"قربان" نزدیکی به رحمت پروردگار/ گلوی دیو طمع را باید برید

خبرگزاری شبستان/کرمان

دهم ذیحجه روز عید قربان از اعیاد بزرگ مسلمین است که یادآور استقامت، استواری و عزم پولادین حضرت ابراهیم و تسلیم و فرمانبرداری اسماعیل در فرمانبرداری از دستور الهی است.

از جمله اعمالی که حجاج در روز دهم ذی الحجه در سرزمین منا بعد از رمی جمره عقبه انجام می دهند کشتن شتر یا گاو و یا گوسفند و انفاق آن به مستحقین است تا به وسیله این عمل نیک به رحمت پروردگار نزدیک شوند که آن را قربان گویند و در زبان فارسی (یاء نسبت) به آن ملحق شده و نامش را قربانی گذارده اند، بنابراین قربانی برای امتثال امر خداوند متعال و تقرب به سوی اوست.

قربان چیست؟

"قربان" عبارت از کارهای نیکی است که انسان به وسیله آن بخواهد خود را به رحمت خداوند نزدیک کند، بنابراین عمل نیکی که انسان انجام دهد تا بدان وسیله خویشتن را به رحمت حق تعالی نزدیک سازد آن کار را قربان گویند، مانند فرمایش رسول اکرم(ص) که فرمود: نماز موجب تقرب و نزدیکی هر پرهیزکار به رحمت پروردگار است.
 

چرا عید "اضحی"؟

عید قربان را عید اضحی نیز می گویند و وجه تسمیه آن چنین است: اضحی جمع است از ماده (ضحی) که به معنای ارتفاع روز و امتداد نور آفتاب می باشد و هنگامی که خورشید بالا می آید (قبل از ظهر) و آن موقع را ضحی گویند، چنانچه در قرآن کریم آمده است: والشمس و ضحیها (قسم به خورشید و چاشتگاه آن). و چون حجاج موقع بالا آمدن آفتاب قربانی می کنند و قربانی را اضحیه یا ضحیه گویند بدین سبب روز دهم ذی الحجه را که قبل از ظهر آن، عمل قربانی انجام می شود عید اضحی نیز گفته اند.

قربانی از چه زمانی معمول شده است؟

بر اساس آیات 27 تا 30 سوره مبارکه مائده قربانی از زمان حضرت آدم(ع)معمول بوده است؛ همچنین حضرت نوح پس از طوفان، مذبحی ترتیب داد و حیوانات بسیاری در آنجا برای خدا قربانی کرد.

قربانی حضرت ابراهیم خلیل(ع) یگانه فرزندش اسماعیل(ع) که در آیات 102 تا 107 سوره صافات بیان گردیده است "فلما بلغ معه السعی الی و فدیناه بذبح عظیم". و در زمان حضرت موسی(ع) به عقیده یهودیان دو نوع قربانی معمول بوده است: قربانی دموی و قربانی غیر دموی.

قربانی دموی بر 3 قسم به شرح زیر بوده: - قربانی که آن را به آتش می سوزاندند و جز پوست آن چیزی باقی نمی گذاردند - قربانی که برای جبران گناه تقدیم می کردند و قسمتی از آن را می سوزاندند و قسمت دیگر را برای کاهنان باقی می گذاشتند.

- قربانی که برای تندرستی انجام می دادند و در خوردن گوشت آن مختار بودند.
 

قربانی غیر دموی: عبارت از رها کردن حیوان در بیابان‌ها بود و اعراب نیز از بنی اسرائیل تقلید کردند و به عنوان تقرب به بتان خود، حیوانات را در بیابان رها می کردند و اسلام این عادات نکوهیده را تحریم کرد و این همان قربانی است که در آیه 103 سوره مائده به نام بحیره و سائبه نامیده شده است.

- در آیین مسیحیت نیز به عقیده عیسویان، قربانی منحصر به شخص مسیح بوده و گویند حضرت عیسی(ع) خون و گوشت خود را فدای مردم جهان ساخت و به همین مناسبت یکی از فروع دین نصاری آن است که باید ماهی یک مرتبه و یا حداقل سالی یک بار نزد کشیش بروند و به قدر تمکن، وجهی به وی تقدیم دارند و به تمام گناهانی که در مدت مزبور مرتکب شده اند اقرار کنند تا کشیش که به عقیده آنان جنبه غفاریت دارد آن گناهان را بیامرزد.

در اعراب زمان جاهلیت که سران قبائل به مکه می آمدند، ساکنان مکه مهماندار و میزبان آنان بودند و هر دو دسته خود را به کشتن شتر و گاو و گوسفندان برای بتان خویش و اطعام به فقرا و گرسنگان موظف می دانستند.

اسرار و حکمت قربانی

-فدا کردن مال و انفاق آن در راه خدا است.

- کشتن حیوان اشاره به کشتن نفس اماره است و مرد خداشناس با شمشیر برنده عقل و ایمان، حیوان نفس را که دائماً وی را به کارهای زشت وا می دارد مقتول سازد و خانه دل را از لوث نفس لئیم پاک گرداند و آن را در راه حق و پیشگاه محبوب قربانی کند و حج اکبر نماید که اگر نفس اماره و خواهش های او کشته نشود و آرام نگیرد هرگاه تمام نعمت ها و ثروت‌های دنیوی در اختیارش باشد و زمین و آسمان را ببلعد باز هم سیر نمی شود و ندای هل من مزید دارد.
 

تقوا

هدف اصلی در مسئله قربانی، رسیدن به مقام عالی تقواست. قرآن در این زمینه می فرماید: این قربانیان که زائران خانه خدا به هنگام توقف در منا ذبح می کنند، گوشت یا خون آنها به خدا نمی رسد، بلکه هدف از قربانی، شکوفا شدن روح ایثار و نشان دادن مقدار عشق و قرب به خدا و تقوا است.

بخشی از آداب و رسوم مردم کرمان در سنت حسنه قربانی

مردم استان کرمان به سنت حسنه قربانی اهمیت ویژه ای می دهند، در پاره ای از نقاط استان، گوسفند قربانی را چند روز قبل با خضاب، رنگی می کنند و در شب قبل از قربانی بسیار مراقب اند تا حیوان مورد آزار قرار نگیرد.

در صبح روز عید قربان، سینی ای که کف آن با بقچعه ای مخملین پوشیده شده است و آیئنه و قرآن بر روی آن قرار دارد، در کنار قربانگاه آورده و به هنگام ذبح قربانی اسپند دود می کنند.

عده ای هم معتقدند برای امواتی که برای نخستین بار برای آنان قربانی می شود این امر حتماً ‌قبل از طلوع آفتاب روز دهم ذیحجه و برای سایر اموات تا روز سیزدهم این کار انجام شود.

در نقاط دیگری از ستان کرمان برای زنده ها یک روز قبل از عید قربان، برای کسانی که در یکسال گذشته، درگذشته اند دو روز قبل و برای سایر اموات یک هفته قبل گوسفند قربانی می کنند و این سنت را برای 3 تا 7 سال ادامه داده و پس از آن متوقف می کنند.

پایان پیام/