خبرگزاری شبستان -گرگان؛ داود خاندوزی،گردنههای زیادی را باید در مسیر جاده آزادشهر به شاهرود طی کرد، گاهی خودروهای سنگین در روبهروی شما قرار میگیرند و با سرعت لاکپشتی به دلیل حجم باری که با خود میکشند مدتها در این مسیر دو طرفه سرعت شما را کند میکنند ولی اگر هدف گشت و گذار باشد اینها باعث نمیشود که برای رسیدن به منظره زیبا و دشتهایی پوشیده از گیاهان کوهی و مرتعی مسیر بازگشت را انتخاب کرد.
اما مردم این منطقه به دلیل کمبود آب، اشتغال جوانان، عملکرد پایین کشاورزی از محصولات گندم و جو، تک کشته بودن این اراضی و ... در سنوات گذشته مسیر برگشت به شهر را برای حل مشکلات مایحتاج زندگی انتخاب کردند و افرادی هم که در این منطقه باقی میماندند باید مشقتهای عدم دسترسی به امکانات و لوازم مورد نیاز معیشتی را محتمل میشدند و چارهای برای آنها نمیماند که گاهی برای کارگری هم که شده به شهرهای اطراف بروند.
حتی برای حل بحران مشکلات زندگی زنان روستایی چشمهساران ساعت 4 صبح بیدار میشدند و برای کار به کارخانههایی استان سمنان میرفتند، گرچه نیمی از حقوقشان برای کرایههای ماشین میرفت ولی با این حقوق راضی بودند چرا که با همین کار خانواده نیاز به کوچ به شهر نخواهد داشت.
پسران و دخترانی که زود مرد میشدند و به جای تحصیل برای حل مشکلات اقتصادی خانواده مجبور به کار در مزارع، چوپانی و ... میشدند؛ وضعیتی که هماکنون در برخی دیگر از نقاط محروم مثل کلاله، مراوهتپه و گمیشان وجود دارد ولی مردم چشمهساران آزادشهر به گنجینهای دست پیدا کردند که این امر باعث شده که از فقر فرار کنند.
مردم روستاهای چشمهساران با کشف گنجینه خود و رهایی از فقر همپیمان شدند که به منابع طبیعی آسیب نزنند و به این واسطه جشن تبرسوزان برگزار کردند.
۲۶ سال گذشته یک روحانی پیر و فرزانه وقتی متوجه رشد زعفران وحشی در وامنان شد این گنجینه ارزشمند را کشف کرد، او حجتالاسلام احمدی همان مرد خردمندی است که امروز برای وامنانی‌ها و مردم منطقه چشمهساران بسیار محترم است و باعث شده وامنان شهرت کشوری پیدا کند.
گرچه در سالهای گذشته کسی اسم وامنان را نشنیده بود ولی امروز به خاطر وجود زعفران با کیفیت و قابل رقابت با زعفران قائنات شهرت پیدا کرده و این روستا در سالهای آینده شاید با عرقیجات گیاهی و تولید گیاهان دارویی مثل گلگاوزبان و گلاب محمدی پرآوازه تر هم شود.
امروز نه تنها وامنانی‌ها بلکه تقریبا 60 هزار نفر از مردم مناطق محروم کوهپایهای آزادشهر، مینودشت و رامیان با زعفرانی که در مساحت 400 هکتاری در این منطقه پرورش داده میشود اشتغال فصلی پیدا کردند.
حال به واسطه زعفران مردم این روستا بنا دارند در پایان فصل برداشت جشن شکرگذاری برگزار کنند.
به این روستای افسانهای رفتیم که امروز باید آن را قصر زعفران ایران دانست، روستایی که در نقطه انتهایی استان گلستان و دروازه ورودی استان سمنان قرار دارد.
بازگشت ۱۰۰ خانوار وامنانی به روستا با توسعه کشت زعفران
«حجت الاسلام محمد احمدی»، امام جماعت این روستا از سکانسهای کشف زعفران برای ما این چنین نقل کرد که 26 سال گذشته با مشاهده زعفران وحشی در این منطقه تصمیم به توسعه زعفران در این منطقه را داشته است اما شاید تصور نمیکرد که کشت 50 کیلو پیاز زعفران در آن روز منجر به آن شود که امروز تنها از وامنان 500 تن پیاز زعفران هر ساله به فروش برسد؛ زعفرانی که از نظر کیفیت به یکی از بهترین برندهای ایران تبدیل شده و مشتریان ثابت و زیادی پیدا کرده است.
