۴ اثر تاریخی همدان در فهرست موقت ثبت جهانی یونسکو

«جینگ فنگ»، در حاشیه ششمین اجلاس بین المللی راه ابریشم در همدان در گفت‌و‌گو با خبرنگار شبستان در همدان گفت: در ماه مه 2011 کمیته هماهنگی کشورهای مسیر جاده ابریشم متشکل از 14عضو بود که با اضافه شدن برخی کشور‌ها در مرحله دوم، تعداد کشور های عضو به 16 کشور افزایش یافت.

 معاون آسیا و اقیانوسیه مرکز جهانی یونسکو افزود: این 16 کشور عضو کمیته بین‌المللی جاده ابریشم شامل ایران، افغانستان، فرانسه، ازبکستان، آذربایجان، چین،روسیه، ترکمنستان،کره جنوبی، ژاپن، ترکیه، سوئیس، قرقیستان، تاجیکستان، قزاقستان و نپال است.

فنگ در پاسخ به زمان آغاز فعالیت کمیته جاده ابریشم و اطلاعات گردآوری شده تا به اکنون گفت: نخستین کار اکتشاف خود را در سال 1990 پس از ورود به یونسکو از «شیانگ»، شهر خود آغاز و تا کاشغر یکی دیگر از شهر‌های چین، به طول 4 هزار و 500 کیلومتر در امتداد جاده ابریشم ادامه داده است.

معاون آسیا و اقیانوسیه مرکز جهانی یونسکو با اشاره به اینکه آغاز پروژه راه ابریشم را با معرفی شهر‌های حاشیه این جاده در چین آغاز نموده است ادامه داد: در سال 1997 عضو مرکز میراث جهانی یونسکو شده و در سال 2001 موفق به راه اندازی پروژه راه ابریشم در یونسکو شدم.

وی با بیان اینکه کمیته راه ابریشم رسما در سال 2005 آغاز به کار کرده است ابراز کرد: هیچکس نمی‌تواند بگوید تا چه اندازه اطلاعات از جاده ابریشم در دست است چرا که این موضوع بسیار باز بوده و بر اساس تمرکز بر حوزه‌های خاص تعین می‌شود.

فنگ با بیان اینکه برای مسیر جاده ابریشم راه زمینی و دریایی وجود دارد افزود: تقریبا 26 الی 27 جاده زمینی با مسیرهای مختلفی در جاده ابریشم وجود دارد که از شانگهای چین تا ایتالیا ادامه دارد، بر همین اساس در این پروژه از رویکرد روش‌های مشخص استفاده می‌شود درست مانند زوم کردن.

وی اشاره‌ای به فاکتور‌های مهم در ثبت جهانی میراث داشت و گفت: در پروژه جاده ابریشم «مسیر‌های مشترک با بنا‌های جهان شمول» بین چندین کشور انتخاب شده و به طور زنجیره‌ای برای ثبت جهانی معرفی می‌شود.

فنگ ادامه داد: به عنوان مثال شهر بم با داشتن اثر تاریخی مهمی همچون ارگ که ارزشی جهان شمول و بین‌المللی دارد به عنوان یکی از راه‌های در امتداد جاده ابریشم مطرح است، بنابراین مسیرهایی برای این جاده انتخاب می‌شود که دارای بنا و آثار ارزشمند و برجسته جهان شمولی باشند.

معاون آسیا و اقیانوسیه مرکز جهانی یونسکو گفت: جهان شمول به معنای این است که آن اثر بتواند قسمتی از داستان بشریت را تعریف کرده و صرفا مربوط به یک ملت خاص نباشد.

وی ادامه داد: دومین فاکتور مهم در ثبت جهانی، «اصالت» است، به عبارتی آن اثر باید اصالت و تمامیت داشته و دستی در بنای آن برده نشده باشد و تماما همان چیزی باشد که در آنجاست.

فنگ عنوان کرد: سومین فاکتور «مدیریت و سطح حفظ آن بنا» است، به عبارتی آن کشور داری یک اثر ارزشمند جهان شمول، توانایی حفاظت و مدیریت حفظ آن میراث را داشته باشد، با رعایت این سه اصل در یک سایت، یک میراث می‌تواند جهانی شود.

