به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری شبستان،بین آیین‌های گوناگون مراسم تدفین، در فرهنـگ اسـلام احترام ویژه ای به جسد میت گذاشته شده است در جامعه مسلمان ایران نیز سعی می‌شود تا آداب تدفین و عزاداری برای میت، طبق دستور اسلام صورت پذیرد. اما چندسالی است که ردپای ورود فرهنگ‌های بیگانه و همچنین فرهنگ‌های غلط در آیین عزاداری برای مردگان در ایران به چشم می‌خورد که در خصوص علت این رفتارهای نامتعارف با «مجید ابهری» آسیب شناس اجتماعی و متخصص علوم رفتاری گفتگویی انجام دادیم که در ادامه می خوانید.
اخیرا رفتارهای نامتعارفی در مراسم های تدفین ما دیده می شود که اصلا همخوانی با آداب و رسوم اسلامی ما ندارند در این مورد توضیح دهید؟
گسترش شبکه های اجتماعی همراه خود، عوارض و رفتارهایی را وارد جامعه کرده اند که تغییر سبک زندگی و رفتار یکی از اصلی ترین نتایج آن می باشد، متاسفانه هر روز شاهد بروز بعضی از رفتارها هستیم که نه تنها با معیارها و آداب و رفتارهای اجتماعی و دینی ما اختلاف فاحش دارد بلکه باعث بروز آسیب هایی می شود که گاهی جبران آنها مقدور نبوده و تاثیر بسیار منفی بر سبک زندگی و آداب و رسوم فرهنگی و دینی ما دارد.
یکی از این رفتارها که اخیرا شایع شده است استفاده از موزیک آن هم در قالب بسیار آزار دهنده، هنگام مراسم تدفین بعضی از اموات می باشد، برخی از خود باختگان فرهنگی که این جانب به آنها «خوارج فرهنگی» نام نهاده ام هنگام تدفین درگذشتگان از انواع وسایل موسیقی، کف زدن و شعرخوانی های به ظاهر عرفانی استفاده می کنند.احترام به فرد درگذشته یکی از اساسی ترین رفتارها در تمام ادیان و فرهنگ ها می باشد اخیرا این عده که خود را روشنفکر و فرهنگ زده قلمداد می کنند، هنگام تدفین متوفی با ساز و آواز دست به رفتارهای بسیار ناخوشایند می زنند.
از نظر شما استفاده از موسیقی اشکال دارد؟
ما در صدد نفی موسیقی و ادوات آن نیستیم، اما عقیده داریم احترام گورستان مسلمانان و افرادی که در آن مکان دفن شده اند، ایجاب می کند که بعضی از رفتارها در این گونه اماکن انجام نگیرد از جمله هل هله، شادی و یا آهنگ ها و اشعاری که هیچ ارتباطی با معیارها و ارزش های دینی و فرهنگی ما ندارد.
ترویج این گونه رفتارها در جامعه چه تبعاتی به دنبال دارد؟
امید است که مسئولان بهشت زهرا(س) و آرامستان های دیگر با این گونه رفتارها برخورد کرده و اجازه ندهند حرمت از دنیا رفتگان بیش از این بازیچه دست برخی افراد تازه به دوران رسیده و نوکیسه شود به این گونه افراد هم باید گفته شود که انجام این گونه حرکات هیچ ارتباطی با پیشرفت و امروزی بودن نداشته و فقط باعث خلق رفتارهای نو ظهور و ضد اخلاقی می شود، چرخش فیلم های این گونه حرکات در فضای مجازی موجب بد آموزی و ایجاد انحراف و بدعت در جامعه فرهنگی و دینی ما خواهد شد.
گفته می شود مروج این گونه رفتارهای نامتعارف درمراسم های تدفین گروه حلقه عرفان در جامعه می باشند نظر شما در این مورد چیست؟
متاسفانه بعضی از پیروان عرفان های کاذب که این روزها در کشور ما قارچ گونه رویش کرده و افزوده می شوند، دست به این رفتارها می زنند که ممکن است ابتدا جاذبه ای داشته باشد اما باید نهادهای فرهنگی و دینی با این گونه حرکات از سوی هر فرقه و گروهی که باشد به طور جدی برخورد نمایند، حتی در اروپا و کشورهای پیشرفته نیز درگذشتگان دارای احترام و حرمت خاصی هستند که هیچ گروه و فرقه ای حق ندارد بر خلاف موازین عمومی و اخلاقی حرکت کند، مگر اینکه قصد دهن کجی به افکار عمومی داشته باشند.
برخی از آداب و رسوم خوب و پسندیده ای که در مراسم های تدفین ما بوده ولی اکنون کمرنگ شده اند را بفرمایید؟
مشایعت متوفی تا نزدیکی مزار خود و برگزاری بعضی از آداب و رسوم همانند تسلیت و همدلی با کسانی که عزیزی از دست داده اند، همچنین برگزاری لیله دفن و آدابی از این دست از سنن بسیار انسانی و زیبا بوده اند که کم کم به دست فراموشی سپرده شده و جای خود را به ساز و آواز داده اند.
آیا این مراسم در شهرستان ها نیز ترویج یافته است؟
فعلا در تهران شاهد این گونه رفتارهای نامتعارف در مراسم های تدفین هستیم لذا با تکرار و نهادینه شدن آن به شهرستان ها نیز تسری خواهد یافت در گذشته فقط هفته ای یکبار شاهد این برنامه ها در بهشت زهزا(س) بودیم ولی اکنون به سه مرتبه در هفته افزایش یافته است.
به نظر شما این برنامه ها فقط در مراسم تدفین هنرمندان و بازیگران دیده می شود؟
فکر کنم ممکن است در مراسم بعضی از چهره های هنری فرهنگی نی و یا برخی از سازهای ویژه عزاداری نواخته شده باشد یا شعر یا قطعه ای همراه آن خوانده شود( هر چند این موضوع نوظهوراست) اما تفاوت بسیار کلی با ساز، آواز و کف و سوت دارد و نباید با یکدیکر تلفیق شوند.
نظر شما در مورد هزینه های سنگین مراسم عزاداری و تدفین در میان برخی افراد جامعه و به ویژه مسئولان چیست؟
در برخی از مراسم‌های ترحیم و سوگواری رفتارهای می‌بینیم، که موجب تاسف است، دسته گلهای چند میلیون تومانی، انواع غذاها و پذیرایی های تشریفاتی در روز تشییع ،تدفین، ترحیم ، هفتم ، چهلم و سال انسان را متأثر می سازد و دسته گل هایی که هزینه آنها می توان چندین خانواده نیازمند را مدیریت اقتصادی نمود با پول آن می توان به درمان بیماران نیازمندی که برای درمان بیماری خود سرگردان هستند، کمک کرد، منطقی است برای شاد کردن روح متوفی ،فرزندان و اقوام متوفی به جای اینگونه مراسم آزاردهنده تشریفاتی بخشی از هزینه ها را صرف امور اساسی تر بنمایند در حالی که این مراسم هیچ سودی برای فرد از دنیا رفته ندارد.
نظر شما