سازمان سینمایی؛ پیشگام انتشار آزاد اطلاعات

خبرگزاری شبستان، سرویس فرهنگی- محمد پورعلم : وقتی «سیدعباس صالحی» در یک سالگی دولت دوازدهم به تلویزیون آمد، از «شفافیت» به عنوان مهمترین ویژگی دوران یکساله مدیریتش بر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سخن گفت.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در آن روزها نخستین گام های حرکت به سوی شفافیت در نهاد زیرمجموعه خود با دستور انتشار هزینه های جشنواره فیلم فجر پیمود. از آن زمان تاکنون، «شفافیت» به مهمترین کلیدواژه سخنان مسئولان ارشاد بدل شده و «حسین انتظامی» دستیار ویژه دیروز وزیر و رئیس سازمان سینمایی امروز جلودار این جریان است.

انتظامی البته مسئولیت سامانه انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات نهادها را نیز برعهده دارد و در مدت حضور در این مسئوایت، بارها و بارها نهادهای حاکمیتی را به انتشار عمومی اطلاعات خود ترغیب کرده است؛ موضوعی که تاکنون با همراهی برخی مجموعه ها و مقاومت برخی دیگر مواجه شده است.

اما حسین انتظامی چندماهی است که بر مسند سازمان سینمایی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نشسته است. او در این مدت بارها از «شفافیت» به عنوان سیاست راهبردی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی یاد کرده و به همین خاطر آن را سرلوحه فعالیت نهادهای زیر مجموعه سازمان سینمایی قرار داده است.

شاید نخستین اظهارنظر او در این باره به توئیتی بازگردد که آذرماه سال گذشته منتشر کرد. انتظامی که آن زمان سرپرست سازمان سینمایی وزارت ارشاد بود، وعده داد مسیر شفافیتی را که در معاونت مطبوعاتی دولت یازدهم آغاز کرده بود، در سازمان سینمایی با «قدرت و جامعیت» بیشتر پیگیری کند.

انتظامی همچنین از «شفافیت» به عنوان یکی از رویکردهای نه گانه سیدعباس صالحی در مدیریت فرهنگی کشور یاد کرد و پیش بینی کرد وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به زودی در این زمینه سرآمد نهادهای حاکمیتی شود.

ماه ها گذشت و انتظامی به ریاست سازمان سینمایی رسید. او در نخستین نشست خبری خود که اردیبهشت ماه امسال برگزار شد، گفت: «وقتی سازمانی برنامه خود را اعلام می کند باید در چارچوب آن حرکت کند.  از سوی دیگر با ارائه برنامه، شفافیت فعالیت ها بیشتر می شود و پاسخگویی سازمان نیز طبعا هدفمندتر خواهد شد.»

او همچنین در توضیح معنای شفافیت در عملکرد نهاد متبوع خود، آن را مترادف «پیش بینی پذیری» دانست: «شفافیت در واقع به معنای پیش بینی پذیری است. به این معنا که ما باید بتوانیم بخش های مختلف فعالیت سازمان در سال جاری را پیش بینی کنیم، بنابراین علاوه بر انتشار هزینه های دقیق سازمان سینمایی، می توان امیدار بود درخواست ها از وزارت ارشاد و به خصوص سازمان سینمایی در روندی مشخص و شفاف قابل پیگیری باشد. »

انتظامی البته به این بسنده کرد و با اشاره به این که «در ماه های گذشته بسیاری از اطلاعات و آمار مربوط به سینما از جمله آمار تفکیکی فروش فیلم در سینماها منتشر شده»، تاکید کرد «این رویکرد به همه فعالیت های سازمان سینمایی تسری می یابد.»

حالا انگار زمان تحقق وعده رئیس سازمان سینمایی فرا رسیده است. حسین انتظامی روز گذشته با انتشار توئیتی از انتشار گزارش عملکرد مالی نهادهای زیرمجموعه سازمان سینمایی خبرداد. او با خطاب قرار دادن مسئولان سازمان های تحت امر خود، از آن ها خواست ظرف دو روز آینده عملکرد مالی چهارماهه نخست سال 98 را منتشر کنند.

