سیره علوی و مسجد دو حقیقت جدایی‌ناپذیرند/حمایت از مستضعفان به شیوه امیرمومنان(ع)

خبرگزاری شبستان، گروه مسجد و کانون های مساجد: انقلاب اسلامی ایران ریشه در آموزه ها و سیره علوی دارد بنابر این، هر چقدر مسئولان و مردم به این ارزش ها نزدیک شوند، نظام اسلامی در پیشبرد اهداف متعالی خود موفق تر خواهد بود.

از این رو، به منظور بررسی ابعاد مختلف سبک زندگی امیرمومنان حضرت علی (ع) و جایگاه مسجد در سیره علوی، گفت و گویی با آیت‌الله «سیدباقر آیت میردامادی»، استاد اخلاق حوزه علمیه و فقیه مکتب اهل بیت عصمت و طهارت (ع) داشته ایم که مشروح آن تقدیم حضورتان می شود:

مقام معظم رهبری چندین بار نسبت به میزان آسیب های اجتماعی و معضلات فرهنگی در کشور تذکر داده اند، نقش پیاده و عملیاتی کردن سیره علوی در اصلاح این وضعیت را چگونه ارزیابی می کنید؟

سیره ائمه اطهار(ع) بهترین راهکار برای مقابله با معضلات اجتماعی و فرهنگی و مشکلات اقتصادی در کشور است و در این میان، آموزه های علوی که اوج آن در نهج البلاغه است، بهترین راهگشا و مشعل هدایت است، بنابراین هرچقدر یک به یکِ نصایح راهگشای حضرت امیر(ع) در سبک زندگی مردم و شیوه مدیریت مسئولان حاکم شود، شاهد کاهش بحران ها و گرفتاری های اجتماعی در کشور خواهیم بود.

مهم ترین مولفه های سیره علوی را که می تواند زمینه ساز اشاعه اخلاق اسلامی در جامعه شود، بیان کنید.

اخلاق علوی که شامل مهربانی و عطوفت با خوبان و نیکان و مدارا و در صورت لزوم، شدت عمل و برخورد قاطعانه با دشمنان است، در جامعه فراگیر شود و به این منظور باید آموزش دهی از سنین پایین و دوران تحصیل در مدارس آغاز شود، هرچند کیفیت آموزش و پرورش در این حوزه در مدارس و حتی در دانشگاه های ما بسیار پایین است.

مقام معظم رهبری همیشه عدالت را به عنوان یکی از ارزش های انقلاب اسلامی معرفی کرده اند، چگونه می توان این آموزه و ارزش را از سبک زندگی حضرت امیر(ع) در زندگی فردی و اجتماعی ایرانیان جاری کرد؟

همانطور که اشاره کردید رهبر معظم انقلاب اسلامی عدالت را یکی از مهمترین آرمان های انقلاب اسلام معرفی و مدام مسئولان را به فراگیری این مهم توصیه می کنند؛ برای فراگیر شدن و بهره مند شدن همگان از عدالت باید ابتدا به نهج البلاغه مراجعه کرد و سبک زندگی عدالت محور و تربیت مسئولان عدالت پیشه را از لابلای خطبه ها، نامه ها و حکمت های آن استخراج در جامعه پیاده کرد.

امام علی (ع) همواره در مسیر عدالت گام برداشتند و حکومت چند ساله ایشان نیز بیش از هر چیز صرف تحقق این ارزش دینی در جامعه اسلامی شد.

مسجد مفهومی بلند در تاریخ و سبک زندگی حضرت علی (ع) است از متولد شدن حضرت در کعبه تا شهادت در مسجد کوفه؛ ما چگونه می توانیم این ارتباط را در سبک زندگی خود به کار بندیم؟

به نکته مهمی اشاره کردید، امیرالمومنین (ع) و مسجد؛ حقیقتا از هم جداشدنی نیستند از لحظه تولد تا هنگام شهادت؛ امام علی (ع) در دامان پرمهر و اخلاق گرای پیامبر اسلام(ص) پرورش یافتند، در مکتب محمدی عظمت و ارزش والای مسجد را دریافتند، ضمن اینکه خداوند متعال تقدیر کرده بود خانه های او در خدا با نام علی برای مسلمانان تداعی شود.

درباره نقش پیامبر(ص) در شکل گیری شخصیت عظیم امام علی بن ابی طالب(ع) به سخنی از امام علی(ع) اشاره می کنم؛ حضت امیر(ع) می فرمایند: «شما در پیوند با رسول خدا(ص) هم به دلیل خویشاوندی و هم به سبب موقعیت ویژه من، جایگاه مرا می‌شناسید. او مرا از روزگاری که نوزادی بودم در دامن خود می‌نشاند و بر سینه می‌چسبانید و از عطر دلپذیرش بهره‌مندم می‌ساخت، لقمه را می‌جوید و در دهانم می‌گذاشت و هرگز در گفتارم دروغی نشنید و در رفتارم لغزش و سبکسری ندید»(نهج‌البلاغه، حکمت 192).

