خبرگزاری شبستان - خراسان جنوبی: پارچه‌های سنتی فراوانی در ایران و اقصی نقاط جهان تولید می‌شود که هر کدام از این پارچه‌ها خواص مخصوص به خود را دارد. یکی از پارچه هایی که در ایران و به ویژه در منطقه خراسان تولید می شود و جزء مهمی از صنایع دستی این مرز و بوم محسوب می‌گردد «برک» نام دارد.
معانی مختلفی برای نام برک در لغات‌نامه‌های فارسی آمده است. یکی از معانی که در لغات‌نامه معین برای نام برک به آن اشاره شده به عنوان نوعی پارچه نرم، چسبان و ضخیم که در خراسان از پشم شتر یا کرک بز با دست بافته می‌شود ذکر شده است.
با توجه به ضخامت این پارچه برای تولید لباس های زمستانی مورد استفاده قرار می گرفته و خواصی همچون التیام بخشی برای درد مفاصل برای آن عنوان شده است.
در خراسان‌جنوبی پارچه های مختلف، متنوع و با قدمت فراوان تولید می‌شود که البته تولید برخی از آنها رو به فراموشی نهاده و نیاز به احیای دوباره آن است. تولید پارچه های سنتی خود رشته مهمی از صنایع دستی محسوب شده که می توان در به چرخش درآوردن چرخ اشتغال در استان بسیار مؤثر و مفید به فایده باشد.
برک در منطقه خراسان جنوبی در حال احیا بوده و می‌تواند سبب اشتغالزایی افراد زیادی باشد که البته این موضوع با حمایت بخش دولتی و همت بخش خصوصی و توجه به بازارهای ملی و جهانی برای معرفی این بافت مهم در استان است.
خوشبختانه امسال با حمایت اداره کل میراث فرهنگی از صنعت برک بافی در خراسان جنوبی در آینده ای نزدیک شاهد راه اندازی خانه برک در شهر مود از توابع شهرستان سربیشه خواهیم بود.
«مریم همت‌پور» یکی از احیاء کنندگان صنعت دستی برک‌بافی و مدیرعامل شرکت تعاونی زنان روستایی الزهرا(س) مود سربیشه در گفت‌وگو با خبرنگار شبستان اظهارداشت: شرکت تعاونی زنان روستایی الزهرا(س) مود در سال 73 با هدف بهره‌وری از توانمندی بانوان و شکوفایی استعداد بانوان روستایی راه‌اندازی شد.
وی با بیان اینکه این شرکت در ابتدای فعالیت خود دارای 51 نفر عضو و سرمایه اولیه 100 هزار تومان بود، تصریح کرد: در حال حاضر تعداد اعضای این شرکت 650 نفر با 70 میلیون تومان سرمایه است.
مدیرعامل شرکت تعاونی زنان روستایی الزهرا(س) مود ادامه داد: در راستای راه‌اندازی این شرکت دو صندوق قرض‌الحسنه برای پرداخت تسهیلات کارآفرینی و برطرف کردن مسائل معیشتی ایجاد شد.
همت‌پور با اشاره به اینکه تسهیلات کارآفرینی این صندوق نه تنها به بحث صنایع دستی بلکه به مباحث مربوط به فرآوری محصولات کشاورزی و دامی نیز تعلق می‌گیرد، یادآور شد: از سال 1380 در مبحث صنایع دستی بر روی حوله‌بافی یا توبافی فعالیت و از سال 94 بر روی برک‌بافی کار می‌شود.
وی به موضوع فروش صنایع دستی تولیدی این شرکت اشاره داشت و یادآور شد: در این راستا فروشگاهی در شهر مود ایجاد شده و همچنین در نمایشگاه‌ها و همایش‌ها این محصولات عرضه می‌شود.
مدیرعامل شرکت تعاونی زنان روستایی الزهرا(س) مود با بیان اینکه برک مود با توجه به اینکه مود بر سر راه مزار بی بی زینب خاتون سلام الله علیها و روستای گردشگری چنشت است، بیشتر مورد استقبال گردشگران خارجی است، اضافه کرد: حدود 80 درصد از برک تولیدی مود توسط گردشگران خارجی خریداری می‌شود.
همت‌پور گفت: با توجه به اینکه مواد اولیه مورد استفاده برای تولید برک از کرک بز و شتر بوده و عملیات فرآوری آن بسیار زمان‌بر و سخت نیز است مشتریان داخلی کمتر توان خرید آن را دارند.
