به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری شبستان، اتحادیه اروپا یک اتحادیه اقتصادی-سیاسی است که از ۲۸ کشور اروپایی تشکیل شده‌است. منشأ اتحادیه اروپا به جامعه اقتصادی اروپا که در سال ۱۹۵۷ با توافقنامه رم بین ۶ کشور اروپایی شکل گرفت و صرفاً یک اتحادیه اقتصادی بود برمی گردد از آن تاریخ با اضافه شدن اعضای جدید، اتحادیه اروپا بزرگ‌تر شد.
در سال ۱۹۹۳، توافق ماستریخت چارچوب قانونی کنونی اتحادیه را پایه‌گذاری کرد. اتحادیه اروپا در سال ۱۹۹۹ واحد پول مشترکی به نام یورو را معرفی کرد که تاکنون در ۱۹ کشور جایگزین پول‌های ملی شده‌است. اتحادیه اروپا با ۵۰۰ میلیون شهروند در سال ۲۰۱۱ میلادی به تولید ناخالص داخلی ۱۷٫۶ تریلیون دلار دست یافت. ۲۱ کشور از اعضای اتحادیه اروپا عضو ناتو می‌باشند.
اتحادیه در حال حاضر بازار واحد مشترکی دارد که مواردی چون اتحادیه گمرکی، واحد پول تحت اداره بانک مرکزی اروپاست، سیاست مشترک کشاورزی، سیاست مشترک تجارت و سیاست مشترک شیلات را در برمی گیرد.
کشورمان با توجه به نفوذش در خاورمیانه و همچنین منابع متعدد و متنوع انرژی و همچنین بازار خوبی که برای کالاهای اروپایی است برای این اتحادیه، دارای اهمیت بوده‌است و مذاکرات فراوانی میان نماینده های دو طرف برای توسعه روابط اقتصادی و سیاسی انجام شده است تا جایی که با وجود برخی اختلاف دیدگاه های در حوزه سیاسی شاهد توسعه و تعمیق مناسبات ایران و اتحادیه اروپا هستیم تا جایی که ارزش تجارت ایران و اتحادیه اروپا در سال ۲۰۱۸ بالغ بر ۱۸.۴ میلیارد یورو بوده که از این مقدار ۹.۵ میلیارد یورو مربوط به صادرات و ۸.۹ میلیارد یورو مربوط به واردات ایران از این اتحادیه بوده است.
معاونت بررسی های اتاق بازرگانی تهران نوشته است: در سال ۲۰۱۸ صادرات ایران به اتحادیه اروپا نسبت به سال ۲۰۱۷ با کاهش ۶.۴ درصدی مواجه شده و ارزش واردات ایران از این اتحادیه نیز ۱۷.۶ درصد کاهش یافته است.
براساس این گزارش دو کشور ایتالیا و اسپانیا در سال ۲۰۱۸ بزرگترین مقاصد صادراتی ایران بوده اند و عمده واردات ایران نیز از دو کشور آلمان و ایتالیا صورت گرفته است. در سال ۲۰۱۷، میزان صادرات ایران به اتحادیه اروپا ۱۰.۱ میلیارد یورو و میزان واردات نیز ۱۰.۸ میلیارد یورو بوده است. تراز تجاری ایران با اتحادیه اروپا در سال ۲۰۱۸ مثبت و معادل ۵۵۲ میلیون یورو بوده است. این در حالی است که در سال ۲۰۱۷ تراز تجاری ایران با اتحادیه اروپا منفی ۷۰۴ میلیون یورو بوده است.
صادرات کالایی ایران به اتحادیه اروپا در سال ۲۰۱۸ حدود ۹.۵ میلیارد یورو بوده که نسبت به صادرات کالایی سال ۲۰۱۷ با کاهش ۶.۴ درصدی مواجه شده است. عامل مسلط در کاهش ۶.۴ درصدی صادرات ایران به اتحادیه اروپا در سال ۲۰۱۸، کاهش صادرات سوخت های معدنی و روان کننده ها با مشارکت منفی ۷.۲ درصدی بوده است. علاوه بر این، کاهش صادرات مواد و محصولات غذایی و ماشین آلات و تجهیزات حمل و نقل (به ترتیب با مشارکت منفی ۰.۲ درصدی و منفی ۰.۱ درصدی) از جمله عوامل موثر دیگر در کاهش صادرات ایران به اتحادیه اروپا بوده اند.
