چشم امید بیماران به اهدای زندگی شهروندان

خبرگزاری شبستان، قم – محمدرضا جایروند: نهم مرداد ماه سالروز تاسیس سازمان انتقال خون ایران از سوی دکتر «فریدون علا» است که در سال 1353 با هدف سامان بخشیدن به خون رسانی و ترویج فرهنگ اهدا و تهیه و تأمین خون و فرآورده های سالم برای رفع نیاز بیماران نیازمند به ویژه تالاسمی و هموفیلی و لوسمی تاسیس شد.

از چهل و پنچ سال پیش تاکنون، 9 مرداد به عنوان روز اهدای خون نامگذاری شده تا مردم با شعار «اهدای خون، اهدای زندگی» بخشی از وجود خود را تقدیم کنند تا جان تازه ای به بیمارانی دهند که چشم انتظار اهدای خون هستند.

کارشناسان می گویند هر فرد بالغ (بين 17 تا 65 سال) با وزن متوسط پنجاه کيلوگرم، حدود 5/5 تا 6 ليتر خون دارد و با اهداي 250 سي سي تا 450 سي سي از خون خود، نه تنها سلامتي خود را به مخاطره نمي اندازد، بلکه ضمن کمک به سلامتي خود، نجات بخش زندگي ديگري نيز خواهد شد.

اجزاء خون عمدتا از پلاکت، پلاسما و گلبول های قرمز تشکیل شده است که پلاکت برای بیماری های خونریزی دهنده و زمانی که پلاکت کاهش یافته است، پلاسما برای تأمین پروتئین های خونین و گلبول های قرمز برای کم خونی ها یا خونریزی ها بکار می رود.

پلاکت‌ها یا ترومبوسیت‌ها اجزای مسطحی هستند که در خون وجود دارند و از بقیه سلو‌ل‌های خونی بسیار کوچک‌ترند. این ساختارها حاوی آنزیم‌هایی هستند که باعث انعقاد خون می‌شوند. وظیفه اصلی پلاکت خون جلوگیری از خون‌ریزی و خارج شدن گلبول‌ قرمز از داخل رگ است بنابراین کاهش پلاکت خون مقدار باعث خونریزی خواهد شد.

مقدار پلاکت بین 150 تا 400 هزار در هر میلی‌مترمکعب خون برای بزرگسالان طبیعی محسوب می‌شود و کمتر از150 هزار عدد در میلی‌متر مکعب کمبود پلاکت را نشان می‌دهد.

خون مردگی، خونریزی دهان، کبودی پوست، ضعف و بی حالی و خون دماغ از علائم کاهش پلاکت در خون به شمار می آید.

پلاسما نیز یک بخش مایع خون، و حاوی پروتئین‎های حیاتی و آنتی‎بادی‎هایی برای لخته شدن خون و حفظ ایمنی بدن است. پلاسما یک منبع مهم در مراقبت‌های پزشکی است و سازمان بهداشت جهانی (WHO) آن را یک داروی حیاتی تلقی می‎کند.

در حقیقت، پلاسمای خون مایع زرد رنگ تشکیل دهنده خون پس از جداسازي خون از سایر اجزای سلولی خود و حامل سلول هاي خوني حاوي آب، نمک، آنزیم، آنتی بادی و پروتئین محسوب می شود.

اجزای بسیار مهم پلاسما است که در تولید داروهای بسیار مهم و حیاتی برای بیماران نیازمند کاربرد به سزایی دارد.

کم‌خونی نیز ختلال خونی شایعی است که در آن گلبول‌های قرمز یا هموگلوبین کافی در خون وجود ندارد.

وضع اهدای خون در ایران و جهان

اهدای خون در ایران در وضع مطلوبی قرار دارد ولی این مساله در کشورهای اروپایی و آمریکا بسیار بهتر است و این کشورها از سیاست های خونی یکپارچه ای برخوردار هستند.

سالانه در دنیا ۱۷۷ میلیون اهدای خون صورت می‌گیرد که سهم کشور ما بیش از ۲ میلیون اهدای خون در سال است یعنی حدود ۲۰ درصد از کل خون‌هایی که در ۲۱ کشور عضو منطقه مدیترانه شرقی اهدا می‌شود.

ایرانیان با توجه به حس دینی و مذهبی و همچنین نوع دوستی که در دل و جان آنان قرار دارد، توجه ویژه ای به مساله اهدای خون داشته و آمارها نشان دهنده افزایش اقبال مردم به سوی اهدای خون است.

