خبرگزاری شبستان- پریسا رهنما: سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در کنار سیاست های کلان ثابت که از قانون اساسی و مصلحت اندیشی بزرگان نظام نشئت گرفته در اجرا و عمل از سوی دستگاه های مختلف همچون وزارت امور خارجه هرساله با تغییراتی روبرو می شود. به منظور ارزیابی آنچه که در سیاست خارجی ایران در سال ۹۷ صورت گرفته و اولویت های دیپلماسی کشور در سال ۹۸ «عباسعلی منصوری آرانی» عضو پیشین کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی و کارشناس سیاست خارجی در گفت و گو با خبرگزاری شبستان به ارایه توضیحاتی پرداخته که در زیر می خوانید:
سوال: سیاست خارجی ایران در سال گذشته چه عملکردی داشت؟
حوزه سیاست خارجی ما با توجه به شرایط منطقه ای که داریم ویژگی های خاصی را به خود اختصاص داده است. هم حوزه غرب آسیا فراز و نشیب های زیادی داشته و هم جمهوری اسلامی ایران به دلیل آن که با پانزده کشور همسایه است و در منطقه خلیج فارس حضور دارد و منابع نفتی آن با مجموعه اوپک گره خورده از ویژگی هایی خاصی در سیاست خارجی برخوردار است.
تاثیراتی که ایران در بازار نفت جهانی دارد و از طرفی خواستگاه انقلاب اسلامی است ظرفیت های بسیاری را در سیاست خارجی دارد که متاسفانه از آن ها در سال 97 بهره برداری نشده است.
سوال: بهره برداری نکردن از این ظرفیت هایی که اشاره کردید موجب شد که در چه زمینه هایی با مشکل روبرو شویم؟
بدیهی است که با خروج آمریکا از برجام در سال گذشته و فشارهایی که به ایران وارد کردند که فضای پسا خروج از برجام را با تهدید اروپا و کشورهای دیگر ایجاد کنند تا ما تحت تحریم قرار بگیریم برای ایران مشکلاتی را به وجود آورد. تصور آمریکا این بود که اروپا با آن همراهی می کند که اینگونه نشد. در بعد اقتصادی واشنگتن تمام تلاش خود را به کار گرفت تا به ما فشار وارد کند اما در بعد سیاسی تاثیر چندانی نتوانست در این خصوص ایجاد کند.
سوال: ما در امر سیاسی خوب عمل کردیم یا آمریکا نتوانست موفق شود؟
دستگاه سیاست خارجی ما خوب عمل کرد که هیچ کشوری در دنیا تحت تاثیر آمریکا قرار نگرفت تا روابط سیاسی خود را با ما کاهش دهد. وزارت امور خارجه ما کمک کرد تا در بعد سیاسی دچار مشکل نشویم و ارتباطاتمان با کشورهای مختلف برقرار باشد و بسیاری از کشورها علنا اعلام کردند که آمریکا قطعنامه را رعایت نمی کند و این یک پیروزی برای سیاست خارجی ما بود.
سوال: نقطه ضعف ما در بعد اقتصادی چه بود که این تحریم ها توانست به ما فشار وارد کند؟
ما نتوانستیم یک همسویی در داخل و در خارج بین ظرفیت های موجود و سیاست خارجی ایجاد کنیم. ما می توانستیم در اوپک بیش از این تاثیر بگذاریم و در زمینه اقتصادی بیش از حال حاضر ظرفیت هایمان را بارور کنیم. از سرمایه گذاری ایرانیان خارج از کشور می توانستیم استفاده کنیم و در این بعد هنوز احتیاج داریم بیشتر فعالیت داشته باشیم و به سطح بالا برای استفاده از ظرفیت ها نرسیده ایم.
متاسفانه در کشور ما ابعاد سیاسی، اقتصادی و دفاعی امنیتی هر کدام به صورت جداگانه فعالیت می کنند در صورتی که این ابعاد باید به کمک هم بیایند و ما پیشرفت بیشتری داشته باشیم.
سوال: برای جبران این مشکلات در سال 98 چه اقداماتی باید انجام دهیم؟
سال 98 را فکر می کنم سال بسیار ویژه ای است. سال خاصی است و باید در این سال سعی کنیم تجارب سال 97 و 6 سال قبل را در کنار هم بگذاریم و در دهه پنجم بعد از انقلاب اسلامی از تجارب استفاده کنیم. ارتباطاتمان با کشورهای اسلامی را در بالاترین سطح قرار دهیم.
باید در این سال با عربستان، امارات و بحرین ارتباط بیشتری برقرار کنیم و سعی داشته باشیم اشتباه این سه کشور را با گفت و گوهای دیپلماتیک حل کنیم زیرا آن ها بیشترین کمک را به آمریکا انجام می دهند واین به شدت به ضرر جهان اسلام است.
سوال: سیاست خارجی در سال جدید چگونه می تواند به کمک اقتصاد کشور بیاید؟
توسعه روابط با تمام ابعاد با کشورهای پیرامونی اولویت سال 98 است. سفرا و نمایندگان ما باید با مسئولان اقتصادی و سیاسی کشورهای مختلف نشست هایی داشته باشند و روابط را در سطح بالاتری هماهنگ کنند. یک همسویی معنا دار بین سیاست خارجی و سیاست دفاعی و امنیتی و اقتصادی به وجود بیاید و همه ابعاد به کمک هم بیایند. و الا هر کدام از این مولفه ها اگر سعی کنند به تنهایی حرکت کنند مشکل خواهیم داشت. باید اتاق بازرگانی را با دستگاه سیاست خارجی هماهنگ سازیم تا در ایجاد روابط اقتصادی بیشتر با کشورهای مختلف بهتر و هماهنگتر عمل کنیم.
ظرفیت های فرهنگی و اجتماعی زیادی در ایرانیان سراسر دنیا وجود دارد. ایرانیانی داریم که دردنیا کارهای اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی انجام می دهند و ظرفیت های خوبی هستند که باید با آن ها روابط خوبی برقرار کنیم تا مسیر را به جلو ببریم.
سوال: از نظر سیاسی، دستگاه سیاست خارجی درسال جدید چه اقداماتی باید انجام دهد تا نقاط ضعف سال گذشته را جبران کند؟
باید سعی بر این داشته باشیم که در سال 98 سیاست خارجی را بسط دهیم و حضور موثر در سازمان های بین المللی داشته باشیم و در تمام مجامعی که امکان دارد شرکت کنیم و از ظرفیت هایمان برای معرفی جمهوری اسلامی ایران بهره مند شویم.
باید با فشارهای آمریکا و صهیونیست ها مقابله کنیم و سناریوهایی را برای آن ها طراحی کنیم تا در وضعیت انفعال قرار گیرند. همچنین از گروه های پارلمانی مجلس برای پیشبرد سیاست خارجی بهره مند شویم و تحرکات سیاسی آن ها را با دستگاه دیپلماسی کشور هماهنگ کنیم./
نظر شما