بربال فرشته های حرم/ وقتی که ضامن آهو پناهت می شود

خبرگزاری شبستان، رشت_ نوشین کریمی، چند هفته قبل بود که یکی از دوستانم تماس گرفت و گفت یادته گفته بودی دلت پر کشیده برای حرم.... بغض کردم و گفتم حالا که چی!؟ هنوزم دلم داره مثل کبوتر سرگشته تندتند میزنه.
صدای نقاره‌های حرم که به گوشم رسید گفتم «یا امام غریب».
گفت: مشهدم، اومدم پابوس آقا، گوشی رو می‌گیرم سمت حرم هر چی دلت خواست بگو.
مگه می‌شد آنوقت، آن لحظه، با آن همه اضطراب و هیجان حرفی به زبان بیاورم، بغض کردم و توی دلم فقط رضا، رضا گفتم...
چند سالی می‌شود که قسمت نشده به زیارت شاه خراسان بروم و از نزدیک سلام ارادت بفرستم به آستان قدس، اما، این هفته و این ایام که به بهانه دهه کرامت و میلاد خواهر و برادر فخر ایران زمین خدام آن حضرت شهر به شهر می‌آیند و پرچم بارگاه حضرت را مسجد به مسجد شهر و روستا می‌برند تا مشتاقان و دلدادگان حضرتش تبرک کنند و دلشان آرام گیرد، آرام می‌شوم.

مدتی بود که عضو کانالی در فضای مجازی بودم که حال و هوای دلم را خوب می‌کرد، خادمی که گهگاهی عکسی و فیلمی کوتاه از صحن و سرای حرم مطهر ثبت می‌کند و با اعضای کانالش به اشتراک می‌گذارد.

فیلمی را دیدم که در آن دوربین مخفی زائرانی را نشان می‌داد که برای چند دقیقه لباس خادمی بر تن می‌کردند و حال و هوای پس از آن عجب دلتنگی غریبی داشت.

گوشی را برداشتم و با «مرتضی محمودی» خادم گیلانی حرم امام رضا(ع) تماس گرفتم. خودم را معرفی کردم و از حال و هوای این روزهای مشهد مقدس پرس و جو کردم و در ادامه از او پرسیدم:

**شرایط برای خادم حرم شدن چیست؟

محمودی پاسخ داد: یک شرایط عمومی برای خادم شدن وجود دارد و خیلی هم سخت نیست و هر کسی با حداقل مدرک دیپلم می‌تواند ثبت نام کند البته قبلا یکی از شرایط متاهل بودن بود که آنهم برداشته شد.

این خادم حرم مطهر امام رضا (علیه السلام) بیان کرد: در حرم عنوان‌هایی وجود دارد که یک بخش آن به اسم «خادم یاران» مطرح است که مخصوص افراد خارج از استان است که در سایت آستان قدس ثبت‌نام کرده و گزینش‌های اولیه و کلاس‌ها را طی می‌کنند که از طریق دفاتر آستان قدس استان‌ها انجام و بقیه کارها از طریق خود آستان قدس مشهد انجام می‌شود.

محمودی تصریح کرد: هر خادم یار سالانه ۱۲ کشیک در حرم دارد، یعنی می‌تواند ماهی یک کشیک بیاید یا مثلا هر سه ماه در میان بیاید و یک تا دو کشیکش را پشت هم بماند که بستگی به شرایط خودش دارد ولی باید سالی ۱۲ تا کشیک را داشته باشد.

وی با اشاره به اینکه این ۱۲ کشیک برای آقایان ۱۲ ساعته و برای خانم‌ها هشت ساعته است، افزود: همین خادمین علاوه بر خدمت در آستان حرم، در شهرستان‌های خود نیز در عرصه‌های مختلف همچون خدمت به محرومین و خانواده های شهدا و نیازمندان و... به عنوان خادم امام رضا(علیه السلام) خدمت می کنند.

 محمودی اضافه کرد: «خدمت یاران» عنوان دیگر  خادمین حرم است که آنها افرادی هستند که ساکن مشهد هستند که تقریبا در ۴۰ بخش خدمت می‌کنند و هفته‌ای یک کشیک ۱۲ ساعته دارند.

 
وی با بیان اینکه عنوان دیگر خادمین «نائب» نام دارد، افزود: نائبین کسایی هستند که از خدمت یاران بوده ولی به نیابت از آن دسته خادم‌هایی که سن‌شان بالاست و دیگر توان خدمت ندارند می‌آیند تا در حرم، هم به نیابت از آنها و هم جای خودشان خدمت کنند.

محمودی گفت: خادمین دیگری هستند که با عنوان «خدام تشرفی» خدمت می‌کنند و در واقع وقتی خدمت یاران ۱۰ سال از خدمت آنها گذشته باشد به عنوان خادم تشرفی در پنج بخش حرم خدمت می‌کنند. اگر خواستند در آن پنج بخش می‌روند و اگر نخواستند همانجا در بخش خودشان خدمتشان را ادامه می‌دهند.