وی از راه‌اندازی خانه برک در مود خبر داد و افزود: این مجموعه با هدف انجام عملیات فرآوری کامل این محصول در یک مکان، آموزش افراد علاقمند به این رشته و تولید برک با کیفیت و مرغوب انجام می شود.
مدیرعامل شرکت تعاونی زنان روستایی الزهرا(س) مود با اشاره به مراحل فرآوری برک که شامل پشم‌چینی از دام، جدا کردن کرک از مو، شانه‌زنی، کمانه‌زنی و ریسندگی می‌شود، یادآور شد: هر چند مود در گذشته یکی از مهدهای تولید برک بوده ولی امروز تحت تأثیر فرهنگ شهری قرار گرفته و این صنعت رو به فراموشی نهاده اما با توجه به اینکه این شهر مهاجرپذیر بوده و روستاهای زیادی در اطرافش وجود دارد، ایجاد خانه برک می‌توانند با آموزش دوباره این صنعت به علاقمندان آن را دوباره احیاء نماید.
همت‌پور با بیان اینکه حدود 40 تا 50 نفر از بانوان برای هر یک از مراحل فرآوری برک در مود و روستاهای اطراف آن مشغول به فعالیت بوده و همچنین از آموزش این رشته نیز افراد زیادی استقبال کرده‌اند، تصریح کرد: برای راه‌اندازی خانه برک و احیاء و معرفی این صنعت دستی با ارزش سازمان میراث فرهنگی، سازمان جهاد کشاورزی، تعاون روستایی، رسانه‌ها و بانوان هنرمند این منطقه همکاری کرده‌اند.
وی افزود: برای احیای بیشتر این صنعت ایجاد مدرسه برک در مود نیز جزو برنامه‌ها است که امیدواریم با راه‌اندازی آن و جذب دانش‌آموزان رشته‌های کارودانش افراد علاقمند بیشتری را به این سمت سوق داده شوند.
مسئول میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری سربیشه هم در گفت‌وگو با خبرنگار شبستان اظهارداشت: برک در واقع همان پارچه‌های کرکی بوده که یکی از شاخه‌های نساجی سنتی محسوب می‌شود.
«هاشم اتفاقی» گفت: مواد اولیه برک کرک بز و شتر بوده که دارای ارزش‌افزوده فراوانی است.
وی با اشاره به اینکه کرک بز و شتر به دلیل داشتن رنگ طبیعی از جمله سفید، قهوه‌ای و مشکی نیاز به رنگ‌آمیزی برک وجود ندارد، اضافه کرد: رشته برک‌بافی در سال 92 به نام خراسان‌جنوبی در کشور به ثبت رسید و در سال 94 هنر بافت برک در شهر مود از طریق پیشکسوتان، صنعتگران و بانوان هنرمند این منطقه دوباره احیاء شد.
مسئول اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری سربیشه با بیان اینکه راه‌اندازی خانه برک در مود در راستای ترویج این صنعت سال گذشته در دستورکار قرار گرفت، یادآور شد: در حال حاضر این مجموعه در خانه‌ای قدیمی در مود راه‌اندازی و فرآوری، آموزش و تبدیل پارچه برک به البسه در آن انجام می‌پذیرد.
اتفاقی گفت: با معرفی صنعت برک بافی در این شهرستان می‌توانیم به مباحث جذب گردشگر نیز کمک کنیم.
وی با بیان اینکه برک ارزش‌افزوده فراوانی داشته و در حال حاضر تقاضای بازار برای این محصول فراوان بوده به طوری که تولیدات موجود جوابگوی بازار داخلی نیست، تصریح کرد: برندسازی و بازاریابی این محصول در دستور کار بعدی قرار دارد.
مسئول اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری سربیشه خاطرنشان کرد: در راستای ثبت ملی و جهانی برک مود سعی می‌شود تا شهر جهانی برک مود را به ثبت برسانیم.
تهیه پرونده و ثبت ملی برک بافی به‌عنوان میراث ناملموس به شماره 810 و تدوین استاندارد ملی برک‌بافی به شماره 14264 از جمله اقدامات پژوهشی بوده که در سطح ملی برای حفظ تمام مراحل تولید این صنعت باارزش در منطقه جنوب خراسان صورت گرفته و با برنامه‌ریزی‌های انجام گرفته و برنامه‌های در دست اقدام سال جاری سال پررونقی برای این صنعت خواهد بود که بدون شک اشتغال را در پی خواهد داشت.
نظر شما