خبرگزاری شبستان - البرز: آموزش و پرورش رسمی در البرز به مانند دیگر نقاط کشور همزمان با سال های نخستین مشروطه شکل گرفت. پیش از آن آموزش های نزدیک و مشابه با آموزش و پرورش در قالب مکتب خانه ها، مساجد، تکایا، همچنین خانه های اعیان و اشراف برقرار بود.
شیوه مکتب خانه ای به اسامی ملایی، ملاآخوند و ملاباجی مشهور بود که در کنار سواد خواندن و نوشتن، قرائت قرآن و علوم دینی را نیز آموزش می داند.
در استان البرز این جریان آموزشی از روستاهای طالقان و با دعوت از افراد با سواد(ملا) صورت می گرفت. کهن سالان و مردمان پیشکسوت این سامان همواره از مکتب خانه های نقاط مختلف البرز سخن می گویند که به صورت یک جهاد آموزشی و داوطلبانه روند آموزش به اجرا در می آمد.
مخارج دبستان و هزینه های آموزشی به جای پول با پرداخت کالاهایی چون گندم، جو، نان، روغن، پنیر، میوه، پارچه و ... و گاهی نیز بر مبنای خدماتی که اولیاء می توانستند در قبال آموزش به معلمان پرداخت کنند.
نخستین مدرسه در البرز با عنوان مدرسه برزگران به واقع تاریخ رسمی شکل گیری آموزش و پرورش نوین در استان البرز است که در سال 1269 در محل کنونی دانشکده کشاورزی یعنی همان باغ سلیمانیه تاسیس شد.
بررسی ها نشان می دهد که 17 سال پیش از این تاریخ این مرکز با عنوان مدرسه فلاحت در منطقه چهاردانگه در جنوب غرب تهران تاسیس شده بود که مقارن با جریانات سیاسی اجتماعی منتهی به مشروطه در سال 1285 (سال امضاء فرمان مشروطیت) مدرسه فلاحت مظفری تعطیل شد و این تعطیلی به 10 سال انجامید.
طی این وقفه 10 ساله، دبستان برزگران در محل دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی شروع به کار کرد و این آغاز تحولات آموزشی در این دبستان بود که با عناوینی هم چون « مدرسه عالی فلاحت و صنایع روستایی»، بنگاه علمی فلاحت کرج و در نهایت به عنوان دانشکده کشاورزی کرج معروف شد.
مهراب رجبی، محقق و پژوهشگر البرزی در گفت و گو با خبرنگار شبستان از البرز در این خصوص گفت: در افتتاح مجدد مدرسه فلاحت و تاسیس دبستان برزگران، افرادی شاخصی هم چون حسن وثوق، میرزا حسن خان مشیرالدوله پیرنیا که هر دو از نخست وزیران سال های پایانی سلطنت احمدشاه قاجار بوده اند، نقش بارزشی داشته اند.
این محقق و پژوهشگر البرزی افزود: دبستان برزگران بخشی از هویت فرهنگی و آموزشی استان البرز است و امروزه دانشکده کشاورزی کرج در سطح کشور به عنوان بزرگترین و جامع ترین مجموعه آموزش عالی کشاورزی و منابع طبیعی کشور در عرصه علمی و آموزشی محسوب می شود.
این استاد و مدرس البرزشناسی ادامه داد: قدمت آموزش و پرورش البرز را می توان در دیگر شهرستان های استان البرز نیز بررسی کرد و به ابعاد اهمیت آن پی برد، آن چنان که آخوند ملاابراهیم سنگلجی نجم آبادی فرزند استاد باقر آهنگر، بنیانگذار مدرسه علمیه نجم آباد و از مدرسان حکمت صدرایی در دوره قاجار است. آن هنگام که شهرهای کوچک مذهبی ایران مدرسه علمیه نداشت، روستای نجم آباد در توابع شهرستان نظرآباد دارای حوزه علمیه پررونقی بود.
رجبی با برشمردن نقش بزرگان عرصه آموزش در پیشبرد فرهنگ و هویت البرز بین کرد: افراد شاخصی همچون شیخ حسین اویسی سرجوبی بیش از نیم قرن زندگی خود را در امر آموزش و پرورش کودکان و جوانان این استان نهادند.
این البرزشناسی مطرح کرد: شیخ حسن اویسی از جمله مردان اهل فضل است که پیش از انقلاب اتحاد حوزه و دانشگاه را در البرز به ویژه در کرج بنا نهاد.
سبقه مدارس شهرستان طالقان
محقق و پژوهشگر البرزشناسی در خصوص سبقه مدارس شهرستان طالقان گفت: طالقان سابقه درخشانی در تعلیم و تربیت دارد. دبستان دولتی شهرک در سال 1315 با همت مرحوم بابالله فلاحی معروف به مدیر در این شهرستان تاسیس شد که اولین مدرسه شهرطالقان است.
رجبی افزود: از مدارس روستاهای جوستان، مهران، کرود، نساء علیاء و دیزان در بالاطالقان و مدارس روستاهای خسبان، اوانک و مکیرایس در میان طالقان و مدارس روستاهای سوهان، امیرنان و میر در پایین طالقان از قدیمی ترین مدارس به سبک جدید در این شهرستان می توان نام برد.
زبان تاتی – مادی البرزی در اشتهارد
جلال آل احمد در کتاب تات نشین های بلوک زهرا، این منطقه را پایتخت زبان تاتی مادی البرزی معرفی می کند. اولین دبستان این شهر در اوائل دهه 1330 و با نام دبستان فروغی بسطامی با تبدیل حوزه علمیه اشتهارد توسط حاج شیخ یحی تقوی اشتهاردی در محله صیادیه تاسیس شد.
به جرأت می توان گفت که گوشه گوشه استان البرز به واسطه مردان و زنانی کارآمد، بخشی از هویت این استان را به محوریت شهر کرج تشکیل می دهد. آن چنان که نیم نگاهی به تاریخچه آموزش و پرورش این استان گواه این مدعی است.
گزارش: فاطمه دانایی
نظر شما