امام جماعت وامنان میگوید: در وامنان و منطقه چشمهساران 300 هکتار و در استان 400 هکتار در سال زعفران کشت میشود و با کشت زعفران اتفاقات مبارکی در این منطقه رقم خورده است.
حجتالاسلام احمدی از بازگشت تقریبا 100 خانوار وامنانی به روستا خبر داد و گفت: این خانواده‌ها طی سالهای گذشته به دلیل بیکاری و عدم امکانات دسترسی به شهرها مهاجرت کرده بودند اما امروز با بهبود وضعیت مجدد به روستا بازگشتند، زمینهای این منطقه عمدتاً خردمالکی است و کشت محصولاتی مثل جو و گندم در این منطقه مقرون بهصرفه نیست لذا در سنوات گذشته بسیاری از افراد از روستا به شهرها رفتند.
وی تاکید کرد: تقریبا 2 تن زعفران از این منطقه برداشت میشود و در نگین آن ذرهای سفیدی ندارد و همچنین چه در تولید زعفران و چه در تولید گیاهان دارویی و عرقیجات از سموم استفاده نمیشود.
امام جماعت وامنان خاطرنشان کرد: با کشت زعفران اشتغال در این منطقه رونق گرفت و در زمان برداشت جمعیتی بیش از 60 هزار نفری مشغول به کار میشوند و بخش عمده این اشتغال کار در خانه است.
حجتالاسلام احمدی بیان کرد: برای اینکه گرده از گل زعفران جدا شود گل زعفران وامنان به روستاهای اطراف و حتی روستاهای شهرستان شاهرود ارسال میشود و بسیاری از خانواده‌ها با این کار از شرایط اقتصادی بهتری برخوردار میشوند.
حالا با زعفران وامنان مردم این منطقه در فصل برداشت به مدت 20 روز شبانهروز تلاش میکنند تا معجزه طبیعت معیشت آنها را در طول سال تامین کند.
از این رو در فصل برداشت وامنانی‌ها ساعت 3 صبح بیدار میشوند و زن و مرد، پیر و جوان در حالی که کلاههای چراغدار بر سر دارند برداشت زعفران را در مزارع آغاز میکنند که این کار تا ساعت 9 صبح تداوم پیدا میکند.
وامنانی‌ها پس از برداشت نیز مشغول به جدا کردن گردهها از گلهای زعفران میشوند، تقریباً به ازای هر 80 کیلوگرم گل زعفران یک کیلو زعفران بدست میآورند.
گستردگی کار و تامین بازار برای عرضه و فروش زعفران منجر به این شده که در این روستا تعاونی زعفرانکاران وامنان راهاندازی شود.
«ذبیح الله عادلی»، مدیرعامل شرکت زعفران کاران وامنان در این خصوص میگوید: این تعاونی از سال ۹۲ با سرمایه بالغ بر ۳۲۴ میلیون ریال راه اندازی شد و ۶۴۸ سرپرست خانوار عضو این صندوق در آن زمان بودند.
وی تصریح کرد: در حال حاضر این تعاونی 950 سرپرست خانوار عضو دارد و اعتبار سرمایه آن به یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون ریال میرسد.
کشت ۴۰۰ هکتار زعفران در وامنان آزادشهر
مدیرعامل شرکت زعفران کاران وامنان تاکید کرد: این تعاونی در صدد کمک به زعفرانکاران و کشاورزان منطقه است در حال حاضر 400 هکتار زعفران، 30 هکتار گل محمدی و 15 هکتار گل گاوزبان در وامنان کشت میشود.
عادلی یادآور شد: هر ساله ۲ تن زعفران خالص و همچنین هفت تن گلاب گل محمدی و 800 کیلوگرم گل گاوزبان خشک شده در این منطقه برداشت میشود.
