خبرگزاری شبستان، سرویس فرهنگی- محمد پورعلم : سینما علاوه بر آن که در جهان به عنوان یک سرگرمی پرطرفدار شناخته می شود، از ظرفیت آموزشی فراوانی هم برخوردار است. همه ما فیلم هایی را به خاطر می آوریم که بر زندگی فردی و اجتماعی مان تاثیرات عمیقی گذاشته اند.
میزان این تاثیرگذاری به حدی است که استادان دانشگاه و معلمان مدارس گاهی دانشجویان و دانش آموزان خود را به تماشا و تحلیل فیلم های شاخص مرتبط با رشته و زمینه تحصیلی شان دعوت می کنند. بسیار شنیده ایم که استادان روانشناسی از محصلان خود خواسته اند تماشای فیلم هایی چون «انجمن شاعران مرده» به کارگردانی پیتر ویر و «ویل هانتینگ خوب» ساخته گاس ون سنت را از دست ندهند.
شاید اهمیت وجه آموزشی و تربیتی سینما، به تاثیرگذاری این مدیوم بر ذهن انسان بازگردد؛ چنان که مخاطب بالاترین میزان از همذات پنداری را با کاراکترهای فیلم یا سریال تجربه می کند.
البته این تاثیرگذاری را نمی توان همواره مثبت ارزیابی کرد. مثلا هنگامی که یک فیلم با تکیه بر قهرمان سازی ساخته می شود، همذات پندای تماشاگر با آن، عامل جدایی از واقعیت و غرق شدن در خیال واهی خواهد بود. در این موارد تکیه بیش از اندازه به این قهرمان ها، در آینده فرد را دچار ناامیدی و بی تحرکی می کند.
البته گاهی سیستم های آموزشی از این قهرمان سازی سینمایی برای ترغیب و تشویق مردم به خصوص کودکان و نوجوانان برای حضور در یک فعالیت خاص بهره می برند. همانند پروژه ای که در ژاپن پیاده شد. ابتدا سریال «فوتبالیست ها» در این کشور پخش شد، وقتی هیجان کودکان برای فوتبالیست شدن افزایش یافت مدارس فوتبال آن ها را جذب کرده و امکانات مناسبی در اختیارشان گذاشتند تا از این طریق فوتبال ژاپن استعدایابی مهمی را تجربه کند. ژاپن با این اقدام توانست استعدادهای فوتبال خود را شناسایی و سال ها بعد در جام جهانی 2002 که یکی از میزبان های آن بود، شگفتی ساز شود.
به هر روی آن چه می توان بر آن تکیه کرد، نقش تاثیرگذار سینما بر نگرش های فردی و اجتماعی جوامع است. به همین خاطر است که تخصص های مختلف جامعه می توانند از سینما در راستای اهداف خود بهره ببرند. گاهی هم کافی است از فیلم های سینمایی برای توضیح یک مفهموم برای مردم بهره برد. «سینما سلامت» برنامه ای است که با همین هدف از شبکه تخصصی سلامت سیما پخش می شود.
این برنامه، موضوع این هفته خود را به زندگی معلولان و چالش های پیش روی این قشر اختصاص داده و به همین منظور قرار است فیلم «پای چپ من» را برای مخاطبان خود پخش کند. اجرای این برنامه که جمعه ساعت 11 روی آنتن می رود را «فرهاد جم» بازیگر سینما و تلویزیون بر عهده دارد و «حسین نحوی نژاد» معاون توانبخشی سازمان بهزیستی میهمان این قسمت خواهد بود تا به بهانه اکران فیلم برای مخاطبان، مفاهیم بنیادین مربوط به معلولیت و تعاریف آن برای تماشاگران تلویزیون بازگو شود.
در جامعه ما که هنوز برای بسیاری «معلولیت» مترادف با عدم بهره مندی از حقوق اولیه زندگی است، لزوم گشودن پنجره ای به زندگی افراد معلول ضروری می نماید. معلولان جامعه ما با وجود تلاش های صورت گرفته در جهت آگاه سازی جامعه و فرهنگ سازی در سال های اخیر، همچنان از اقشاری به حساب می آیند که نادیده گرفته می شوند تا آن جا که هنوز بسیاری از معابر شهری و فضای داخلی ساختمان ها برای عبور و مرور آن ها مناسب سازی نشده است.
به همین ترتیب استعدادهای خارق العاده آن هاست که مورد بی توجهی قرار می گیرد. از سویی خانواده افراد معلول عموما با تنگناهای مالی مواجه اند که حمایت دولتی را می طلبد و از سوی دیگر جامعه هنوز آماده مهربانی و کمک به این اقشار نیست. شاید همه این ها به تصویری بازمی گردد که جامعه ما از معلولان دارد. تصویری که تغییر آن بیش از هر قشر دیگر از هنرمندان برمی آید و در میان هنرمندان از سینماگران.
سینما همان گونه که پیش از این گفته شد، می تواند راه پیش روی سیاست گذاران و مسئولان آموزشی و فرهنگی باشد. با سینما می توان آن چه مردم نمی دانند را به آن ها آموزش داد. آن چه فراموش کرده اند را به یادشان آورد و و آن چه به اشتباه باور دارند، تغییر داد. کاراکترهای سینمایی اگر به طور حرفه ای ساخته و پرداخته شوند و در دل داستان های باور پذیر قرار گیرند می توانند هر مخاطبی را با خود همراه کنند.
به همین جهت است که «سینما سلامت» برای گفتگو درباره این گونه موضوعات نمایش «پای چپ من» را برگزیده؛ یکی از برجسته ترین آثار سینمایی با موضوع معلولیت و جامعه شناسی آن.
«پای چپ من» ساخته تحسین برانگیز «جیم شرایدن» محصول سال 1989 است. فیلم داستان واقعی خانواده ای ایرلندی و پرجمعیت است که فرزندی معلول(کریستی) دارند. زندگی خانواده به سختی می گذرد اما مادر خانواده همه تلاش خود را برای جلوگیری از سرخوردگی فرزند معلول به کار می بندد. تلاشی که بالاخره به ثمر می نشیند و با همراهی معلمی دلسوز، کریستی استعدادهای منحصر به فرد خود را می یابد و به شخصیتی تاثیرگذار تبدیل می شود.
اما آن چه علاوه بر داستان تاثیرگذار و کارگردانی روان جیم شرایدن، پای چپ من را به اثری ماندگار تبدیل کرده، بازی باورنکردنی «دنیل دی لوئیس» در نقش بزرگسالی «کریستی براون» است که تصویری تکان دهنده از زندگی یک معلول، بیم ها و امیدهایش به تصویر کشیده است. چنان که گفته شده دی لوئیس برای دست یابی به بازی واقع گرا در این نقش، همه زمان فیلمبرداری را بر ویلچر گذرانده است.
تماشای «پای چپ من» و درک تاثیر عمیقی که یک داستان پرجزئیات با بازی های حساب شده می تواند بر مخاطب خود بگذارد، ما را به این فکر می اندازد که آیا نمی توان زندگی معلولانی از کشورمان را که به قله های بلند موفقیت دست یافته اند، به تصویر کشید. آن ها که موفقیتشان بیش از این که محصول یک روند طبیعی در جامعه باشد، مرهون تلاش بی وقفه و خستگی ناپذیر فردی و حمایت معدود اطرافیان آن هاست. به امید روزی که نواقص فیزیکی و طبیعی جایی در ارزش گذاری اجتماعی و برداشت انسان ها نسبت به یکدیگر نداشته باشد.
نظر شما