به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری شبستان، کشورمان یکی از کشورهایی است که در زمینه کشاورزی دارای تاریخ طولانی است. ایران از نظر جغرافیایی و آب و هوایی مستعد کشاورزی بوده و پتانسیل و توانمندی ساکنین نیز در این بخش مزید بر علت شده است. وجود 37 میلیون هکتار اراضی مستعد کشاوزی، اقليم‌هاي متنوع آب و هوايي و قابليت توليد طيف وسيعي از محصولات زراعی و باغی اعم از گرمسيري و سردسيري و منطقه معتدل، محصولات دام و طيور، منابع طبيعي تجديد شونده شامل جنگل‌ها، وجود منابع غني آبزيان در آب‌هاي شمال و جنوب و برخورداري از نيروي انسانی، در زمينه توليد بسياری از محصولات کشاورزی، ١٣٠ ميليارد متر مکعب آب قابل استحصال از جمله دلایل پیشرفت این صنعت در ایران بوده است.
اگر چه زمانی کشاورزی تنها به شیوه سنتی انجام می‌شد و نتیجه تلاش کشاورزان نیز تنها برداشت مقدار کمی محصول بود اما اکنون با وجود انواع تکنولوژی‌های صنعتی از قبیل دستگاه‌های پیشرفته کاشت محصولات و همچنین برداشت آنها، وجود انواع کودهای شیمیایی و خاک‌های مغذی، روش‌های جدید حفظ و تقویت خاک موجب رونق این بخش از اقتصاد کشور شده است.
تا قبل از انقلاب به دلیل رشد ناگهانی صنایع، توجه کمتری به بخش کشاورزی شد اما با پیروزی انقلاب اسلامی شاهد رشد این قسمت از اقتصاد کشور بودیم. در سال 1353 بخش کشاورزی تنها 7.7 درصد از نرخ رشد سالیانه را به خود اختصاص داده بود و اوج آنها در سال 1367 بود که با 15.9 درصد رسید. در سال 1378 به دلیل خشکسالی های پیاپی، این مقدار به حدود 14 درصد رسید.
طی برنامه سوم توسعه که از سال 1379 تا سال 1383 ادامه داشت، نرخ رشد سالانه حدود 4.3 درصد بوده و میانگین سهم ارزش افزوده آن نیز به 13.9 درصد رسیده است. به طور کلی، میزان برآورد از میانگین نرخ رشد سالانه ارزش افزوده بخش کشاورزی 5.4 درصد بوده است.
شاید آنچه که باعث رشد این بخش شد، استراتژی‌هایی است که در برنامه دوم توسعه به کار گرفته شده است. برنامه دوم توسعه از سال 1373 آغاز شد و رشد 12 درصدی داشت. به طوری که هر سال شاهد افزایش منسجم برداشت‌ها هستیم. هر چند تاکنون خودکفایی و امنیت غذایی به صورت کامل محقق نشده اما کاهش روند واردات محصولات کشاورزی از مهمترین دستاوردهای پیشرفت در این بخش است. در برنامه سوم توسعه میانگین سهم ارزش افزوده کشاورزی به 83 درصد در سال 1379 رسید. متوسط نرخ رشد سالانه این بخش 4.3درصد بوده که در مقایسه با سال‌های قبل با رشد چشمگیری همراه بوده است.
افزایش تولیدات کشورمان در حوزه کشاورزی باعث شده است در تولید برخی از این محصولات علاوه بر تامین نیازهای داخلی باعث شده است زمینه ارزآوری و درآمدزایی برای کشورمان نیز به دنبال داشته باشد از جمله بخش های کشاورزی که با افزایش تولید آن شاهد افزایش درآمد ارزی برای کشورمان هستیم محصولات علوفه ای و جالیزی است تا جایی که بنا به گفته مدیرکل دفتر محصولات علوفه ای و جالیزی معاونت امور زراعی وزارت جهاد کشاورزی از ابتدای امسال تا پایان دی ماه سه میلیون و 270 هزار تن سبزی و صیفی به ارزش 935 میلیون دلار صادر شد.
