خبرگزاری شبستان، رشت؛ نام دکتر« محمد علی مجتهدی» با دبیرستان البرز، موسس دانشگاه‌های صنعتی شریف و پلی تکنیک گره خورده است.
اول مهر ماه سال ۱۲۸۷ شمسی بود که «محمدعلی» در یک خانواده متمول در لاهیجان متولد شد. پدر و مادر او از خانواده‌های با اصل و نسب و زمین‌دار بودند. پدر او تاجر ابریشم و یک منضبط سخت‌گیر، و باورمند به تشریفات و آداب و رسوم زندگی در شهر کوچک بود و علاقه نداشت پسرش را به شهرهای بزرگ بفرستد، به پسرش تنها اجازه داد در مدرسه‌ای در لاهیجان اسم بنویسد که توسط اعیان شهر تأمین مالی می‌شد. هفت سال نخست را در مدرسه ابتدایی حقیقت تحصیل کرد.
اما «محمد علی مجتهدی گیلانی» بالاخره توانست حصارهای پدر را بشکند و برای ادامه تحصیل در سال ۱۳۰۴ راهی تهران شود، آن‌هم با عایدات زمین‌هایی که از مادرش به ارث رسیده بود. هرچند در تحصیلات مجتهدی، به خاطر اغتشاشات مشروطه و نهضت جنگل وقفه افتاد، ولی او توانست در تهران در « دار المعلیمن مرکزی» تحصیلات دبیرستان خود را آغاز کند.
در تهران با دایی‌اش می‌زیست و سال پنجم و ششم را در مدرسه متوسطه شرف تهران به پایان رساند. سال ۱۳۱۰ خورشیدی بود که در امتحان اعزام محصل به خارج شرکت کرد و پس از قبولی در چهارمین دوره امتحانات اعزام محصل به اروپا، جزء صد تن محصل برگزیده اعزامی شد که به فرانسه رفتند.
مجتهدی در سال ۱۹۳۱ وارد «لیسه بلز پاسکال» در شهر کلرمون فران شد و در آنجا برای آماده‌سازی آموزش دانشگاهی، زبان فرانسوی و ریاضی خود را تقویت کرد. سپتامبر ۱۹۳۲ وارد دانشکده علوم دانشگاه لیل شد و دوره لیسانس علوم را گذراند و مقام اول شهادت نامه مکانیک استدلالی در بین دانشجویان ایرانی و فرانسوی را کسب کرد، سپس توانست سه دیپلم عالی فوق لیسانس سوربون را کسب کند.
از ۱۹۳۵ تا ۱۹۳۸ موفق به اخذ سه دیپلم عالی فوق لیسانس در آنالیز عالی، مکانیک مایعات، آئرودینامیک و عنوان «حل برخی مسائل مکانیک مایات» شد و با امتیاز«شایان افتخار» بالاترین درجه تصویب دکترای خود را دریافت کرد.
وی پس از هفت سال با همسر فرانسوی‌اش (سوزان ژان ماری وندنوستن که پیانیست بود) به ایران آمد و دانشیار ریاضی دانشکده علوم و دانشسرای عالی شد و پس از پایان خدمت وظیفه به سرپرستی قسمت شبانه روزی دبیرستان البرز منصوب شد.
اگرچه «ساموئل جردن» آمریکایی و همسرش دبیرستان البرز را پایه‌گذاری کردند، اما مدیریت ۳۴ساله مجتهدی (از مرداد ۱۳۲۳) در دبیرستانی که برجسته‌ترین شخصیت‌های علمی و سیاسی کشور را تربیت کرد، نام مجتهدی را با البرز پیوند داده است.
مهمترین میراث معنوی که دکتر مجتهدی گذاشت، مدیریت دبیرستان البرز بود. شاید بتوان گفت، نقش‌های منضبطانه و سختگیرانه پدر خود را برای دانش‌آموزان دبیرستان البرز ایفا می‌کرد. تنبلی برای دانش آموزان شهرستانی که وارد این دبیرستان می‌شدند، معنایی نداشت. بسیاری از دانش آموزان دبیرستان البرز بعدها از مفاخر علمی و فرهنگی و حتی از مسئولین رده اول کشور شدند. وقتی قرار بود نام دبیرستان را عوض کنند، شاگردان به ثمر رسیده مجتهدی اجازه ندادند و نام البرز همچنان باقی ماند.
مجتهدی در سال ۱۳۲۵، مدیرکل اداری و آموزشی وزارت فرهنگ شد. سال ۱۳۴۰ ریاست دانشگاه شیراز و در سال ۱۳۴۱ریاست دانشکده پلی‌تکنیک تهران را برعهده گرفت و در ۱۱ آبان ۱۳۴۴ مسئول تأسیس دانشگاه صنعتی شریف شد و این دانشگاه از اول مهر ۱۳۴۵ (۱۱ ماه بعد)، شروع به فعالیت کرد.
در سال ۱۳۴۶ ریاست دانشگاه ملّی (شهید بهشتی) را بر عهده گرفت.
بعد از انقلاب اسلامی، دکتر مجتهدی از ریاست مدرسه البرز کنار رفت و سال‌ها در جنوب فرانسه زندگی می‌کرد. دانشگاه صنعتی شریف در سال ۱۳۷۱ در مراسمی با حضور دکتر مجتهدی از زحمات ایشان تقدیر به عمل آورد.
دکتر مجتهدی در سن ۸۹ سالگی (خرداد ماه ۱۳۷۶) در شهر نیس فرانسه درگذشت و آرزو داشت بعد از مرگش در زادگاهش در لاهیجان دفن شود، ولی همسر فرانسوی اش چنین اجازه ای نداد و او به رغم وصیتش در شهر «نیس فرانسه» به خاک سپرده شد، جایی که حالا همسر و دخترش در کنارش آرمیده اند.
از سال ۱۳۸۷ قرار بود به همت شاگردان دکتر مجتهدی، بویژه تلاش‌های «استاد حسین محجوبی لاهیجانی» بنیاد پژوهشی البرز شگل گرفته و بنای یادبودی به پاس خدمات ارزنده علمی دکتر مجتهدی توسط این گروه در بام سبز لاهیجان ایجاد شود، اگرچه زمینی هم در بام سبز توسط یک خیر اهدا شده، اما هنوز این بنای یادبود ساخته نشده است.
نظر شما