رصد تغییرات فرهنگی جامعه ضرورت دارد

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری شبستان، «مرضیه ابراهیمی» عصر دیروز در نخستین نشست از سلسله نشست های فرهنگ و مسایل اجتماعی که با عنوان جامعه شناختی پدیده های زن کشی و شوهرکشی که به همت پژوهشکده فرهنگ پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات برگزار شد، گفت: یکی از موارد بسترساز همسرکشی، خصوصی انگاری افراطی فضای خانواده است. بسیاری از موارد خشونت در خانواده گزارش نمی شود. یکی دیگر از علت های همسرکشی مناسبات قدرت در خانواده است یعنی در خانواده اشتراکی تصمیم گرفته نمی شود.

این جامعه شناس و استاد دانشگاه اظهار داشت: در همسرکشی راه تعامل و گفت و گو بسته است و افراد نمی توانند در مورد خواسته ها و نیازهایشان صحبت کنند. معتقدیم که خشونت از جایی به جای دیگر حرکت می کند. در تمام موارد همسرکشی فرد خشونت را در خانواده پدری خود یاد گرفته است. در خیلی از موارد زنان خشونت را طبیعی می دانستند. فرد خشونت را در خانه پدری یاد می گیرد و آن را در خانواده خود اجرایی می کند.

وی در مورد انواع خشونت ها تصریح کرد: انواع خشونت ها رخ داده که در آخر منجر به همسرکشی شده است. فریاد زدن، بی توجهی، فحش، تحقیر کردن، قهر کردن، هل دادن، پرتاب اشیا، توهین به نزدیکان، قطع رابطه جنسی، شک و تردید و کتک زدن از جمله انواع خشونت است. حل مسایل افرادی که همسرکشی کرده بودند و با آنها مصاحبه کردم به شکل فردی بوده است. شیوه های حل اختلاف عبارتند از مراجعه به مشاوران، مراجعه به ریش سفیدان، تحمل و سازگاری و شکایت به مراجع قضایی. ترس افراطی از طلاق یکی از دلایل همسرکشی است. با خانمی که همسر خود را کشته بود، مصاحبه ای داشتم که او گفت همسرکشی برای من از طلاق تبعات کمتری دارد. اگر طلاق می گرفتم، انگ های زیادی به من می زدند.

ابراهیمی با بیان اینکه نگرش های ما مقدمه رفتارهای ماست، عنوان کرد: عدم توجه به فرآیند شکل گیری خشونت از سوی فرد، خانواده و جامعه از دیگر علل همسرکشی است، حتی خانواده افرادی که همسرکشی کردند نسبت به مشکلات آنها انکار داشتند. خوشبختانه در حال حاضر اورژانس اجتماعی با شماره 123 وجود دارد. توصیه من این است که وقتی صدای جیغ و دادی از خانه ای می آید با این شماره تماس بگیرید. متاسفانه ما حتی از گزارش دادن هم می ترسیم. مواردی داشتم که خانم به نیروی انتظامی گزارش داده بود و آنها حساسیت نشان نداده بودند، به منزل آمده بودند، نصیحتی کرده بودند و رفته بودند.

این استاد دانشگاه شهید بهشتی با اشاره به اینکه کاهش اعتماد خانوادگی از جمله موارد تاثیرگذار در همسرکشی است، گفت: خانواده محیطی است که باید امن ترین و مورد اعتماد ترین نهاد باشد. افراد در ایران معتقدند که خیانت و دروغ گویی افزایش یافته است. در مورد افرادی که با آنها مصاحبه کردم، متوجه شدم که پنهان کاری در خانواده زیاد بوده است.

وی در مورد تفاوت همسرکشی در مردان و زنان اظهار داشت: تحقیقات ام نشان می دهد مردانی که همسر خود را کشته اند به دلیل تعصب، هیجانات آنی و سوء ظن بوده، نوع قتل در اینجا هیجانی و واکنشی بوده است. وسیله قتل عمدتا چاقو، قدرت بدنی و پرتاب اشیا است. واکنش آتی نیز استفاده از تکنیک های خنثی سازی مثل انکار بزه و انکار مسئولیت است. موضوع اختلاف در مورد زنانی که شوهر خود را کشته اند، بیکاری مرد، محدودیت های زیاد و مسایل فرزندان است. نوع قتل برنامه ریزی شده است و وسیله قتل عمدتا چاقو، سم و اسید است. واکنش آتی تمام زنانی که شوهر خود را کشته اند، پشیمانی است.

این جامعه شناس خاطرنشان کرد: نیاز داریم از نگاه کنشگران اجتماعی به کنش نگاه کنیم نه از بیرون. باورها و اعتقادات در رفتارها اثر دارد. یکی از متغیرهای همیشه تاثیرگذار، فرهنگ است. موردی داشتم که فرد از طریق رسانه با رویکردهای جدید آشنا شده و وارد رفتار جدید شده بود که این رفتار با ته نشست های سنتی او تضاد داشته و همین تضاد سرانجام به همسرکشی ختم شده است. در همسرکشی به طور قطعی می گویم که تغییرات فرهنگی باید رصد شود.