سیری به اعماق تاریخ در ارگ باستانی شیروان

به گزارش خبرگزاری شبستان از شیروان ارگ باستانی شیروان با ثبت تاریخی 703 در آثار ملی ایران در حال حاضر عظیم ترین و مهم ترین محوطه باستانی شمال شرق ایران و اولین مرکز فرهنگ و تمدن خراسان شمالی است که مربوط به هزاره پنجم قبل از میلاد است و از اولین محوطه های مسکونی حاشیه رودخانه اترک محسوب می شود.

ارگ باستانی شیروان نه تنها در استان مهم است که از مهم ترین آثار تاریخی کشور است و محل شکل گیری اولین جوامع روستایی بوده و هویت شهری شیروان با شکل گیری یک جامعه روستایی کوچک در هفت هزار سال قبل شکل گرفته است.

در دوران صفوی ارگ و بارویی در اطراف تپه شکل گرفته بود که آن را به یکی از مناطق حاکم نشین کردهای زعفرانلویی تبدیل کرده بود و مرمت آن می تواند گردشگران بسیاری را به خود جذب کند.

این پدییده شگفت انگیز همانند کوهی در داخل شهر کهن و باستانی شیروان قرار گرفته که بر دشت شیروان اشراف دارد و رودخانه اترک از کنار آن می گذرد. این اثر تاریخی بزرگترین تپه دست ریز خاکی ایران 25 متر ارتفاع و 90 متر قطر دارد که به علت فرسایش از ارتفاع تپه کاسته شده است.

ارگ باستانی شیروان سابقا مرکز حکومت و فرماندهی شمال خراسان بود که این بنای تاریخی دارای حصار و چهار برج مرتفع بود و عمارت حاکم بر بلندایش مستقر بود و دور تا دور آن دیوار شهر بند قرار داشت.

سفال های به دست آمده از این اثر تاریخی نوع سفال ها قرمز با نقوش سیاه مربوط به هزاره پنجم قبل از میلاد می باشد که به عنوان کهن ترین زیستگاه خراسان شمالی مورد تحقیق و بررسی و پژوهش باستانشناسان ایرانی و خارجی قرار گرفته است.

ارگ باستانی شیروان در روزگاران گذشته محل برگزاری مسابقات کشتی پهلوانی باچوخه خراسان بود که این بنای تاریخی برای چندمین بار اخیرا آذرماه 89 توسط باستان شناسان گمانه زنی گردید که این تپه باستانی هم ترین بنای تاریخی و سند هویت قدیمی ترین پایتخت شمال خراسان است.

آنچه امروز بیش از پیش تحقق این برنامه را ضروری می کند، همکاری مسوولان شهر شیروان و اشتیاق و پیگیری های مردمی برای انجام این گونه طرح های تاریخی و ملی است.

شهر شیروان در دوران صفوی و قاجار محدود به بخش های شرقی این تپه بوده و قلعه حاکم نشین شهر برفراز آن قرار داشته که محل استقرار حاکمان صفوی و ایلخانان کرد منطقه بوده است. 

شهر شیروان تا پایان دوران قاجاریه همچنان در اطراف ارگ باستانی و محصور در برج و بارو بوده است و پس از زلزله سال 1308 شمسی، این محدوده به کلی ویران شد که مردم ناچار به ترک آن و استقرار در بخش های مرکزی شهر امروزی شیروان شدند. 

پس از این زلزله، آواری از خشت و گل در اطراف تپه باقی ماند و بارو، برج ها و بخش حاکم نشین آن به شدت خسارت دید و پس از توسعه شهر شیروان در سال های بعد، حاشیه نشین های شهر شیروان در اطراف تپه مستقر شدند. 

در سال های دهه 60 شمسی، سه متر از ارتفاع سطح تپه به جهت ایجاد پارک شهر مسطح و یک راه برای آمد و شد خودرو در بخش شرقی و شمالی تپه ایجاد شد. 

آنچه امروز از بقایای شهر تاریخی شیروان باقی مانده، بقایای بارو و برج های غربی شهر و ارگ باستانی شیروان است که کارشناسان میراث فرهنگی با توجه به گمانه زنی های انجام گرفته بر روی این تپه در سال های 89 و 90 معتقدند: این گمانه زنی ها هویت شهری شیروان را سه هزار سال عقب تر می برد.