به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری شبستان، «محسن صبوریان » عصر دیروز (دوشنبه 25 شهریور) در نشست نقد و بررسی کتاب «تکوین نهاد مرجعیت تقلید شیعه» که در سالن کنفرانس پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات برگزار شد، گفت: شکل گیری سازمان و نهادی با نام مرجع تقلید و پیشینه آن به زمان پیامبر اکرم (ص) بر می گردد. لفظ مرجعیت و کارکردهای آن و معنایی که در دوره متاخر به آن متصور شده، پیشینه طولانی دارد؛ پیشینه ای که می توان برای آن متصور بود، 200 سال است.
این نویسنده و جامعه شناس فتوا و استفتا سابقه طولانی دارد و از زمان ائمه معصوم بوده است، عنوان کرد: در فصل دوم کتاب تکوین نهاد مرجعیت تقلید شیعه توضیح دادم که از زمان شیخ مفید چقدر نهاد فقهایی مرجعیت پیش رفت. در دو دوره قاجار و پهلوی اول تحولات نهاد روحانیت نسبت به مرجعیت و دولت را سنجیدم. در فصل سوم و چهارم کتاب توضیح دادم که مرجعیت چه تحولاتی را پشت سر گذاشته است. پرونده های متنوعی در فصل سوم و چهارم باز شده است. مسئله مهم برای من این بود که نهاد دین چگونه متمرکز می شود. در دوره قاجار این تمرکز باعث شکل گیری نهاد مرجعیت می شود. به لحاظ اجتماعی سیاسی کنش زیادی در زمان شیخ انصاری مشاهده نمی کنیم زیرا شیخ انصاری خیلی اهل احتیاط بود اما میرزای شیرازی این طور نبود و در زمان ایشان مرجعیت در عرصه های اجتماعی و سیاسی بروز پیدا کرد.
وی با اشاره به اینکه در مشروطه نهاد مرجعیت متکثر می شود، بیان کرد: در آن دوره نسبت سیاست و مرجعیت یک طرفه می شود و به طرف سیاست می رود. در فصل آخر کتاب اشاره کردم که در دوره رضاخان مرجعیت به چه صورت بوده است. در حقیقت می خواستم نشان دهم مرجعیت چگونه تاسیس شد و در دوره قاجار و پهلوی چه تحولاتی را نسبت به دولت از سر گذراند.
صبوریان تصریح کرد: موضوع من گفتمان سیاسی شیعی نبود، تعمد داشتم که از نظریه گفتمان استفاده نکنم. دهه 70 گفتمان پژوهشی رونق گرفت و سکه رایج همه پژوهش های اجتماعی و سیاسی شد، در حالی که تحول باعث شد فرم نظریه گفتمان را بگیریم و محتوا خالی شود. نظریه گفتمان این فرض ذهنی را در نظر می گیرد که یک ساز و کار پنهان وجود دارد. معتقد هستم که برخی اتفاقات تاریخی، گفتمان هستند و برخی نه. به واسطه موضوع پژوهش باید اتفاقات مهم تاریخی در 150 سال اخیر را بررسی می کردم.
گفتنی است، کتاب «تکوین نهاد مرجعیت تقلید شیعه» نوشته «محسن صبوریان» مشتمل بر چهار فصل و 451 صفحه با شمارگان هزار نسخه در قطع رقعی با قیمت 37 هزار تومان از سوی انتشارات پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات در سال جاری منتشر شده است.
نظر شما