خبرگزاری شبستان، گیلان: هفته گذشته خبری بنقل از مدیرکل میراث فرهنگی و گردشگری گیلان منتشر شد مبنی بر اینکه ۱۶اثر طبیعی استان گیلان، در فهرست آثار طبیعی ملی ثبت شده است. یکی از این اثرهای طبیعی، «آبشار ورزان» در شهرستان تالش است.
مشکل بودن دسترسی به این آبشار بلند، مانع از آن نیست که سالانه طبیعتگردان و افرادی که توان پیاده‌روی طولانی در ارتفاعات ییلاق سوباتان را دارند، به دیدن این آبشار نروند، ضمن اینکه به دلیل ریزش نزولات جوی و سردی هوا، فرصت بازدید از این منطقه محدود است و تنها چندماه از نیمه نخست سال، گردشگران به دیدن آبشاری می‌روند که ۲۰ متر ارتفاع دارد.
اگرچه در سال‌های اخیر، محلی‌ها با دریافت کرایه، علاقمندان را بوسیله خودروی نیسان به نزدیکی‌های آبشار می‌برند، اما حدود یک ساعت و نیم پیاده روی در ارتفاعات «کوه ریشگاسر» یا«ریشگاچی» و دیدن طبیعت بکر منطقه لذت دیگری دارد.
ییلاق «سوباتان» در کوه‌های تالش «بهشت گیلان» لقب گرفته است. این واژه برگرفته از کلمه تالشی، «سوئو تون» به معنی محل رویش گیاه «گلپر» گرفته شده است. البته گیاه گلپر در بخش‌های زیادی از ارتفاعات گیلان می‌روید و در ییلاق «دیزگاه» و ییلاقات «ماسوله» هم در سال‌های گذشته به وفور یافت می شد. اما در سال‌های اخیر با تخریب طبیعت منطقه و گسترش ویلاسازی از تعداد بوته های بلند گلپر کاسته شده است. افزون بر آن دیگر گیاهان خودرو که عمدتا خاصیت‌های دارویی و درمانی دارند، در این ییلاق می‌روید.
اگر این بار به سوباتان رفتید، از گل‌های بابونه درشت و زردرنگ ییلاق غافل نشوید. در گذشته این ییلاق، تنها مسکن کوتاه مدت عشایر دامدار بود. هزار و ۹۰۰ متر که از سطح دریا بالاتر بروید، ویلاهای ساخته شده در سوباتان، محل خوبی برای اسکان مسافران است. بناهایی که البته فاقد امکاناتی نظیر برق است.
هرچند خورشید تابان ییلاق، این ابتکار را ایجاد کرده که یکی دو مورد ویلا با ایجاد صفحه‌های خورشیدی در سقف بنا، از این انرژی طبیعی استفاده کنند. اگر از دیدن زیبایی‌های سوباتان نظیر «هفت گنج» و «گورستان قدیمی» و گور کلان سنگی ۲۵۰۰ساله «قوری دره» و دشت‌های سبز و پرشقایق سوباتان فارغ شدید، می‌توانید برای یک پیاده‌روی یک ساعت و نیمه مجهز شوید.
قبل از هرچیز به یاد داشته باشید که مسیر کوهستانی است. بنابراین داشتن کفش مناسب کوه‌نوردی ضروری است. بویژه آنکه برای رسیدن به محل خروجی اصلی آبشار، زمین بقدری لغزنده است که احتمال افتادن در پرتگاه آبشار حتمی است. افزون بر آن، در مسیر پیاده‌روی چشمه‌ای نیست، بنابراین آب کافی همراه داشته باشید.
«بهمن جلیلی» یکی از این راهنمایان گردشگری است. وی معلم بازنشسته ای است که چندسالی است به‌عنوان یکی از راهنمایان طبیعت‌گردی سوباتان در منطقه مستقر بوده و ضمن احداث موزه مردم شناسی عشایر در سوباتان می‌تواند راهنمای خوبی برای بازدید از دیدنی‌های سوباتان باشد.
وی ضمن توصیه به حفظ محیط زیست منطقه می‌گوید: بیشترین توصیه راهنمایان گردشگری به طبیعتگردان، حفظ محیط زیست منطقه است.
