دولت سالم با مردم رابطه برد-برد تعریف می کند

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری شبستان، «محمد جواد جاوید» صبح امروز شنبه 29 تیر در نشست تخصصی ارتباطات سالم بین نهادهای دولت و مردم که در پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات برگزار شد، گفت: سؤالات بی شماری مطرح است از جمله اینکه ارتباط سالم باید به چه منتج شود و اینکه چه دلیلی دارد که انسان ها در جامعه زندگی کنند، زور، اقتدار و اجبار را بپذیرند. به زبان ساده افراد وقتی وارد جامعه می شوند دنبال این هستند که منافع شان را افزایش دهند. منافع برای فرد مادی، مادیات و برای فرد معنوی، علاوه بر مادیات معنویات است.

این استاد دانشگاه، نویسنده و پژوهشگر اظهار داشت: وقتی افراد می خواهند وارد جامعه شوند، منافعی را در نظر گرفته اند و وقتی دولتی را قبول می کنند، حس می کنند از وضعیت فردی بهتر است. رابطه سالم، اخلاق مند است. در این رابطه قرار است که فرد به کمال برسد و مدینه فاضله ای ایجاد شود که افراد استعدادهای بالقوه را به بالفعل تبدیل کنند. افراد در جامعه اخلاقی می خواهند به مدینه فاضله برسند و رییس آن جامعه باید فردی باشد که راه را بلد باشد. در منطق فارابی امام کسی است که خود واصل است.

وی با بیان اینکه رویکرد رابطه سالم بر مبنای اخلاقیات رساندن انسان ها به کمالات است، عنوان کرد: خیلی از دولت ها از این منطق فاصله گرفته اند. در مدینه النبی وقتی جامعه اسلامی به مفهوم یک دولت شکل می گیرد، هدف دولت اسلامی این است که سعادت دنیا و عقبی مردم تامین شود. پیامبر در اوج قدرت با اقلیت ها پیمان می بندد و برای آنها حقوق قایل می شود. در حقوق اساسی به این می گویند خود محدودی یعنی حاکم خود را به یک سری قواعد محدود کرده است. این یک ارزشی است که در رابطه سالم به مثابه رابطه دینی در نظر گرفته شده است.

جاوید تصریح کرد: حضرت علی در نامه خود به مالک اشتر در خطبه 34 نهج البلاغه به ما می گوید رابطه سالم یک رابطه حقوقی متقابل است. ایشان می فرمایند که من شما را نصیحت می کنم شما نیز مرا نصیحت کنید. این یک امر نرم افزاری ناظر به روح انسانی قانونمند است. حضرت علی می فرمایند کمک تان می کنم و به شما آموزش می دهم که فقیر نشوید. ایشان نمی گوید که فقر را تحمل کنید که بهشت در آن دنیا از آن شما باشد بلکه فقرزدایی را جزو تعهدات خود می داند. این منطق رابطه سالم مبتنی بر حقوق متقابل در رویکرد دینی است.

این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه در مدل رابطه سالم دینی به مدینه فاضله رسیدند و برای آن شهید دادند، بیان کرد: امام علی (ع) به عنوان سردمدار رابطه سالم بین حکومت و مردم قربانی این رابطه شد. در خیلی از رویکردهای دینی که پیشوایان دینی ما به کار گرفته اند بر رعایت حقوق توصیه شده است. در امور کمالات انسانی- اسلامی پیشوای جامعه باید برترین، خود ساخته ترین، متقی ترین و اعلم ترین فرد باشد. در رویکرد قانونی می گوییم تفسیر قوانین در ارتباط دولت و شهروندان باید به گونه ای باشد که به سود شهروند و در رابطه با نهادهای دولتی به سود قشر ضعیف باشد. در یک رابطه قانونی باید رویکرد انسانی باشد، حقوق متقابل وجود داشته باشد و دولت باید عناصری که امروز مطرح هستند را در نمود و نمایان کردن رابطه سالم به کار گیرند.

وی با بیان اینکه رابطه سالم یعنی رابطه عادلانه و مسئولانه مبتنی بر نوعی حسابرسی متقابل و مشارکت پذیری، گفت: دولت باید در شرایط برابر در مقابل شهروندان بر سر یک میز بنشیند. دولتی با شهروندان رابطه سالم دارد که رابطه آن با مردم رابطه برد برد باشد. در چنین رابطه ای مردم از خود دولت و دولت از خود مردم هستند و به تعبیر شهید مدرس نوعی عینیت است. این رابطه سالم در کشورهای غیر دینی هم وجود دارد و الان آنها وارد رابطه اخلاقی انسانی شده اند. دولت اگر طلبکار باشد و شفافیت پذیر نباشد، کف رابطه سالم بین مردم و دولت رعایت نشده است.

این نویسنده و پژوهشگر خاطرنشان کرد: یک مشکل اساسی در جامعه خود داریم و آن این است که مخاطب خود را انسان در نظر نمی گیریم، ابتدا می بینیم طرف در چه پست های اجتماعی است و بر اساس آن پست و مقام با او رفتار می کنیم. رابطه سالم این است که عینک «مخاطب شما انسان است را دولت بزند» عدالت غایت رابطه سالم است. رابطه حقوق متقابل و اخلاقی در رابطه سالم مفروض است. کف رابطه سالم این است که دولت کف حوائج مردم را تامین کند.