وی با اشاره به اینکه از دیدگاه ایران تجارت و مبادله کالا میان کشور های در مسیر جاده، در کنار جهان شمول بودن آثار امری مهم و ضروری است گفت: ترجیح برآن است تا میراث جهانی به صورت یک زنجیره‌ای از چند کشور تعریف شود.

معاون آسیا و اقیانوسیه مرکز جهانی یونسکو ادامه داد: در گذشته مبادلات کالایی از ایران به افغانستان، از آنجا به تاجیکستان و سپس به اروپا در قالب یک زنجیره انجام می‌شده که این نشان از فرهنگ و نیاز آن کشور‌ها داشته است.

فنگ در پاسخ به اطلاعات کمیته از کشور ایران به عنوان یکی از کشور‌های در مسیر جاده گفت: ایران در سال 2007 به کمیته جاده ابریشم ملحق شد و در ابتدا به عنوان ناظر بر نوع فعالیت‌های در حال انجام در آسیای شرقی بود.

وی با اشاره به اینکه مطالعه موضوعی در حوزه غرب آسیا برای ایران از اهمیت بالایی برخوردار است اظهار کرد: تاکنون کشور ایران گزارشی منسجم از مطالعات انجام گرفته در حوزه غرب آسیا در اختیار مرکز جهانی یونسکو قرار نداده است.

معاون آسیا و اقیانوسیه مرکز جهانی یونسکو ادامه داد: مطالعات موضوعی بر اساس منطقه جغرافیایی و دوران تاریخی انجام می‌گیرد که در این راستا اطلاعات مربوط به حوزه ایران نیز به صورت مجزا معین و مشخص خواهد شد.

وی با اشاره به اینکه کمیته جاده ابریشم، در راستای معرفی سایت‌هایی ثبت میراث جهانی به کمیته میراث جهانی یونسکو تشکیل شده است گفت: بازیگران اصلی سازمان ملی یونسکو، کشورها هستند و بی شک هر کشوری موسسه و تیم تحقیقاتی خود را برای جمع آوری اطلاعات جغرافیایی و تاریخی کشورش جمع خواهد کرد.

فنگ ابراز کرد: تیم‌های تحقیاتی و مراکز فعال در کشور‌های در امتداد مسیر جاده ابریشم بی شک سرزمین خود را می‌شناسند و می‌دانند که کدام بناها در سرزمین آنها اثر جهان شمول برجسته ای دارد که این مهم امروز به عهده سازمان میراث فرهنگی است.

معاون آسیا و اقیانوسیه مرکز جهانی یونسکو ادامه داد: سازمان میراث فرهنگی در کشور ایران نیز دربردارنده متخصصانی است که وظیفه دارند آثار جهان شمول(بین‌المللی) و ملی خود را معرفی کنند.

وی ادامه داد: در واقع، کمیته بین‌المللی جاده ابریشم از کشور‌های عضو جاده می‌خواهد تا سایت‌های جهانی و بین‌المللی خود را معرفی کرده و در صورت تأیید و برخورداری از اصول ذکر شده به عنوان یک میراث جهانی ثبت شود.

فنگ در پاسخ به استفاده از ظرفیت رسانه‌ها برای معرفی آثار باستانی کشورهای در مسیر جاده گفت: سایت http://whc.unesco.org پر مراجعه‌ترین سایت سازمان ملل است.

وی عنوان کرد: دبیرخانه این سایت در کشور شیانگ تشکیل شده و اطلاعات همه کشورها در آن سایت که متعلق به ایکوموس است جمع آوری شده است، گفتنی است به زودی اطلاعات کشور‌های در مسیر جاده و کمیته راه ابریشم در اختیار این سایت قرار خواهد گرفت تا به صورت مفصل برای همگان تشریح شود.

معاون آسیا و اقیانوسیه مرکز جهانی یونسکو ابراز کرد: ایران 24 سایت ثبت شده در یونسکو و 56 اثر در لیست موقت دارد که از این تعداد 4 جاذبه گردشگری و تاریخی استان همدان در فهرست موقت ثبت جهانی قرار دارد.