بر اساس این گزارش، ۸۷ درصد گروه کالایی صادرات ایران به اتحادیه اروپا را سوخت های معدنی، روان کننده ها و محصولات مرتبط تشکیل می داده اند. بعد از این گروه نیز کالاهای صنعتی طبقه بندی شده بر حسب مواد (۴ درصد)، مواد شیمیایی و سایر محصولات مرتبط (۴ درصد)، مواد و محصولات غذایی (۳ درصد) و سایر کالاها نیز (۲ درصد) سهم از سبد کالایی صادراتی ایران به اتحادیه اروپا را شامل می شده اند.
در ترکیب کالاهای صادرات ایران به اتحادیه اروپا سهم برخی از کالاها از صادرات ۲۰۱۸ نسبت به سهم از صادرات ۲۰۱۷ کاهش و برخی افزایش یافته است. براساس این گزارش، سهم گروه های کالاهای صنعتی طبقه بندی برحسب مواد شامل مواد شیمیایی و سایر محصولات مرتبط؛ مواد خام غیر خواراکی به جز سوخت و مصنوعات ساخته شده افزایش و سهم سوخت های معدنی، روان کننده ها و محصولات مرتبط و ماشین آلات و تجهیزات کاهش یافته است.
معاونت بررسی های اقتصادی اتاق بازرگانی در ادامه گزارش خود با اشاره به اینکه ایران در سال گذشته میلادی به ۲۸ کشور عضو اتحادیه اروپا صادرات داشته است، نوشته است: از این کشورها، ۴ مقصد عمده صادراتی ایران به ترتیب ارزش صادرات ایتالیا، اسپانیا، فرانسه و یونان بوده اند.
براین اساس میزان صادرات ایران به ایتالیا ۲.۹ میلیارد یورو، اسپانیا ۲ میلیارد یورو، فرانسه ۱.۵ میلیارد یورو و یونان ۱.۲ میلیارد یورو بوده است. با این حال صادرات ایران به لتونی در سال ۲۰۱۸ حدود ۲۱۵ هزار یورو بوده که نسبت به سال ۲۰۱۷ حدود ۴۰ درصد کاهش یافته است. همچنین صادرات ایران به هلند در سال ۲۰۱۸ حدود ۲۶۷ میلیون یورو بوده که نسبت به سال گذشته میلادی حدود ۶۴ درصد کاهش یافته است. از سوی دیگر صادرات ایران به مجارستان در سال ۲۰۱۸ حدود ۱۳۱ میلیون یورو بوده که نسبت به سال ۲۰۱۷ حدود ۵۴ برابر شده است. همچنین صادرات ایران به اتریش نیز در مدت مشابه ۴۵۴ میلیون یورو بوده که نسبت به سال ۲۰۱۷ حدود ۴ برابر شده است.
واردات کالایی ایران از اتحادیه اروپا در سال ۲۰۱۸ معادل ۸.۹ میلیارد یورو بوده که نسبت به سال ۲۰۱۷ کاهش ۱۷.۶ درصدی داشته است. عوامل مسلط در کاهش ۱۷.۶ درصدی واردات ایران از اتحادیه اروپا در سال گذشته میلادی کاهش واردات ماشین آلات و تجهیزات حمل و نقل (با مشارکت منفی ۶.۳ درصدی)؛ کاهش واردات مصنوعات ساخته شده (با مشارکت منفی ۲.۹ درصدی)؛ کاهش واردات مواد شیمیایی و سایر محصولات مرتبط (با مشارکت منفی ۲.۱ درصدی) و کاهش واردات سوخت های معدنی و روان کننده ها (با مشارکت منفی ۲ درصدی) بوده اند.
براین اساس سهم ماشین آلات و تجهیزات حمل و نقل از کل واردات ایران از اتحادیه اروپا در سال گذشته میلادی، ۵۴ درصد؛ مواد شیمیایی و سایر محصولات مرتبط ۱۹ درصد؛ کالاهای صنعتی طبقه بندی شده توسط مواد ۹ درصد؛ مصنوعات ساخته شده ۸ درصد و سایر محصولات ۱۰ درصد بوده است.
در ترکیب کالاهای وارداتی ایران از اتحادیه اروپا سهم ماشین آلات و تجهیزات حمل و نقل، مواد و محصولات غذایی، مواد شیمیایی، کالاهای صنعتی نسبت به سال ۲۰۱۷ افزایش یافته و از طرف دیگر سهم سوخت های معدنی، روان کننده ها و محصولات مرتبط، مصنوعات ساخته شده و مواد خام غیر خوراکی کاهش یافته است.
