«رجعت»؛ پاداش عشق به حضرت زهرا(س) و دفاع از ولایت مولا(ع)

خبرگزاری شبستان، گروه مهدویت و غدیر: در کتاب «دلایل الامامه» از منابع شیعی نوشته مرحوم طبری آمده که امام صادق (ع) فرمودند: بعد از ظهور، ۱۳ زن رجعت می کنند که راوی می گوید ابتدا از حضرت (ع) سوال کردم، این زنان چه مسئولیتی خواهند داشت، ایشان پاسخ دادند: این زنان همانند جنگ های دوران پیامبر(ص) مجروحان را درمان خواهند کرد و از بیماران پرستاری می کنند که راوی اسامی این زنان را از امام(ع) جویا می شود و ایشان نام ۹ نفر از آنان را اینگونه بیان می کنند و می فرمایند: «سمیه مادر عمار یاسر، صیانه الماشطه، امّ ایمن، ام خالد احمسیه، زبیده، حبّابه والبیّه، قنواء دختر رشید هجرى» که یا حدیث ناقص نقل شده است و یا امام تنها به 9 تن اشاره می کند  که از این میان نیز سه تن ناشناخته هستند. البته در کتاب «خصایص فاطمی»، شیخ محمد باقر کجویی از جناب نسیبه، دختر کعب مازنیه هم به عنوان یک زن رجعت کننده نام برده است.

از این رو، در سلسله گفتگوهایی با حجت الاسلام «جواد جعفری»، کارشناس مرکز تخصصی مهدویت و مولف کتاب «بانوان رجعت کننده» بنا داریم ویژگی ها و سرگذشت هفت تن از زنان رجعت کننده در دوران ظهور امام زمان (عج) را به منظور ارائه درس هایی برای بانوان منتظر کشور بررسی کنیم، در ادامه سومین شماره از این گفتگو که پیرامون جناب «ام ایمن» را است،‌ می خوانید:

بنابر نقل تاریخ «ام ایمن» چه کسی بود و با پیامبر اکرم(ص) چه نسبتی داشت؟

نام اصلی ام ایمن، برکت است، او دختر محصن و اهل حبشه و سیاه پوست بود. زمان حمله ابرهه به مکه او نیز همراه سپاهیان آمده بود که بعد از شکست، اسیر و کنیز مادر پیامبر (ص) شد.

بعد از رحلت پدر پیامبر(ص)،  زمانی که آمنه برای دیدار با برادرانش راهی مدینه شد، در محلی به نام ابوا از دنیا رفت لذا پرستاری پیامبر (ص) از شش سالگی بر عهده ام ایمن قرار گرفت و او ایشان را به مکه باز گرداند. ام ایمن به این دلیل که از شش سالگی پرستاری پیامبر (ص) را بر عهده گرفته بود به نام «حاضنه رسول الله(ص)» نامیده می شد و پیامبر(ص) ایشان را مادر خطاب می‌کرد و می فرمود ام ایمن  بعد از مادرم، حق مادری بر گردن من دارد و در کلام دیگری فرمودند: ام ایمن باقی مانده از خاندان من است و  او مرا یاد پدر و مادرم می‌اندازد.

زندگی ام ایمن بعد از مبعوث شدن پیامبر (ص) به رسالت چه کیفیتی یافت؟

پیامبر (ص) پس از ازدواج با حضرت خدیجه (س)، ام ایمن را آزاد کردند و او با شخصی به نام عبید بن زید ازدواج کرد، حاصل این ازدواج فرزندانی بود که همه آنها جزء مهاجرین و یاران پیامبر (ص) به حساب می آمدند و در جنگ خیبر و حنین، در رکاب پیامبر (ص) به شهادت رسیدند. بعد از رحلت همسر ام ایمن پیامبر (ص) فرمودند: اگر کسی بنا دارد با زنی از اهل بهشت زندگی کند، با ام ایمن ازدواج کند که در نهایت او به ازدواج زید بن حارث درآمد. حاصل این ازدواج فرزندی به نام اسامة بن زید بود که بعدها فرمانده لشکری از سپاهیان پیامبر (ص) شد.

ام ایمن چه زمانی به پیامبر (ص) ایمان آورد و مسلمان شد؟

در تاریخ آمده ام ایمن، چهارمین فردی است که به دین اسلام گروید و جزء راویان و محدثان برجسته محسوب می شود که هم اهل سنت و هم شیعیان احادیث و روایات بسیاری از وی نقد کرده اند.

از روایات مشهوری که توسط ام ایمن در تاریخ اسلام مطرح شده، نمونه‌هایی را ذکر کنید.

حدیث مشهور طَیر مَشویّ (مرغ بریان) توسط ام ایمن ذکر شده و روایتی در راستای اثبات ولایت و خلافت امام علی (ع) است. در این روایت آمده: برای پیامبر(ص) پرنده ای بریان هدیه آوردند، حضرت (ص) فرمودند: خداوندا بهترین خلق را نزد من بیاور تا در خوردن این طعام شریک من باشد که در این هنگام امیرالمومنین (ع) نزد رسول خدا(ص) آمد؛ این روایت نشان می‌دهد، بهترین خلق بعد از پیامبر (ص)، امام علی (ع) است.

