عید قربان، جشن رهایی از وسوسه های ابلیس

خبرگزاری شبستان// قم

امروز 17 آبان مصادف با 9 ذی الحجه و روز عرفه است و فردا عید بزرگ قربان، امسال این روزها در کشورمان حال و هوای دیگری دارد. حتی بغض آسمان هم برای استغفار و طلب بخشایش از خداوند ترکیده و های های گریه می کند. منتها این گریه شباهتی به گریه های قبلی ندارد و شادی عجیبی در دل آن نهفته است. شادی که از بزرگواری و وسعت بخشش معبود یکتا حکایت دارد و انگار آسمان هم می داند که خدا این روز ها را وعده ای برای میهمان کردن مجدد بندگانش پس از ضیافت بزرگ رمضان قرار داده است. انسان ها نیز در این روزها شادی عیدانه شان با شادی بارش رحمت الهی همراه شده و در تکاپوی فراهم آوردن تدارکات برای عید قربان هستند. روزی که عید بودنش را از دین مبین و عالم تاب اسلام وام گرفته ولی در تاریخ ملت ها سابقه ای دیرینه دارد.

اگر در تاریخ بشر گذری داشته باشیم، می بینیم که ذبح قربانی برای تقرب پروردگار از زمان ابو البشر حضرت آدم علیه السلام آغاز شد، زمانی که دو فرزندش هابیل قوچی و قابیل مقداری گندم را به عنوان قربانی به بارگاه خداوندی تقدیم نمودند. به دستور و روال آن زمان آتشی از آسمان آمده، قربانی هابیل را سوخت، که این علامت قبولیت بود و قربانی قابیل به حال خود باقی ماند.

در قرآن مجید و در آیه 27 مائده این واقعه تاریخی چنین آمده است:" اذ قربا قربانا فتقبل من احدهما و لم تقبل من الاخر" ترجمه: وقتی که (هابیل و قابیل، پسران آدم) قربانی تقدیم کردند از یکی (یعنی هابیل) پذیرفته شد و از دیگری (قابیل) پذیرفته نشد.

بعد از آن این عمل در تمام ادیان سماوی به عنوان یک عبادت و ذریعه قرب و در مناسبات و مواقع خاص به عنوان یک دستور و آیین جای ماند. اینجاست که می بینم تمام ملتها اعم از پیروان ادیان سماوی و غیر سماوی با ذبح حیوان یا صدقه دادن پول و کالا به بارگاه خداوندی یا معبود های باطل خویش تقرب می جویند.

در این روز دستوراتی هم برای حاجیان بیت‌الله الحرام از سوی خداوند باریتعالی بیان شده و باید بر حسب توان مالی و وسع گوسفند یا شتری را ذبح ‌کنند.

قربانی کردن در این روز برای مردمی هم که در سفر حج نیستند، مستحب شمرده شه و حضرت رسول (ص) در این خصوص می فرمایند:
اینکه خداوند روز اضحی را عید قرار داده تا فقرا گوشت فراوان به دستشان رسد، پس به آنها گوشت بخورانید.

امیرالمومنین (ع) نیز فرموده‌اند: اگر مردم می‌دانستند که قربانی در روز عید اضحی چه اجری دارد وام می‌گرفتند و قربانی می‌کردند، چرا که با اولین قطره خون آن صاحب قربانی آمرزیده گردد.

این روز سالروز دستور قربانی اسماعیل است به ابراهیم خلیل‌الله. خداوند که اسماعیل را پس از سال‌های طولانی به ابراهیم هدیه کرده بود اکنون او را در معرض آزمایشی بسیار سخت قرار داده و خواهان قربانی اسماعیل است.

بنابراین، عید قربان را بایستی برای قربانی کردن هوای نفسانی و نفس اماره و در یک کلمه همه بداخلاقی ها و کج روی ها و بی تقوایی ها جشن گرفت و نباید فراموش کرد که خداوند متعال با صدور فرمان به مسلخ بردن اسماعیل، از ابراهیم خلیل الله می خواهد که با قربانی کردن عزیزترین و باارزش ترین دارایی اش، نفس شیطانی و نفس اماره اش و همه بداخلاقی ها و بدسرشتی ها را به مسلخ برد.

قرآن مجید برای این روز سفارش هایی دارد که یک نمونه آن آیه 36 سوره حج است:
"والبدن جعلناها لکم من شعائرالله لکم فیها خیراً ، فاذکروا اسم‌الله علیها صواف فاذا وجبت جنوبها فکلوا منها و اطعموا القانع و المعتر کذلک سخرناها لکم لعلکم تشکرون"
"و شتران تنومند را برای شما از شعائر الهی قرار دادیم، در این شتران برای شما خیر است،‌ پس هنگامی که آنها برای نحر ردیف شدند نام خدا را بر آنها ذکر کنید، پس چون پهلوی آنها فرود افتاد از آنها بخورید و به درماندگان آبرومند و فقیرانی که در معرضند بخورانید، ما این شتران را برای شما رام و مسخر گردانیدیم تا تشکر ایزد تعالی را بجا آورید. بر همین اساس منشأ قربانی بر طبق آیات قرآنی چیزی نیست جز یاری رساندن به مستمندان و گرسنگان."

و قرآن در این باره می‌فرماید: از گوشت‌هایی که قربانی می کنید هم خودتان میل نمائید، هم به قانع و معتر بدهید. قانع فقیری را گویند که به آنچه می گیرد قانع است و معتر فقیری است که علاوه بر تقاضای کمک اعتراض هم می کند.این نشان دهنده ی بینش وسیع اسلام عزیز است که سفارش می نماید که در تقسیم گوشت قربانی و اطعام، پای بند تملق یا دعا و تواضع فقیر نباشید؛ او را سیر کنید، گرچه با شنیدن زخم زبان باشد. ولی امروز چنین نیست قربانی تنها برای دوستان و هم قطاران است و بس که فرد مسلمان نباید از فرمان خدا سرباز زند.
قربانی یکی از شعائر الهی است که اجرای آن ایجاد تقوا می‌کند: "و من یعظم شعائرالله فانها من تقوی القلوب"

کسی که شعائر خدا را بزرگ شمارد، و بر وفق آنها رفتار نماید تقوا در قلبش راسخ می‌گردد و تا اجل مسمی یعنی تا آخر عمر از عمل به آن شعائر منتفع می‌شود، چرا که احکام الهی که شعائر الهی می‌باشند به منظور احراز منافع و مصالح دنیا و آخرت مردم وضع شده‌اند. نکته جالب در این خصوص جایگزینی روزه است که البته مشروط به دو شرط است: اول اینکه حیوانی برای قربانی نباشد و دوم اینکه فرد استطاعت قربانی را نداشته باشد. نکته مهم دیگر اینکه، قربانی باید از روی خلوص نیت انجام پذیرد تا سبب شکوفایی روح ایثار، نشان دادن میزان عشق و قرب به خدا باشد. تا تقوا در دل و قلب مسلمان ایجاد شود.

پایان پیام/