بنده عمدتا این شعار را می خوانم که «از طبیعت چیزی برنداریم جز عکس/ و در طبیعت چیزی جا نگذارید جز ردپا» و این یک اصلی است که با رعایت آن می توانیم به پایداری طبیعت کمک کنیم.
این راهنمای گردشگری با اشاره به زمان رویش شقایق های دشت سوباتان توضیح می‌دهد: بسته به گرمایش هوا، معمولا از هفته آخر اردیبهشت شاهد شکفته شدن نخستین شقایق های سوباتان هستیم و دشت های سرخ شقایق در نیمه خرداد به اوج خود می رسد.
بنابراین بهترین زمان برای دیدن سوباتان، خردادماه است که علاوه بر مساعد بودن هوا، دشت‌های سوباتان نیز بسیار زیبا شده است.
صاحب موزه خصوصی عشایر تالش، درباره آبشار ورزان می گوید: «وَر» در زبان تالشی به معنی «زیاد» است و واژه «وَزَن» به زبان تالشی به معنی «آبشار» است و در مجموع یعنی آبشاری که آب زیاد دارد. این آبشار ۲۰ متر ارتفاع دارد و فاصله آن تا ییلاق سوباتان حدود چهار کیلومتر است.
شقایق‌های ییلاق سوباتان برخلاف جلگه گیلان به خاطر برودت هوا دیرتر رشد می‌کند. جالب‌تر آنکه بعد از پرپرشدن شقایق‌های سوباتان، تازه فصل گلدهی شقایق‌های «کوه ریشگاسر» فرا می‌رسد.
سرخی این شقایق‌های وحشی در دامنه کوه‌هایی که لابه‌لای علف‌های سبز رنگ دسته دسته می‌روید، منظره بدیعی ایجاد می‌کند.
هرچه به آبشار نزدیکتر می‌شوید، به ارتفاع هم افزوده می‌شود. حالا دیگر ابر و مه‌های دائمی سوباتان، دید را سخت‌تر می‌کند. هر از گاهی در میان مه‌های انبوه، چوپانی با گله‌هایش پدیدار می‌شود و یا اسب‌سواری به تاخت از دشت‌های شقایق گذر می‌کند.
نزدیک به آبشار و در یک سراشیبی تند و دره مانندی، فضای بازی است که معلوم است بصورت مصنوعی ایجاد شده و دامنه کوه را کنده‌اند تا محل اتراقی برای مسافران و یا خودروهای نیسان باشد. برخلاف دیگر آبشارها، اینجا از حوضچه خروجی آب خبری نیست. در پایین دست آبشار تا چشم کار می‌کند، تخته سنگ‌های عظیمی است که در بستر رود افتاده‌اند.
خوشبختانه شیب دامنه کوه به شما این اجازه را می‌دهد تا نزدیکترین نقطه خروجی آبشار در بالادست بروید. اما لغزندگی زمین‌های اطراف آبشار خطر سقوط به دره را نیز بیشتر می‌کند. اگرچه بوته های تُنُک برای حفظ تعادل در شیب زمین کمک می‌کند، ولی راهنمایان گردشگری و طبیعت دوستان متذکر می‌شوند که در مسیر قدمگاه حرکت کنید تا به بوته‌های خودرو و پوشش گیاهی منطقه کمتر آسیب وارد شود. بوته‌هایی که نگه‌دارنده خاک ضعیف است و با از بین رفتن آنها فرسایش زمین افزایش می‌یابد.
پایین تر از آبشار، روستای «ورازان» قرار دارد. روستایی با ۵۰ خانوار از اهالی «هَرِه دَشت و لیسار» که بصورت فصلی به ییلاق آمده و در کوه با گله‌هایشان سکنی می‌گزینند. آبشار ورزان در پایین دست روستا، شاخه‌های اصلی رودخانه‌ای را بوجود می‌آورد که به شهرک لیسار می‌رسد و در نقطه اتصال خود به کرگانرود رفته و در نهایت به دریای کاسپین می‌ریزد.
گزارش از مهری شیرمحمدی
نظر شما