گرچه این نخستین بار نیست که زیرمجموعه های سازمان سینمایی در دوران مسئولیت انتظامی اطلاعات عملکرد گذشته یا برنامه پیش روی خود را منتشر می کنند اما این توئیت را می توان نقطه مهمی در اجرایی شدن این رویکرد دانست.

نکته دیگر این که رئیس سازمان سینمایی در توئیت خود از «اهل فن و منتقدان» خواسته با بررسی این گزارش ها، «رصد گرانه» خطاها را به مدیران گوشزد کنند تا به گفته او «سیاست ها» مورد «اصلاح» قرار گیرند.

روندی که انتظامی در سازمان سینمایی در زمینه انتشار عملکرد سازمان های تابعه به خصوص در حوزه مالی پیش گرفته است از آن جهت حائز اهمیت است که سینما به عنوان یکی از پرمخاطب ترین مدیوم های هنری-رسانه ای، همواره حساسیت های خاص خود را به همراه داشته است.

حضور گسترده گروه های مختلف اجتماعی از مخاطبان و هنرمندان گرفته تا سرمایه گذاران و مسئولان، به سینما جایگاهی چند وجهی و جذاب داده است. بسیاری در آرزوی شهرت از طریق سینما هستند و بسیاری دیگر سودای کسب ثروت و قدرت از آن دارند. در چنین فضایی است که لاجرم باید منتظر حاشیه هایی در سینما بود. 

مثلا همین ماجرای دنباله دار پول های کثیف در سینما و حضور چشمگیر اسپانسرها و سرمایه گذاران ناشناخته که از سابقه فعالیت هنری و سینمایی آن ها اطلاعی در دست نیست. مساله ای که مدتی است نقل محافل سینمایی شده و در رویدادهای مختلف، موضوع پرسش از سینماگران و مسئولان سینمایی می شود. اهالی سینما به خاطر دارند که تقریبا همه نشست های خبری و نشست های نقد و بررسی فیلم های جشنواره ملی فیلم فجر سال گذشته (سی و هفتمین دوره) محملی برای طرح دوباره آن شد.

اما این پایان ماجرا نبود. بهار امسال هنگام برپایی سی و هفتمین جشنواره جهانی فیلم فجر، بار دیگر موضوع تامین هزینه های این رویداد پیش کشیده شد. امتناع رضا میرکریمی دبیر جشنواره از اعلام نام اسپانسرهای مرموز جشنواره -که نمی خواستند نامی از آن ها برده شود- هم بر ابهامات افزود تا این که بالاخره حسین انتظامی اردیبهشت ماه در توئیتی از انتشار «ریز هزینه ها و درآمدهای تمامی رویدادها ظرف 45» بر مبنای دستور العمل شفافیت در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی خبر داد. دستورالعملی که البته پس از گذشت بیش از دو ماه، هنوز درباره فجر جهانی محقق نشده است.

اما واکنش اصلی انتظامی به ماجرای پول های کثیف را باید در نخستین نشست خبری او جستجو کرد. رئیس سازمان سینمایی در پاسخ به پرسش های متعدد، گفت: «متر و معیار تشخیص پول کثیف در اختیار سازمان سینمایی نیست. سازمان سینمایی طبعا از ورود سرمایه استقبال می کنیم اما منتقدان می گویند ورود پول کثیف ممکن است ساختارهای سینما را دچار مشکل کند و اصل سینما آسیب ببیند.»

انتظامی با بیان این جملات عملا توپ را از زمین سازمان سینمایی خارج کرد اما اصرار او بر انتشار عملکرد نهادهای زیرمجموعه سازمان، به معنای تلاش برای به حداقل رساندن ابهامات در حوزه مدیریت سینما و رفع اتهام  های احتمالی  خواهد بود.

حال باید به انتظار انتشار عملکرد سازمان های تابعه سازمان سینمایی و بازخوردهای آن نشست تا بتوان از این تجربه برای سایر نهادهای حاکمیتی بهره برد.