براساس اعلام معاونت بررسی های اقتصادی اتاق بازرگانی، در سال ۲۰۱۸ در مجموع ۸.۹ میلیارد یورو کالا از کشورهای عضو اتحادیه اروپا وارد کرده است. در این میان مبادی عمده واردات ایران از اتحادیه اروپا به ترتیب ارزش آلمان با ۲ میلیارد و ۷۹ میلیون یورو، ایتالیا با یک میلیارد و ۶۸۸ میلیون یورو، فرانسه با ۸۹۶ میلیون یورو و هلند با ۷۳۵ میلیون یورو بوده اند. در سال ۲۰۱۸، رشد واردات ایران از کشورهای اتحادیه اروپا در ۶ کشور مثبت و مابقی منفی بوده است. کشورهایی که واردات ایران از آنها با بیشترین افزایش نسبت به سال ۲۰۱۷ همراه بوده به ترتیب ارزش لتونی با ۷۸ درصد، اسپانیا با ۳۳ درصد، فنلاند با ۱۸ درصد، کرواسی با ۱۶ درصد، لوکزامبورگ با ۸ درصد و اسلونی با ۳ درصد رشد بوده اند.
کاهش واردات ایران از کشورهای اتحادیه اروپا در سال ۲۰۱۸، بین ۳ تا ۸۶ درصد بوده است. کشورهای مالت، پرتغال و قبرس کشورهایی بوده اند که واردات ایران از آنها در سال ۲۰۱۸ با بیشترین کاهش روبه رو بوده است. براین اساس واردات ایران از مالت در سال ۲۰۱۸ نسبت به سال قبل از آن ۸۶ درصد، پرتغال ۶۴ درصد و قبرس ۵۶ درصد کاهش یافته است.
این در حالی است که بر اساس گزارش پایگاه خبری وابسته به کمیسیون اروپا (یورواستات) کل مبادلات تجاری ایران با منطقه یورو در سال ۲۰۱۷ با رشد ۵۳درصدی نسبت به سال قبل از آن بالغ بر ۲۱میلیارد یورو ثبت شده است. ناترازی تجاری ایران با منطقه یورو نیز از منفی ۲ میلیارد و ۷۰۰میلیون یورو در سال ۲۰۱۶ به منفی ۶۰۰میلیون یورو در سال ۲۰۱۷ رسیده بود که نشان‌دهنده این است که ایران فاصله بین واردات از اروپا و صادرات به اروپا را کاهش داده است.
در طول یک دهه گذشته روابط تجاری ایران و اتحادیه اروپا با نوسانات زیادی همراه بوده است. در سال‌های تحریم، حضور کشورهای اروپایی در بازار ایران کمرنگ‌تر شد تا جایی که در سال ۲۰۱۲ با تحریم واردات نفت ایران به اروپا، حجم مبادلات تجاری بین این اتحادیه و ایران به پایین‌ترین سطح خود رسید. در حالی‌که در سال ۲۰۱۱ ارزش مبادلات تجاری اتحادیه اروپا با ایران به بیش از ۲۶ میلیارد یورو رسیده بود، در سال ۲۰۱۲ با کاهش ۵۵ درصدی به بیش از ۱۲میلیارد یورو رسید. روند رو به کاهش مبادلات تجاری دو طرف، در سال ۲۰۱۳ نیز ادامه پیدا کرد و رقم ۶میلیارد و ۲۸۳ میلیون یورو ثبت شد. البته بعد از توافق ژنو و با ادامه مذاکرات هسته‌ای، بهبودی اندک در روابط تجاری بین اتحادیه اروپا و ایران پدید آمد که منجر به افزایش حجم مبادلات تجاری در سال ۲۰۱۴ به ارزش ۷میلیارد و ۵۶۶میلیون یورو شد. با اعلام توافق هسته‌ای بین ایران و ۱+۵، همه طرف‌ها با ارزیابی مثبت این توافق بر روابط سیاسی، بر اثرگذاری آن در توسعه روابط اقتصادی نیز تاکید کردند.
موقعیت استراتژیک ایران در منطقه و بازار خوب آن در کنار جایگاه اتحادیه اروپا در سطح بین المللی باعث شد تا زمینه توسعه روابط میان طرفین آغاز شود. اتحادیه اروپا از طریق شبکه جهانی روابط تجاری خود مذاکره می‌کند. این مشارکت با طیف گسترده‌ای از شرکا، عمدتا از طریق توافق‌نامه‌های تجارت آزاد است. این مشارکت‌ها به دنبال ایجاد رشد و شغل برای اروپایی‌ها با باز کردن بازارهای جدید با سایر نقاط جهان است./
نظر شما