از نمایش در کشور می‌شود.
بزرا در پایان گفت: نکته‌ی مهم این اثر این است که، این کار بدون داشتن یک چهره‌ی مشهور لذتی به مخاطب می‌دهد که کارهای شاخصی که سلبریتی در آن حضور دارد، این لذت و دل‌نشینی را به تماشاگر هدیه نمی‌کند. در این کار، یک شخصیت جهانی به نام امام حسین (ع) حضور دارد که از همه سلبریتی‌ها بالاتر است و این باعث شده که مردم به استقبال این اثر بیایند و به آن عشق بورزند.
نظر شما