به گزارش خبرنگار گروه اندیشه خبرگزاری شبستان، چندی قبل کتاب «عرفان سیاسی و تمدن سازی اسلامی» نوشته حجت الاسلام «محمدحسین متولی امامی» منتشر شد.
این کتاب که از پنج فصل تشکیل شده است، به مباحث متعددی می پردازد. نویسنده در فصل اول به پیشینه پژوهش در باب عرفان سیاسی و مفهوم‌شناسی آن توجه کرده، در فصل دوم، نظریه‌های مختلفی در باب نسبت عرفان و سیاست، مورد توجه قرار گرفته و هر یک از این دیدگاه‌ها به تفکیک بررسی شده و نظریه مختار ارائه شده است. در فصل سوم، تطورات تاریخی عرفان اسلامی با بررسی مظاهر تمدنی آن، از قرن دوم هجری قمری تا ظهور دولت صفویه بررسی شده است. در فصل چهارم نگارنده در یک بحث مفصل، مبانی هستی‌شناختی، انسان‌شناختی و معرفت‌شناختی عرفان سیاسی را با استنباط از تراث عرفان اسلامی تقدیم کرده است. در نهایت، فصل پنجم که با عنوان «بایسته‌های سلوک عارف در جامعه و تمدن» تعیین شده، به ویژگی‌های عارف سیاسی و چگونگی سلوک عرفانی در مسیر تمدن‌سازی می‌پردازد.
با توجه به اهمیتی که مباحث مطرح شده در این اثر دارد بر آن شدیم گفت وگویی با حجت الاسلام «متولی امامی»، نویسنده این اثر داشته باشیم که در ادامه تقدیم حضورتان می شود:
حجت الاسلام متولی امامی با بیان اینکه قالب های سلوک معنوی در تاریخ اسلام مختلف است، اظهار کرد: رویکردهای متعددی در تاریخ وجود داشته و عارفان ما نیز در قالب اشکال مختلفی به سلوک معنوی توجه می کردند.
رئیس موسسه مطالعات تمدنی اسلامی(متا) ادامه داد: در بستر انقلاب اسلامی، شرایط حاکم در طول انقلاب، جنگ تحمیلی و فضای جبهه ها سلوک متفاوتی را شاهد بودیم، به تعبیر امام خمینی(ره) تربت شهدا دارالشفای آزادگان و سرمه چشم عارفان است. همچنین، این تعبیر امام که فرمودند: شهدا ره صدساله را یک شبه رفتند. قطعا مبالغه نیست بلکه سخنان آن بزرگوار حاوی معانی عمیق و بشارتی بود که بیانگر یک عرفان خاص است.
متولی امامی تصریح کرد: اما پرسشی که در این میان مطرح می شود، آن است که اگر کسی بخواهد در بستر انقلاب و مجاهدات اسلامی باشد و به رشد معنوی هم توجه کند باید چه کار کند؟ معمولاً نیروهای انقلابی در این دوگانه گیر می کنند که کار سیاسی اجتماعی کنیم یا برویم سلوک معنوی و اخلاق داشته باشیم؟
وی اضافه کرد: دغدغه کتاب «عرفان سیاسی و تمدن سازی اسلامی» آن است که عرفانی را معرفی کند که ما را وارد عالم شهدا و امام کند، این سبک از عرفان، ظرفیت تمدن سازی دارد و می تواند در عین اینکه انسان را وادار به سلوک کند، یک وجه تمدنی را برای جامعه ایجاد کند، البته اهمیت دارد که چگونه به این درجه عرفانی برسیم، ممکن است که ما رویکردهای سلوکی و معنوی داشته باشیم اما جهت آن صحیح نباشد. بنابر این، دغدغه کتاب ترسیم عرفانی است که ما را وارد عالَم امام و شهدا می کند و ظرفیت تمدن سازی و تمدن زایی دارد و از سوی دیگر تلاش می کند تا ما را در مسیر انبیا و شهدا قرار دهد.
حجت الاسلام متولی امامی در ادامه بیان کرد: من سعی کردم در این کتاب مبانی عرفانی را معرفی کنم آن هم مبانی ای که در تراث عرفان اسلامی آمده است، به مفهوم عرفان و مفهوم عرفان سیاسی پرداختم، درباره نسبت عرفان و سیاست گفت وگو کردم، سیر تطور و تحولات عرفانی در تاریخ اسلامی را تا رسیدن به تمدن سازی اسلامی در عصر صفویه نیز بررسی کردم.
وی در ادامه ابراز کرد: همچنین، در فصل چهارم این کتاب «مبانی عرفان سیاسی» را که مبانی هشتی شناختی و انسان شناختی دارد، معرفی کردم. در فصل پنجم نیز شاخصه های یک عارف سیاسی را معرفی کرده ام اینکه کسی که وارد میدان سیاسی می شود چگونه باید پاک عمل کند؟ چگونه نورانی تر می شود؟ به طور کلی گفته ام اگر روح حاکم در یک جامعه، روح الحادی و غیر الهی باشد راهکارهای کوچک جواب نمی دهد.
رئیس موسسه مطالعات تمدنی اسلامی(متا) تاکید کرد: برای مثال در شرایط پولی و بانکی امروز، که پول اعتباری وجود دارد، ممکن است یک نفر بیاید و خیریه بزند و به فقرا هم کمک کند و این خوب است و ثواب دارد اما او نهایتا در بستر پول و بانک ربوی امروز خیریه زده است. حالا اگر یک عارفی بگوید من می خواهم کار خیر بکنم اما کارم این گونه است که می خواهم یک بستر جدیدی ایجاد کنم که هزاران نفر کار خیر کنند، این طبیعتا متفاوت است لذا عرفان سیاسی، زمینه ای جدید، برای تبلور توحید و عمل خیر است.
حجت الاسلام متولی امامی ابراز کرد: عارف در عرفان سیاسی عارف فقط به فکر نجات خودش نیست بلکه به دنبال الگوی برتری است که جامعه را حرکت دهد، می خواهم بگویم که عرفان سیاسی چنین دیدگاهی دارد لذا معتقدیم که امامت جامعه و مدیریت جامعه کاری سیاسی است.
وی در پاسخ بهاین سوال که عرفان سیاسی چه طور به تمدن سازی کمک می کند؟، خاطرنشان کرد: این عارف سیاسی است که در میدان اجتماعی برای ایجاد بستر جدید سلوک ورود می کند، عارف سیاسی کسی است که نه تنها به فکر سلوک و نجات خودش است بلکه می خواهد حق را در جامعه اقامه کند،و این همان موضعی است که به ساخت تمدن نوین اسلامی کمک می کند.
نظر شما