وی با بیان اینکه این خادمین اگر در همین بخش ۱۰ سال دیگر خدمت کنند به «خادم افتخاری» ارتقاء پیدا می‌کنند، اظهار کرد: اگر به عنوان خادم افتخاری هم بتوانند ۱۰ سال خدمت داشته باشند به درجه «خادم رسمی» پذیرفته می‌شوند که در این مرحله این خدمتگزاری موروثی شده و فرزندان و نوه‌های آنها و نسل‌های بعدی او هم می‌تواند از این درجه استفاده کرده و خدمت‌رسانی به زائران حرم را در این مرحله ادامه دهند.

دلم پر می‌کشد به صحن و سرای حرم و جلوه‌های گوشه گوشه طاق‌های بلند و شبستان‌های پر رفت و آمد زائرانی که همچون کبوتران پر و بال بسته این طرف و آنطرف می‌روند و در اقامه و قد قامت نمازشان گویی دانه بر می‌چینند، گوشم پر می‌شود از صدای نقارهایی که نوید حاجت روایی یک دخیل بسته را فریاد می‌کشند...

**بدون شک در طول سال های خدمت تان در حرم شاهد اتفاق‌های قشنگ و خاطرات زیادی هستید، برای خوانندگان ما بیان کنید؟

محمودی با بیان اینکه اولین محل خدمتم در حرم در سال ۹۴، در قسمت امانات و بعد از آن ویلچر داخل حرم و امانات ویلچر و... گذشت، اظهار کرد: خاطره زیاد دارم اما مهم‌ترین و شیرین‌ترین خاطره برای ما خادمین همان دعایی است که زائران برای ما می‌کنند.

وی که اکنون یک شب به عنوان خدمت یار در بخش ویلچر و یک شب به عنوان نائب در کفشداری حرم مشغول است، گفت: وقتی زائر ناتوانی که پیراست و توانی برای راه رفتن ندارد با ویلچر به نزدیکی حرم می‌رسانیم، در هر قدمی که برمی‌داریم برای ما دعا می‌کند.

محمودی از تحویل ویلچر تا نوع خدمتی که برای زائران انجام می‌شود را رایگان دانست و ادامه داد: همان دعایی که زائران می‌کنند حال آدم خوب می‌شود و همان دعا بغض دل ما را می‌ترکاند و دگرگونمان می‌کند و ما با این حال خوب است که اگر هم بهم ریختگی داشته باشیم می‌توانیم سرپا بمانیم و به خدمت در حرم ادامه بدهیم.

محمودی افزود: گاهی از ما چیزی برای تبرک می‌خواهند تا به مریضشان بدهند، حتی اگر یک شکلات معمولی که شاید به همراه مثلا چایی نخورده باشیم و ته جیبمان مانده باشد به آنها بدهیم کلی خوشحال و امیدوار می‌شوند و خدا را بابتش شکر می‌کنند.

وی این حالت روحانی و معنوی که خادمین حرم در کنار خدمت به زائران به دست می‌آورند را ارزشمند دانست و اذعان کرد: خیلی‌ها به ما احترام می‌گذارند البته نه بخاطر شخص ما بلکه بخاطر اینکه خادم امام رضا (علیه السلام) هستیم.

**از محمودی از چگونگی برنامه کاروان‌های که با عنوان «زیر سایه خورشید» چند سالی است همزمان با میلاد با سرسعادت هشتمین ستاره آسمان امامت و ولایت به شهرها و روستاها می‌روند، پرسیدم؟

محمودی گفت: تقریبا از سال ۸۷ بود که این برنامه‌ شکل گرفت و یک تیم از کاروان خدام، فضای زیارت را برای کسانی که به هر دلیلی امکان تشرف و زیارت به مشهد مقدس را نداشتند در سراسر کشور فراهم کردند.

وی افزود: بعضی افراد از همان خدام امام رضا(علیه السلام) داوطلب و بعد از آن مصاحبه می‌شوند و در عرصه‌هایی که برنامه‌ریزی شده است، قرار می‌گیرند و کارشان را که یک کار معنوی و فرهنگی است با حضور در استان‌ها به عنوان «سفیر امام رضا( علیه السلام)»، انجام می‌دهند.

محمودی اظهار کرد: این خادمین به عنوان نماینده آستان قدس و نماینده‌ای از طرف خدام حرم، پرچم متبرک امام رضا(علیه السلام) را به شهرستان‌هایی که دعوت شده‌اند و بین کسانی که نمی‌توانند به مشهد مقدس بیایند، می‌آورند تا آنها هم سهمی از زیارت، برکات و قداست موجود در آستان حرم امام هشتم را، داشته باشند.

