به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری شبستان، «غنا و موسیقی» از جمله مهمترین موضوعاتی به شمار رود که نسل دیروز و امروز متدینین جامعه در مواجهه با آن پرسش هایی داشته و دارند.
پیش از پیروزی انقلاب، تقریبا تکلیف متدینین با کنسرت ها و پخش موسیقی از تلویزیون روشن بود. آن ها به طور معمول تماشای تلویزیون و رفتن به کنسرت و حتی سینما را برای فرزندانشان ممنوع می کردند و علت آن را پخش موسیقی لغو و حرام می دانستند. اما پس از پیروزی انقلاب، وقتی تلویزیون ، رادیو، سینما و ... در اختیار نیروهای انقلاب قرار گرفت این پرسش اساسی مطرح شد که در حاکمیت دینی، موسیقی چه جایگاهی دارد. آیا تلویزیون به عنوان عام ترین رسانه ارتباط حاکمیت با مردم قرار است موسیقی پخش کند یا نه؟ و اگر قرار است نوای موسیقی از تلویزیون شنیده شود، آن موسیقی چیست؟
همین پرسش ها در آن زمان درباره سایر هنرها که می شد آن ها مصداق غنا دانست، مطرح شد. برخی مصداق روشن غنا تشخیص داده شدند و برخی نه. در این شرایط پرابهام بود بود که جنگ هم بر کشور تحمیل شد. به همین خاطر توجه و تمرکز کشور معطوف به جنگ شد و لاجرم بسیاری پرسش ها بی پاسخ ماند. اما در همان دوره جنگ، بخشی از اهالی موسیقی سنتی ایران که پیش از پیروزی انقلاب به صف مخالفان حکومت شاه پیوسته بودند، به صورتی محدود آهنگ هایی با موضوع دفاع مقدس و شهادت تولید کنند. در کنار آن، برخی آهنگسازان نیز، آهنگ هایی را با موضوعات ملی و دینی، در قالب ارکستر سمفونیک اجرا کردند.
این روند تا پایان جنگ ادامه داشت و موسیقی مبتنی بر ساز، همچنان در میان متدینین از حرمت برخوردار بود. به همین خاطر اگر قرار بود شعری با مضامین مذهبی خوانده شود، در قالب سرود اجرا می شد. در سال های پس از جنگ و تغییر فضای کشور، فعالیت هنرمندان در حوزه های مورد تایید نهادهای مسئول فرهنگی تکاپوی بیشتری به خود گرفت اما همچنان جای خالی نقطه نظر دینی درباره غنا احساس می شد تا مرز روشن تری میان موسیقی حلال و حرام مشخص کند.
پیروزی دولت اصلاحات در میانه دهه هفتاد اما، نقطه عطفی در روند معمول حضور موسیقی در فضای کشور شد. در این دوره با ارائه مجوز به آثار موسیقی پاپ، فضای فرهنگی کشور به یکباره با خیل جوانان علاقمند به موسیقی پاپ روبرو شد که به انتشار آهنگ های پاپ واکنش نشان دادند. این دوره را باید آغاز فعالیت دوباره موسیقی پاپ در کشور از زمان پیروزی انقلاب دانست. شاید در این برهه بود که حضور فعالانه نهادهای دینی در فضای فرهنگی کشور و تلاش برای تنویر افکار عمومی در زمینه موسیقی می توانست به پرسش های فراوان جوانان پاسخ دهد اما باز هم شاهد حرکتی فراگیر و تاثیرگذار نبودیم.
پس از آن و در سال های دهه هشتاد نیز فضای موسیقی کشور همواره ملهم از جریان های متنوعی بود که در ابتدا مدتی به صورت زیرزمینی فعالیت می کردند و پس از آن با دریافت مجوز، به فضای رسمی موسیقی کشور راه می یافتند. سال های اخیر اما، با گسترش تلفن های هوشمند و اینترنت، نه تنها دسترسی به موسیقی نسبت به گذشته رشد چشمگیری داشته بلکه تولید و آماده سازی موسیقی نیز ساده تر شده است. امروز یک نوجوان با داشتن یک گوشی یا تبلت هوشمند در مدت کوتاهی توانایی ساخت آهنگ را به دست می آورد. در این شرایط، برای مواجهه منطقی و اقناعی با فضای ذهنی جامعه و آگاه سازی نسل جوان نسبت به رویکرد دین درباره موسیقی، باید تلاش های فعالانه تری صورت گیرد.
به تازگی و در ماه های اخیر کتاب «غنا»، مجموعه هفتاد و شش جلسه درس خارج فقه رهبر معظم انقلاب، حضرت آیت الله خامنه ای منتشر شده است. این کتاب که از سوی نشر فقه روز وابسته به انتشارات انقلاب اسلامی به بازار آمده، مربوط به جلسات ایشان در سال تحصیلی 87-88 حوزه های علمیه است که مردادماه امسال در مرکز تخصصی فقهی ولیّ امر (عج) قم رونمایی و معرفی شد. این کتاب قرار است امشب یکشبنه 14 شهریورماه ساعت 23 در برنامه «شب موسیقی» شبکه چهار سیما برای مخاطبان تلویزیون معرفی شود. این برنامه که از زیرمجموعه های برنامه «شب هنر» محسوب می شود، با حضور رضا مهدوی کارشناس مجری و حجت الاسلام والمسلمین محمد شیخ الاسلامی به گفتگو درباره این کتاب می پردازد.
حال که محتوای درس خارج فقه رهبر انقلاب با موضوع غنا و موسیقی به عنوان نخستین بخش از دروس معظم له منتشر شده است، می توان امیدوار بود نهادهای حوزوی و فرهنگی به تاسی از این اقدام، اهتمام جدی تری نسبت به روشنگری در این باره به خرج دهند تا شاید بتوان به بخشی از شبهات موجود در این حوزه پاسخ گفت. گرچه انتظار می رفت نهادهای مسئول در مقاطع گذشته، به جای برخورد سلبی که در بلندمدت نتایجی اندک به همراه دارد، برخوردهای ایجابی و اقناعی را سرلوحه کار خود قرار می دادند.
نظر شما