«پشم چینی دام» آیین زیبای عشایر کویر در بهار

خراسان جنوبی- خبرگزاری شبستان: سبک زندگی اش ویژه است و کاری هم با دنیای پر هرج و مرج دنیای امروز ندارد. او شیوه ای را برای زندگی انتخاب کرده تا در پی تغییر فصل ها، طبعیت خاص زندگی اش را حفظ کند.

قبل از پشم چینی، گوسفندانش را در یک رودخانه یا برکه ای می شوید تا پشم گوسفندانش از گرد و خاک، خارهای چسپیده به پشم ها و حشرات موذی پاک و تمیز شود، او می خواهد گوسفندش را در گرمای داغ کویر، اندکی خنک و در تمیزی اش سهمی داشته باشد؛ چه زیباست این هنر عاشقی عشایر، هنری که خاص اوست.

تولید پشم توسط عشایر ایرانی، تاریخی طولانی دارد، تولید پشم و کرک در صنایع نساجی و پوشاک، بافندگی و ... سبب رونق کسب و کار می شود به گونه ای که هم اکنون 70 درصد پشم آنها برای بافت قالی مصرف شده و قالی ایرانی با پشم گوسفندان ایرانی، درخششی جهانی دارد؛ از دیرباز تاکنون این عشایر بوده اند که اصلی ترین مواد اولیه در صنایع نساجى و تهیۀ پوشاك را تهیه می کرده اند. او سهمی در مشهورترین هنرهای ایران یعنی قالی بافی ایفا می کند.

دامدار پیش از پشم چینی باید از سلامت گوسفندش مطمئن شود زیرا امکان انتقال بیماری هایی چون تب مالت، سیاه زخم و … از دام بیمار به فرد پشم چین وجود دارد.

عشایر بعد از شستن و خشک شدن پشم گوسفندان، پشم چینی توسط جوانان را به صورت گروهی و دسته جمعی آغاز می کنند. برای چیدن پشم گوسفندانش وسایلی همچون قیچی مخصوص «دوکارد»، لباس کار، چکمه و دستکش را تهیه و ابتدا دست و پای گوسفندان را با طناب به هم می بندند و سپس با دوکارد؛ طوری که گوسفند زخمی نشود شروع به پشم چینی می کند.

تولید 400 تن مو و کرک توسط عشایر خراسان جنوبی

«حسین حسین پور»، مدیرکل امور عشایری خراسان جنوبی در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری شبستان در بیرجند اظهار می کند: دامداران ابتدا گوسفندان چاق مانند قوچ ها، میش های قصر و شیشك و سپس میش های شیرده را پشم چینی می کنند.

وی با بیان اینکه گوسفندان لاغر، ضعیف و آبستن نباید پشم چینی شوند، می گوید: گوسفندان لاغر برای پشم چینی مناسب نیستند زیرا پشم ها بیش از حد الیاف به پوست چسبیده اند و چیدن پشم آن ها سخت است و امکان آسیب دیدگی پوست دام وجود دارد.

حسین پور می افزاید: عشایر معمولا سالی دو بار در فصل بهار و پاییز دام‌های خود را پشم چینی می کنند؛ همچنین موی بزها نیز سالی یک بار در ابتدای خرداد ماه چیده می شود.

پشم چینی زودهنگام ممکن است دام را بیمار کند و پشم چینی دیر هنگام نیز امکان ایجاد تنش حرارتی در گوسفند را بالا می برد و همچنین در ماه های گرم سال رشد پشم متوقف می شود، این را مدیرکل امور عشایری استان می گوید و ادامه می دهد: در واقع عدم پشم چینی به موقع می تواند منجر به کاهش کیفیت پشم، کم شدن رشد و مشکلات دیگر برای دام شود.

وجود  ۱۵ هزار و 676 خانوار عشایری در خراسان جنوبی

مدیرکل امور عشایری خراسان جنوبی با اشاره به اینکه 15 هزار و 676 خانوار عشایری در استان با حدود 81 هزار نفر جمعیت وجود دارد که به کار دامداری و تولیدات دامی مشغول هستند، می گوید: این عشایر نقش و تاثیر بسزایی در اقتصاد کشور دارند.

وی اظهار می کند: عشایر استان یک میلیون و 200 هزار راس دام دارند که سالانه بیش از هفت هزار تن گوشت، بیش از 9 هزار تن شیر و فرآورده لبنی و 400 تن مو و کرک تولید می کنند.

وی با بیان اینکه پیش بینی می شود تولید پشم و کرک تولیدی دام عشایر در سال جاری بیش از 400 تن باشد، گفت: امور عشایر استان در تلاش است تا با حذف دلالان و خرید این پشم های تولیدی توسط تشکل های عشایری با قیمت مناسب بتوانیم عشایر به سود واقعی خود برسند.

مدیرکل امور عشایری خراسان جنوبی بیان می کند: بهترین زمان برای پشم چینی با توجه به نوع آب و هوا و درجۀ حرارت تعیین می شود و پشم چینی در هوای گرم بهتر است؛ زیرا عدم پشم چینی در ماه های گرم به حساس بودن پوست گوسفندان و به دلیل تابش مستقیم آفتاب ممکن است موجب بیمار شدن دام گردد.