وی یادآور شد: عرق نعناع، عرق کاسنی، عرق آویشن، عرق گل گاوزبان، عرق یونجه، عرق بوقناق، عرق خارشتر، زیره سبز و عرق بیدمشک، عرق بومادران و ... در وامنان استحصال میشود.
حال این تعاونی علاوه بر ارائه خدمات برای زعفرانکاران حکم بانک را نیز دارد و بسیاری از خدمات بانکی از پرداخت قبوض آب و برق تا برداشت یارانهها را در این مکان انجام میدهند.
حالا پس از این موفقیت مردم روستا در قالب این تعاونی به دنبال این هستند که نسبت به استحصال عرقیجات 14 نوع گیاه نیز اقدام کنند.
البته امام جماعت وامنان اعتقاد داشت که مسئله فرهنگی مهمتر از مسئله اقتصاد است و شاید اقدامات فرهنگی که در این روستا اتفاق افتاده را باید رمز موفقیت و اتحاد مردم وامنان برای حل مشکلات اقتصادی دانست.
مردم روستا نیز این مهم را به خوبی درک کردند و حسینیهای را به مساحت 2 هزار و 500 متر مربع در چهار طبقه فضای آموزشی، فرهنگی، ورزشی در بخشهای مختلف ایجاد کردند.
شرایط آب و هوایی این منطقه به گونه ای است که میوه درختان آن کرم نمیزند و ظرفیتهایی که در این منطقه وجود داشته منجر به آن شده که منابع طبیعی نیز برای حل مشکلات مردم منطقه چشمهساران آستین بالا بزند و با طرح ترسیب کربن نسبت به توسعه برخی اقدامات مثل توسعه زعفران، کاشت گیاهان دارویی، توزیع رایگان و کشت درختان مثمر و تقویت دامپروری به اقتصاد مردم این منطقه کمک کند و این امر نیز منجر به آن شده که مردمانی که در سالهای گذشته نسبت به تخریب محیطزیست برای کسب درآمد و امرار معاش اقدام میکردند امروز خود را حافظ منابع طبیعی و محیطزیست بدانند.
در حال حاضر 6 روستا در بخش چشمهساران به عنوان پایلوت برای اجرای این طرح قرار گرفته و 4 روستای دیگر نیز امسال به این مجموعه افزوده میشود.
ترسیب کربن راه برون‌رفت روستاها از معضل بیکاری
«مهدی کوهساری»، کارشناس ترسیب کربن آزادشهر نیز در خصوص این طرح و اهداف آن میگوید: اجرای این طرح در منطقه تیلآباد و در وسعت 48 هزار هکتار انجام شده است.
وی تصریح کرد: پروژه ترسیب کربن سه هدف را دنبال میکند، هدف بین‌المللی آن کاهش گازهای گلخانهای، هدف ملی حفظ احیای جنگل ها و هدف محلی توسعه روستایی و جوامع محلی است.
کارشناس ترسیب کربن آزادشهر ادامه داد: برای اینکه به این هدف برسیم در روستاها دو برنامهریزی دوستی ملت با ملت و انسجام سازمانی انجام شد و برای موفقیت در این طرح نیز نشستهای مختلفی با فرمانداران، شوراها و دهیاران برگزار شد.
کوهساری با بیان اینکه اجرای این طرح به توسعه کشت زعفران در این منطقه کمک کرد، یادآور شد: تغییر الگوی کشت به سمت گونه‌های دارویی مانند گل گاوزبان، گل محمدی و توزیع آن به شکل رایگان، ایجاد صندوقهای خرد اعتباری با کمک مردم، برگزاری دورههای آموزشی و فنی از اقداماتی بود که در این طرح اتفاق افتاد.
با چنین اقداماتی وامنان با زعفران، روستای عطاآباد با صنعت مبل، روستاهای دلند با توت فرنگی، روستاهای بندرگز با باغات مرکبات به برند خوبی رسیدند و این امر مسئولان را به فکر ریشهکنی بیکاری در روستاها انداخته است.
گرچه هنوز بسیاری از روستاها با مشکلات زیادی روبهرو هستند ولی با توجه به فرهنگ اقدامات جمعی در روستا و حمایتها و تبیین سیاستهای درست میتوان گلستان را از زیر گل و لایهای بیکاری و فقر نجات داد.
نظر شما