وزارت جهاد کشاورزی در این زمینه به نقل از «حسین اصغری» نوشته است: «بیشتر صادرات سبزی و صیفی به کشورهای همسایه و روسیه بوده که نسبت به سال گذشته روند افزایشی نشان می دهد؛ میزان صادرات سبزی و صیفی در سال 96 حدود دو میلیون و 900 هزار تن بوده است.»
وی با بیان اینکه 65 تا 70 درصد بذر مورد نیاز سبزی و صیفی در داخل کشور تولید می شود، اضافه کرده است: «مجموع نیاز سالانه بذر سبزی و صیفی به غیر از سیب زمینی حدود چهار هزار تا چهار هزار و 500 تن است و برای تولید سیب زمینی نیز سالانه به 500 هزار تن بذر نیاز داریم. با حمایت وزارت جهاد کشاورزی، ارز دولتی برای واردات بذر هیبرید و اصلاح شده سبزی و صیفی تعلق می گیرد.»
وی ادامه داده است: «بر اساس آمار گمرک تاکنون بیش از یک هزار و 170 تن بذرهای اصلاح شده و هیبرید سبزی و صیفی مورد نیاز وارد کشور و ترخیص شده و در اختیار بهره برداران قرار گرفته است. برای سال زراعی 98-97 برنامه کشت 766 هزار تن سبزی و صیفی با پیش بینی 25 میلیون تن تولید را داریم. سیاست ما کاهش سطح زیر کشت این محصولات در فضای باز است.»
به گفته وی، برای اجرای این سیاست، امسال کاهش هفت هزار هکتاری سطح زیر کشت محصولات سبزی و صیفی را در نظر گرفتیم و این کاهش سطح با افزایش عملکرد تولید جبران خواهد شد.
مدیرکل دفتر محصولات علوفه ای و جالیزی وزارت جهاد کشاورزی به توسعه کشت نشایی محصولات سبزی و صیفی در فضای باز به منظور کاهش مصرف آب اشاره کرده و گفته است: «در سال زراعی 97-96 بیش از 200 هزار هکتار از عرصه های سبزی و صیفی با کشت نشایی انجام شد، هر چند که برخی محصولات مانند سیب زمینی و سبزیجات برگی به علت ماهیت رشد شان قابلیت کشت نشایی ندارند. محصولاتی همچون هندوانه، خربزه، پیاز و گوجه فرنگی بخش عمده ای از کشت نشایی را تشکیل می دهند.»
یادآور می شود: آمارهای تجارت خارجی محصولات کشاورزی و غذایی و مقایسه آن با سال گذشته، نشان می‌دهد که تراز وزنی و تجاری آنها مثبت‌تر شده و گرچه بهبود جزئی را نسبت به این بازه زمانی نشان می‌دهد اما به نظر می‌رسد، با افزایش صادرات و کاهش واردات محصولات کشاورزی، تراز بازرگانی این بخش وضعیت بهتری داشته باشد.
آخرین آمار منتشر شده از سوی وزارت جهاد کشاورزی نشان می‌دهد که بیش از پنج میلیون و ۶۹۱ هزار تن انواع محصولات کشاورزی و غذایی به ارزشی بالغ بر پنج میلیارد و ۳۰۸ میلیون دلار به کشورهای مختلف صادر شده است. در طرف مقابل نیز میزان واردات همین بخش بیش از ۱۵ میلیون و ۹۲۰ هزار تن به ارزشی بالاتر از هشت میلیارد و ۳۰۸ میلیون دلار بوده است. آنچه با توجه به این آمار به دست می‌آید تراز وزنی منفی ۱۰ میلیون و ۲۲۸ هزار تنی بخش کشاورزی و غذایی و تراز تجاری منفی سه میلیارد دلاری است./
نظر شما