مساجد ما چقدر توانسته اند به مسجد طراز اسلامی نزدیک شوند، مسجدی که همه کاره جامعه اسلامی است؟

مساجد از گذشته تاکنون ملجا و مامن مردم بوده اند و هنوز تنها پایگاهی است که همه گروه های مردم و فارغ از رنگ، نژاد، جنسیت و طبقه اجتماعی – اقتصادی می توانند در آنها حضور یابند و در صفی که خواستند بایستند و این موضوع، بالاترین تمرین برای اشاعه عدالت و رفع تبعیض در جامعه است. این خانه های خدا پس از پیروزی انقلاب اسلامی به ویژه در دهه های 50 و 60 بیش از هر زمانی، کارکردهای خود را به منصه ظهور رساندند و در مدیریت اقتصاد، فرهنگ، جنگ، سیاست و امنیت کشور، اساسی ترین نقش را ایفا کردند.

مهم ترین درسی که ائمه جماعات می توانند از سبک زندگی امیرالمومنین(ع) فرا بگیرند، چیست؟

بیش از همه روحانیون باید به این واقعیت توجه کنند که امیرالمومنین علی(ع) با وجود همه مشغله های سیاسی، فرهنگی و تربیتی، امام جماعت بودند و مسجد را همچون پیامبر عظیم الشان اسلام(ص) به عنوان مرکز حکومت اسلامی قرار دادند و سرانجام در مسجد کوفه به شهادت رسیدند. همین واقعیت تاریخی حجت را برای روحانیون و طلاب تمام کرده است که باید بیش از هر چیزی به فکر حضور مستمر در مساجد باشند، هرچند امروزه برخی از طلاب از دوران تحصیل در مدارس علمیه به فکر استخدام و حضور در سازمان ها و ادارات هستند.

دستگیری از نیازمندان یکی از مهم ترین مولفه های سبک زندگی حضرت امیر(ع) است، وضعیت مساجد کشورمان را در این زمینه چگونه ارزیابی می کنید؟

حمایت از مستضعفان و یتیمان یکی از جلوه های عطوفت و مهربانی در سیره علوی است به طوری که در روایت آمده است حضرت(ع) با مشاهده فقر افراد، به درگاه الهی پناه می برند و از این درد و رنج، سر در چاه فرو می بردند و گریه می کردند.

حضرت محمد (ص) درباره این ویژگی امام علی (ع) فرمودند: «یا علی! خدای متعال تو را چنین قرار داده است که بینوایان را دوست بداری و آنان را به عنوان پیروان خویش بپسندی و آنان هم تو را به پیشوایی و امامت بپسندند.» مساجد ما به تاسی از سبک زندگی امیرالمومنین علی(ع) همیشه حامی نیازمندان بودند به طوری که بسیاری از فقرا به جز مساجد، پناهی ندارند. حضرت علی (ع) که در سبک زندگی بسیار شبیه پیامبر(ص) بود همیشه بهترین ها را برای دیگران می خواستند، امام صادق (ع) در این باره فرمودند «امیرالمومنین در نوع غذا شبیه‌ترین افراد به پیامبر خدا(ص) بود. او خود نان، سرکه و روغن زیتون می‌خورد و به مردم، نان و گوشت می‌داد.» ائمه جماعات مساجد باید در عمل همین گونه باشند به طوری که مردم با مشاهده سبک زندگی و کیفیت منازل و ماشین هایشان، یاد ساده زیستی پیامبر اسلام و اهل بیت(ع) بیفتند.

تا چه اندازه سبک زندگی کارگزاران مساجد کشورمان به ویژه ائمه جماعات، به سیره علوی(ع) نزدیک است؟

ابتدا این تذکر را بدهم وقتی ما از شباهت رفتار و گفتار مردم با حضرات معصومین(ع) سخن می گوییم، به هیچ وجه نباید معنای مقایسه به ذهن ما خطور کند، زیرا تطبیق در اینجا اعتباری ندارد. اما در پاسخ به سوال شما باید بگویم که شواهد نشان می دهد هر امام جماعتی که سعی کرده است کاملا در مسیر سبک زندگی ائه اطهار(ع) گام بردارد در مدیریت شایسته مسجد موفق بوده است که نمونه هایی از این نوع در جامعه ما زیاد هستند.