«بشیر حاجی بیگی» سخنگوی سازمان انتقال خون با اشاره به اینکه ایرانیان دارای خونی با بالاترین ضریب سلامت و امنیت در جهان هستند، می گوید که اهدای خون با 200 هزار تن آغاز شد و هم اکنون به 2 میلیون و 100 هزار واحد اهدای خون رسیده ایم.

بر اساس آمار اعلام شده از سوی وی، در سال گذشته ۳ میلیون و ۶۶۰ هزار واحد خون و فرآورده در کشور در ۹۰۰ بیمارستان و مرکز درمانی توزیع شده است. هم اکنون چهار هزار نمونه خون بند ناف از اهدا کنندگان ذخیره و ۱۷ پیوند موفق سلول بنیادی از این بانک در بیمارستان شریعتی انجام شده است.

آمارهای سازمان انتقال خون نشان می دهد که در سه ماه اول سال 98 بیش از 518 هزار واحد اهدای خون شده که 62 هزار تن برای نخستین بار موفق به اهدای خون شده اند.

افزایش 7 درصدی اهدای خون در قم

در سه ماه نخست امسال ۱۰ هزار و ۲۵۷ واحد خونی در قم اهدا شد که این آمار نسبت به مدت مشابه سال قبل بیش از ۷ درصد افزایش یافته است.

«علیرضا کبیری» معاون فنی اداره کل انتقال خون قم در این باره می گوید که از ابتدای امسال تا پایان خردادماه ۱۲ هزار و ۴۹۰ تن برای اهدای خون به مرکز اهدای خون قم در میدان روح الله مراجعه کردند که از این تعداد ۱۰ هزار و ۲۵۷ تن موفق به اهدای خون شدند که که از هر کدام یک واحد خون دریافت شد.

در حالی که آمار اهدای خون 27 تن از هزار تن، آمار مطلوبی به شمار آمده و میانگین کشوری به شمار می آید، قم با آمار 30 تن در وضعیت مطلوبی بسر می برد.

«مرتضی نوریان» مدیرکل انتقال خون این مساله را نشان دهنده همت شهروندان قمی در اهدای خون دانست و تأکید کرد که رسانه های استان نقش بسیار خوبی در این زمینه ایفا می کنند.

وی البته ساخت بیمارستان های جدید و همچنین افزایش مراجعه شهروندان شهرهای مختلف به بیمارستان های قم را نیازمند گسترش فرهنگ اهدای خون در کشور توصیف کرد.

۵۹ درصد اهداکنندگان مستمر بوده که در یک سال گذشته بیش از ۲ مرتبه خون اهدا کرده اند.

از این تعداد ۳۴۸ تن بانوان بودند که موفق به اهدای خون شدند و ۴.۳ درصد از کل اهداکنندگان خون را به خود اختصاص دادند؛ آماری که نگرانی مدیرکل انتقال خون قم را به همراه دارد.

نوریان در این باره می گوید که میزان اهدای خون از سوی بانوان قمی پایین است و آنها مطمئنا باشند آزمایش و تست های لازم برای اهدای خون گرفته می شود و اگر خطری وجود داشته باشد اجازه اهدای خون به آنها داده نمی شود.

اهمیت اهدای خون

شعار «اهدای خون، اهدای زندگی» نشان دهنده اوج اهمیت اهدای خون است چرا که بسیاری از بیماران به دلیل خونریزی و کمبود خون جان خود را از دست می دهند در حالی که اگر خون مورد نیاز آنها وجود داشت، زندگی خود را ادامه می دادند.

این مساله در سوانحی نظیر تصادف های رانندگی، زلزله، سوختگی و همچنین زایمان و بیماری هایی نظیر سرطان و تالاسمی بیشتر نمود پیدا می کند. هر سال بیش از 600 هزار مادر بر اثر پیامدهای بارداری جان خود را از دست می دهند که مرگ یک چهارم آنان ناشی از خونریزی است.

اهدای خون نه تنها ضرری برای افراد ندارد بلکه فواید بسیاری را نیز برای آنان به دنبال دارد که جلوگیری از بروز خطر هموکروماتوز، سلامتی قلب و کبد، کاهش خطر ابتلا به سرطان، کاهش وزن و ساخت گلبول های جدید خونی از این فواید محسوب می شود.