خبرگزاری شبستان، گروه اندیشه: اگرچه از برخی معصومان(ع) نقل شده که پیامبر اعظم(ص) هیچ گاه به اندازه عقل و فهم خود با مردم سخن گفت اما در عین حال سخنان ایشان با مردم علی رغم قصور و نقص درک ما متضمن نکات و آموزه های ژرف و مستحکمی است که فهم آنها تا اعماق جان تشنگان حکمت نفود می کند و هر نکته ای از نکات آن درهایی از علم را پیش روی انسان باز و سرور و بهجت روح را فراهم می کند.
از این رو، در ذیل یکی از حکمت های نبوی مرور می شود:
دو ترس مومن
رسول خدا(ص) فرمود: «مومن بین دو ترس قرار دارد: مهلتی که گذشته است و او نمی داند خداوند در مورد آن چه حکمی می کند و مهلتی که باقی مانده و او نمی داند خداوند خداوند نسبت به آن چه حکمی خواهد کرد. پس بنده باید از نفس خود برای خود، از دنیا برای آخرت، از جوانی قبل از پیری و از حیات قبل از مرگ بگیرد. قسم به کسی که جانم در دست او است بعد از مرگ هیچ عذرخواهی وجود ندارد و بعد از دنیا خانه ای جز بهشت و جهنم نخواهد بود.»
شرح:
یکی از ویژگی های مومن و در واقع عاقل آن است که به همه امور نگاه عمیق، حکیمانه و توام با عبرت دارد. بیان حضرت(ص) توصیف یکی از حالات مومن است. همه انسان ها در طول تاریخ مدتی را به عنوان عمر خود سپری کرده اند اما تنها معدودی از آنها به عمر خود حکیمانه نظر می کنند.
مومن عمر خود را به دو قسمت تقسیم می کند آنچه تا حال گذشته که به معنای واقعی نمی داند خداوند با عمر گذشته او و اعمال وی در آن مدت چه خواهد کرد. آیا اعمال او مقبول بوده یا خیر؟ از سوی دیگر به عمر خود از حال تا مرگ نگاه می کند و نمی داند خداوند چه شرایط و تقدیری برای او رقم خواهد زد. این دو تردید، مومن و عاقل را بین دو خوف قرار می دهد. این خوف نه تنها امر مذموم و مضری نیست بلکه خوف مثبت و معقول و دارای آثار و برکات زیادی برای مومن است.
انسان مومن تعادل حرکت خود را بین خوف و رجاء تنظیم می کند. خوف از گذشته و آینده عمر یکی از مصادیق خوف هایی است که مومن در زندگی خود با آنها روبرو است و از آن برای زندگی مومنانه خود استفاده می کند.
خوف معقول و واقعی باعث می شود مومن مراقبت بیشتری نسبت به اعمال و رفتار خود داشته باشد. در گذشته دقت کند و نقص ها را جبران نماید و برای آینده خطاهای گذشته را تکرار نکند. سپس حضرت(ص) موعظه و تذکر می دهند. تذکراتی که انسان ها چاره ای جز پذیرش آن ندارند.
سرمایه بنده چیزی جز خودش یعنی عمر و قدرت و علم و جوانی و امور دنیایی که در اختیار او است، نمی باشد پس برای زمان ناتوانی و آخرت خود باید از همین سرمایه استفاده کند و کسی جز خود او نمی تواند نفعی به او برساند.
در انتهای کلام، پیامبر اسلام(ص) برای بیان حقیقت پس از مرگ با قسم به جان مبارک خود، این حقیقت را مورد تاکید قرار می دهد. ایشان فرمودند پس از مرگ، جای عذرخواهی و توبه نیست و پس از دنیا، چیزی جز بهشت و جهنم وجود ندارد، زیرا دنیا جای عمل و پس از مرگ روز حساب و کتاب است. در این روز فرصتی برای جبران وجود ندارد.
همچنین ظهور اعمال انسان در عالم دیگر یا متناسب با حق است یا با آن تناسب ندارد.
تناسب اعمال و روح انسان با حق به شکل آرامش و خوشی ظهور می کند و عدم تناسب و تعارض اعمال و روح انسان با حق به صورت سختی و رنج و عذاب درک خواهد شد لذا انسان پس از دنیا با یکی از دو حالت مذکور روبرو می شود و از این سرنوشت گریزی ندارد.
*برگرفته از «حکمت های نبوی»
نظر شما