خبرگزاری شبستان، گروه قرآن و معارف: عید قُربان یا عید الأضحی از عیدهای بزرگ مسلمانان در دهم ذی الحجه واقع شده است؛ بنابر روایات اسلامی، در این روز خدا به ابراهیم خلیل(ع) فرمان داد تا فرزندش اسماعیل را قربانی کند. او اسماعیل را به قربانگاه برد ولی جبرئیل همراه با یک قوچ نازل شد و ابراهیم آن را به جای اسماعیل قربانی کرد. سنّت قربانی همه ساله در روز عید قربان در سرزمین منا به یاد آن رخداد انجام می شود. مسلمانانی که برای حج، به زیارت خانه خدا می‌روند، طبق شروطی وظیفه دارند در منا قربانی کنند.
عید قربان از چهار عید برتر مسلمانان است که به عبادت، دعا و مناجات در شب و روز آن توصیه شده است. این عید سعید در کشورهای اسلامی، تعطیل رسمی است و مسلمانان در این روز جشن می‌گیرند.
شب عید قربان از شب هاى پربرکت و از چهار شبى است که شب زنده دارى در آنها مستحبّ است و درهاى آسمان در این شب باز است، و زیارت حضرت سیّد الشهدا علیه السّلام، و دعاى «یا دائم الفضل على البریّة» در این شب مستحب است.
از امام صادق(ع) روایت شده که از پدرانش چنین نقل فرمودند: «امام علی(ع) دوست داشت چهار شب از سال، خود را فارغ نماید؛ شب اول رجب، شب نیمه شعبان، شب عید فطر و شب عید قربان» به نظر می‌رسد که منظور از فراغت، فراغت برای عبادت در آن با زنده نگهداشتن آن باشد. (1)
اعمال روز عید قربان
روز عید قربان روز بافضیلتی است که برای آن اعمالی توصیه شده و در ذیل مرور می شود:
غسل: به گفته علامه مجلسی، غسل در آن روز سنّت مؤکد است تا آنجا که بعضی از علما آن را واجب دانسته‌اند.
نماز عید: این نماز در زمان حضور امام معصوم(ع) واجب است؛ اما در زمان غیبت امام زمان(عج) مطابق فتوای مشهور فقهای شیعه، مستحب مؤکد است (خواه به صورت جماعت خوانده شود یا فرادی)
مستحب است دعاهایی را که پیش از نماز عید و قبل از آن وارد شده، خوانده شود. بهترین دعاها، دعای چهل و هشتم صحیفه سجادیه است که با عبارت «أللّهُمَّ هذا یومٌ مُبارَک» آغاز می‌شود و اگر دعای چهل و ششم قرائت شود بهتر است.(2)
دعای ندبه: خواندن دعای ندبه در این روز و سایر اعیاد مستحبّ است.(3)
قربانی کردن: انجام قربانی بر حاجیان حاضر در مکه واجب است؛ اما انجام قربانی در این روز برای همه مسلمانان مستحبّ مؤکد است، تا آنجا که برخی از علما آن را بر کسانی که توانایی دارند واجب دانسته‌اند و مستحب است بعد از نماز عید، کمی از گوشت آن خورده شود.(4)
مستحبّ است هنگام قربانی این دعا که از امام صادق(ع) نقل شده است خوانده شود: «وَجَّهْتُ وَجْهِی لِلَّذی فَطَرَ السَّمواتِ وَ الارْضَ، حَنیفاً مُسْلِماً وَ ما أنَا مِنَ الْمُشْرِکینَ، إنَّ صَلاتی وَ نُسُکی وَ مَحْیای وَ مَماتی لِلّهِ رَبِّ الْعالَمینَ، لا شَریک لَهُ، وَ بِذلِک أُمِرْتُ وَ أَنَا مِنَ الْمُسْلِمینَ. اَللّهُمَّ مِنْک وَلَک، بِسْمِ اللّهِ وَاللّهُ اَکبَرُ. اَللّهُمَّ تَقَبَّلْ مِنّی»(5) در حدیثی نقل شده است که امام صادق(ع) فرمودند: «امام سجاد(ع) و امام باقر(ع) گوشت قربانی را سه قسمت می‌کردند: یک قسمت آن را به همسایگان می‌دادند و یک قسمت آن را به نیازمندان و قسمت سوم را برای اهل خانه نگه می‌داشتند.»(6)
تکبیرات مشهور این روز گفته شود: برای کسانی که در این ایام در مراسم حج و صحرای منا هستند، بعد از پانزده نمازهای روزانه این تکبیرها را بخوانند یعنی از نماز ظهر روز عید، شروع کرده تا نماز صبح روز سیزدهم؛ ولی کسانی که در آن جا نیستند، بعد از 10 نماز آنها را می‌خوانند، از نماز ظهر روز عید آغاز نموده، تا نماز صبح روز دوازدهم، و آن تکبیرها مطابق روایت کتاب کافی چنین است: «اَللهُ اَکبَرُ اَللهُ اَکبَرُ، لا اِلهَ اِلاَّ اللهُ وَ اللهُ اَکبَر اَللهُ اَکبَرُ، و للهِ الْحَمْدُ اَللهُ اَکبَرُ عَلی ما هَدانا ااَللهُ اَکبَرُ عَلی ما رَزَقَنا مِنْ بَهیمَةِ الانعامِ وَ الْحَمْدُ لِلّهِ عَلی ما أبْلانا»(7)
زیارت امام حسین(ع)(8)
روزه گرفتن در روز عید قربان مانند عید فطر، حرام است.(9)
پی نوشت ها:
1-المراقبات، دارالاعتصام، ص۳۷۱؛
2-زادالمعاد، ۱۳۸۹ش، ص۴۲۶-۴۲۷؛
3- مفاتیح الجنان، ذیل دعای ندبه؛
4-ادالمعاد، ص۴۲۷-۴۲۸؛
5- همان، ص۴۲۸؛
6- اقبال، ص۴۵۱؛
7- الکافی، ج۴، ص۵۱۷؛
8- مفاتیح الجنان، ذیل زیارت امام حسین (ع)؛
9- جواهر الکلام، ج۱۶، ص۳۲۴.
منابع:
ویکی شیعه
سایت استاد حسین انصاریان
نظر شما