ام ایمن روایت های بسیاری نیز پیرامون حضرت زهرا (س) و فضایل ایشان نقل کرده و جزء افرادی بوده است که در خصوص اتفاقات و رویدادهای رخ داده، در زمان عقد و عروسی امیرالمومنین امام علی (ع) و حضرت زهرا (س) روایت های متعددی را ذکر کرده است. ام ایمن به این دلیل که به پیامبر (ص) بسیار نزدیک بوده، روایات و نقل‌های بسیاری را پیرامون اتفاقات تلخ و شیرین زندگی ایشان و اهل بیت (ع) نقل کرده است.

در تاریخ نقل شده است که تقریبا بعد از یک ماه از عقد امام علی (ع) و حضرت زهرا (س)، ام ایمن واسطه شد تا امام علی (ع) به منزل پیامبر (ص) بیایند یعنی پیامبر (ص) او را فرستاد، ایشان را به خانه بیاورد تا تدارک عروسی چیده شود و در این مسیر نیز ام ایمن، مسئول خرید جهیزیه برای حضرت زهرا (س) و در شب عروسی نیز ام ایمن، دربان خانه حضرت زهرا (س) بود و به نوعی برای ایشان مادری می کرد.

تمامی این روایات و اعمال نشان می دهد که ام ایمن، علاقه بسیاری نسبت به اهل بیت (ع) داشت. روزی ام ایمن در حال گریه بود که پیامبر (ص) علت را جویا شدند، او پاسخ داد: چرا برای حضرت زهرا (س) مراسم عروسی مفصلی نمی‌گیرید، پیامبر (ص) پاسخ دادند: گریه نکن، قسم به خدا که در مراسم عروسی حضرت زهرا(س)، جناب جبرئیل، میکائیل، اسرافیل و هزاران فرشته حضور دارند و خداوند به درخت طوبی دستور داده است لباس های حریر و جواهرات برای حضرت زهرا (س) آماده کند و این قدر این لباس ها و جواهرات زیاد است که فرشته ها نمی دانند با آنها باید چه کنند و خداوند درخت طوبی را مهر فاطمه(س) قرار داده است که همه این ها نشان می دهد ام ایمن، احساس مادری نسبت به حضرت زهرا (س) داشت.

وجود چه مولفه هایی در زندگی ام ایمن او را جزء زنان رجعت کننده قرار داده است؟

شاخصه مهم زندگی ام ایمن، علاقه و محبت بسیار زیاد ایشان نسبت به اهل بیت (ع) است و در تاریخ و روایات مختلف، ایشان بسیار نزدیک با اهل بیت(ع) بودند. در تاریخ ذکر شده است که ام ایمن از پسر حضرت زهرا (س) یعنی امام حسین (ع) پرستاری کرده است یا در ماجرای غصب فدک نیز جزء افراد مدافع حضرت زهرا (س) محسوب می شد و زمانی که بنا داشتند به زور از حضرت علی (ع) بیعت بگیرند، ام ایمن برخاست و اعتراض کرد و به این دلیل که جایگاه مادری برای پیامبر (ص) داشت، در میان مسلمانان از احترام بسیار بالایی برخوردار بود و نمی توانستند حرف او را نادیده بگیرند؛ بنابراین یکی دیگر از ویژگی‌های شاخص ام ایمن، دفاع جانانه از اهل بیت (ع) است. زندگی ام ایمن سراسر مملو از عشق به پیامبر (ص) و حضرت زهرا (س) و امام علی (ع) است.

دیگر ویژگی مهم او امر به معروف و نهی از منکر دیگران در حد نهی کردن خلفای جامعه بود که این روند طبیعتا موجب می‌شد ام  ایمن بسیاری از امتیازات را از دست بدهد اما او به دفاع از حق پرداخت که این ها می تواند سرمشق ما بوده و درسی آموزنده برای منتظران ظهور امام زمان (عج) باشد.

ام ایمن راوی و ناقل چه احادیثی از پیامبر (ص) پیرامون حضرت زهرا (س) بوده است؟

راوی حدیث معروف که پیامبر (ص) فرمودند: حضرت زهرا (س) سرور زنان اهل بهشت است، ام ایمَن است او در زمان غصب فدک به این حدیث اشاره کرد و گفت: چگونه در مقابل چنین بانویی ایستاده و در حقش ظلم می کنید.

ام ایمن در چه زمانی از دنیا رفت؟

ام ایمن عمری بسیار طولانی داشت، به طوری که ایشان در زمان شهادت حضرت زهرا (س) نیز حضور داشت و جزء افرادی بود که بنابر وصیت بی بی دوعالم(س) در مراسم تشییع و تدفین ایشان حضور داشت. در تاریخ نقل شده تابوت حضرت زهرا (س) نیز توسط ام ایمن آماده شد، او گفت که در حبشه  اموات را در چنین تابوتی قرار می دادند تا بدنشان مشخص نبود.

عشق ام ایمن به حضرت زهرا (س) به قدری بود که بعد از شهادت ایشان نتوانست در مدینه بماند و از فرط ناراحتی دوباره به مکه برگشت. در مسیر بازگشت به مکه تشنه شد و دعا کرد خداوندا من خادم حضرت زهرا (س) هستم آیا می خواهی از تشنگی بمیرم که خداوند آبی از آسمان فرستاد که بعد از نوشیدن آن آب، ام ایمن تا ۷ سال آب و غذا نخورد.

ام ایمن در نهایت بعد از سال‌ها محبت و خدمت به اهل بیت (ع) در زمان حکومت عثمان از دنیا رفت.