وی استقبال مردم از خادمین حرم را در واقع به نوعی استقبال و گشودن آغوش برای نفس قدسی امام رضا(علیه السلام) توصیف کرد و ادامه داد: مردم خودشان را به این کاروان‌ها می رسانند تا به نوعی از این زیارت عقب نمانند‌.

وی همچنین به خصوصیات خدام حرم مطهر اشاره کرد و اذعان داشت: گزینش خدام حرم از گزینش استخدام در هر اداره‌ای سخت‌تر است چون در انتخاب این نمایندگان خیلی حساس هستند.

محمودی با اشاره به اینکه خدام دائما زیر ذره‌بین هستند و اگر کوچک‌ترین خطا از خادمی دیده شود، سریع او را برکنار می‌کنند، گفت: برای همین همه خادم‌ها از نظر اخلاقی و شخصیتی در درجه بالایی هستند.

وی اظهار کرد: خیلی از افراد با مدارج بالای تحصیلی از استاد دانشگاه، پزشک، مهندس، قاضی، مدیر، کارگر و ورزشکار و... به‌عنوان خادم در بخش‌های مختلف حرم خدمت‌رسانی می‌کنند و همه آنجا یک عنوان دارند و آن «خادم» است، مانند خانه خدا که همه یکرنگ و یک لباس می‌شوند.

محمودی بیان کرد: در چنین فضایی، از لحاظ روحی و معنوی ما هم سعی می‌کنیم که خودمان را از نظر اخلاقی و شخصیتی تقویت کرده تا شایستگی همجواری با امام و خدمتگزاری آن‌حضرت را داشته باشیم.

وی تصریح کرد: گاهی پیش می‌آید که برخورد نامناسب، تند و همراه با توهین با خادمین از طرف زائر می‌شود که باید در آن لحظات مراقب برخوردمان با مهمان حضرت باشیم.

وی گفت: شاید در یک تذکر ساده به زائر که نباید زیاد در حرم توقف داشته باشد تا فرصت برای زیارت بقیه هم باشد و یا اینکه به دلیل کامل نبودن مدارک جهت تحویل ویلچر، زائران عصبانی شده و پرخاش می‌کنند در حالی که ما هم سعی داریم کارمان را درست و برروی اصول تعریف شده انجام دهیم تا این خدمت‌دهی دچار مشکل نشود.

وی خاطره‌ای از یکی از خادمین حرم تعریف کرد و افزود: یک بار همکارم یکی را با ویلچر به طرف حرم می‌برد که دید آن پیرمرد خیلی ناراحت است و مدام گریه می‌کرد، از او پرسید چه شده، پیرمرد اهل تهران گفت: بچه‌هایم خارج از کشور هستند و من تنها مانده‌ام و مدت‌ها بود که خیلی دوست داشتم به مشهد بیایم ولی بدلیل ناتوانی و کهولت سن و بیماری نمی‌توانستم تا اینکه یک شب امام رضا (علیه السلام) را در خواب دیدم که پرسید چرا تنها نشستی و بدیدن ما نمی‌آیی، برو ثبت نام کن و به زیارت بیا، گفتم من ناتوانم و کسی را ندارم، فاصله صحن تا حرم را چطور طی کنم اینجا که دیگر ماشینی نیست و من با این پاهای ناتوان چطور خودم را به حرم برسانم.

محمودی ادامه داد: آن پیرمرد گفت: آن‌حضرت تمام مسیری را که باید برای رسیدن به مشهد می‌آمدم، بیان کردند و در جواب چگونه رسیدنم تا حرم توضیح دادند که وقتی به اینجا رسیدی برای رسیدن به حرم «سوار بال یک فرشته» می‌شوی و او ترا تا زیارتگاه من می‌آورد.

وی ادامه داد: آن پیرمرد گفت تمام این مدت به این فکر می‌کردم که منظور حضرت از این بال فرشته که به من گفتند چیست تا اینکه الان که شما با ویلچر مرا از جلوی در تا کنار ضریح سوار کردی، متوجه شدم که منظور آن حضرت شما بودید.

از اینکه برای مدتی در حال و هوای صحن و سرای مشهد بودم دلم آرام گرفت، از آقای محمودی تشکر کردم و اجازه گرفتم که در کنار این گفتگو عکس‌هایش را نیز برای خوانندگان این مطلب به اشتراک بگذارم.

گفتنی است، با توجه به توسعه حریم حرم، افزایش فعالیت‌ها و مسئولیت‌ها در خصوص خدمت‌رسانی به زائران، همیشه اشتیاق برای حضور در این آستان قدسی از سوی دلدادگان حریم امامت و ولایت در سراسر كشور وجود دارد و از این رو با تدوین طرح‌ها و تعریف مسئولیت‌های جدید از سوی آستان قدس رضوی باعث شده است تا خادمین زیادی در بخش‌های مختلف به خدمت‌گذاری مشغول باشند.