به گزارش خبرنگار شبستان حسن رحیم پور ازغدی پژوهشگر حوزه دین و عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی در نشست اخلاق رسانه ای هجدهمین نمایشگاه بین المللی مطبوعات و خبرگزاری ها در سرای روزنامه نگاران به سخنرانی پرداخت.
ازغدی در ابتدای سخنان خود گفت: وقتی بحث اخلاق رسانه ای می شود ابتدا ذهن به سوی چه نباید کردها و محدودیت های اخلاقی، حقوقی و اجتماعی می رود. در حالیکه در هر حوزه ای دو نوع عهد ایجابی (حقوق) و عهد منعی (حدود) وجود دارد. اما حساسیت رسانه بیش از سایر حوزه ها است. چرا که در عرصه رسانه می توان به گونه ای راست گفت که دروغ باشد.
وی ادامه داد: در فعالیت رسانه ای هم محتوی و هم شیوه ارائه واقعه گزینش می شود به این معنا که بر چه وجهی از واقعیت متمرکز می شویم و آنرا چگونه بازتاب می دهیم که در این زمینه هم مهارت اهالی رسانه و هم فضیلت و رذیلت آنها تاثیرگذار است.
ازغدی تاکید کرد هیچ متنی وجود ندارد که نتوان با آن بازی کرد حتی با قرآن هم در طول تاریخ بازی کرده اند. خود قرآن می فرماید: “و جعل القران اذین” یعنی “عده ای با قرآن برخورد گزینشی می کنند”.
این پژوهشگر دینی در ادامه سخنان خود را در دو بخش حقوق رسانه و حدود رسانه تقسیم بندی کرد و در بخش اول گفت: امر به معروف و نهی از منکر در حوزه اجتماعی بدون آزادی بیان و قلم محقق نمی شود. به عبارت دیگر اگر قرار باشد امر به معروف و نهی از منکر از حدود فردی عبور کرده و به سطوح اجتماعی راه یابد باید آزادی بیان و قلم وجود داشته باشد. بنابراین واجب بودن این دو به معنای واجب بودن آزادی بیان و قلم است.
وی با طرح این پرسش که آزادی بیان و قلم در کدام منابع شریعت جائز و بلکه واجب شمرده شده است ادامه داد: به طور مثال فرموده اند: از ما نیست کسی که نسبت به ارزشهاو ضدارزشها سکوت کند که این به معنای دعوت به یک نهضت عمومی نقد اجتماعی است.
ازغدی همچنین به نقش صاحبان قلم و بیان در جامعه اشاره کرد و یادآور شد در منابع دینی گفته شده کسانی که به ارزشها دعوت و از ضدارزشها برحذر می دارند و یا حتی به آن اشاره می کنند در آن ارزش شریکند.
وی با یادآوری این نکته که روایات اسلامی از یک سو مسئولیت حاکمیت و از سوی دیگر حقوق صاحبان قلم و رسانه را طرح می کنند گفت: طبق فرمایش معصوم “حساسیت رسانه ها باعث امانتداری و مهربانی مسئولان با مردم می شود تا آنجا که امام علی می فرماید: آنها که آگاهانه به اموال عمومی دست اندازی می کنند باید در معرض عموم متهم شوند تا حکومت اسلامی متهم نشود.” که البته این به معنای هتاکی نیست.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی در ادامه به وظیفه شفاف سازی رسانه ها اشاره و تاکید کرد امام علی می فرمایند: “مردم من هیچ امر حکومتی را از شما پنهان نمی کنم جز مسائل امنیتی، اطلاعاتی و نظامی” بنابراین به جز موضوعات امنیتی، موضوع دیگری نباید از مردم پنهان بماند. از سوی دیگر رسانه باید مسئولان را به خاطر کوتاهی هایشان به عذرخواهی وادار کند.
وی تصریح کرد: باید فقه روزنامه نگاری تدوین شود تا بتوان قانون را نیز بر همین اساس اصلاح کرد.
ازغدی افزود: در سی ساله پس از انقلاب در عرصه رسانه بین دو گرداب هرج و مرج و دیکتاتوری رسانه ای در حرکت بوده ایم که باید با عبور از این افراط و تفریط به نقطه تعادل اسلامی برسیم.
این پژوهشگر حوزه دین در بخش دوم سخنان خود به حدود رسانه ها پرداخت و گفت: از جمله خطاهای بزرگی که در حوزه رسانه صورت گرفته تعریف معیارهای دوگانه برای اخلاق حرفه ای و اخلاق عمومی است که به بازشدن فضا برا هر حرف و هر عملی می انجامد تا آن جا که ماکیاولی معیارهای متفاوتی برای اخلاق سیاستمداران و اخلاق سایر اقشار مطرح می کند.
ازغدی همچنین افزود: ماکیاولی در هیچ کجای کتاب شهریار خود نمی گوید اخلاق بد است، اما معتقد است اخلاق حکومتداری با اخلاق قرون وسط و اخلاق فردی تفاوت دارد. در همین زمینه برخی اندیشمندان معاصر نیز “بدهای فردی خوبهای جمعی” دانستند و تمدن سازی را با حفظ ارزش های عمومی محال خواندند و همه اینها به این معنی است که نمی توان به اخلاق پایبند بود و در عرصه رسانه نیز موفق شد.
ازغدی تصریح کرد: اینجاست که ضد اخلاق در عرصه دین، تاکتیک در عرصه رسانه به حساب می آید که این به حذف دیانت از عرصه رسانه انجامیده است.
عضو شورای انقلاب فرهنگی در پایان با اشاره به سخن امام خمینی خطاب به اهالی رسانه گفت: امام سخنی با این مضمون دارند که “اگر تیتری برای جلب نظر مردم بزنید ولی خبر ذیل تیتر آن ابعاد تیتر را نداشته باشد این غش در معامله و خیانت است، مثل کسی که در بازار جنس خوب را در بالا و جنس خراب را در زیر قرار می دهد.”
پایان پیام/
نظر شما