خبرگزاری شبستان، گروه اندیشه: هر کدام از ادعیه که به خواندن آنها سفارش شده است دریایی از معارف عمیق را در دل خود جای داده که می تواند راهگشای زندگی ما در مراحل مختلف باشد. «يا مَنْ اَرْجُوهُ لِكُلِّ خَيْرٍ وَ آمَنُ سَخَطَهُ عِنْدَ كُلِّ شَرٍّ، يا مَنْ يُعْطِى الْكَثيرَ بِالْقَليلِ، يا مَنْ يُعْطى مَنْ سَئَلَهُ...» این عبارات فرازهایی از دعای ماه مبارک رجب است که در این ایام هر روز از سوی مومنان خوانده می شود و نمونه ای است از آنچه که به تضرع و نیایش با خدای خود در میان گذاشته و از او می خواهیم که به ویژه در این ماه عزیز ما را قرین رحمت خود قرار دهد.
با توجه به آنکه در ایام ماه رجب قرار گرفته ایم، در راستای بررسی مولفه های مرتبط با سبک زندگی در دعای ماه رجب با حجت الاسلام والمسلمین «قاسم خانجانی»، استاد حوزه و دانشگاه به گفت وگو کرده ایم که در ادامه حاصل آن تقدیم حضورتان می شود:
دعای توصیه شده برای ماه رجب که بعد از نمازهای واجب خوانده می شود، چه سبکی از زندگی را ترسیم می کند؟
قبل از پاسخ به این پرسش مقدمه ای را عنوان می کنم، یکی از مسایل بسیار مهم در زندگی امید داشتن است و این امیدواری است که در سیر مسایل مختلف زندگی باعث ثبات قدم و تقویت حرکت و اقدام و رفتارهای انسان می شود و از طرف دیگر باعث دلگرمی و به نوعی تشویق برای ادامه حرکت برای رسیدن به هدف مطلوب می شود که طبعا اگر در زندگی این مولفه ها وجود نداشته باشد حالت خمودی و افسردگی بر انسان حاکم می شود.
در این وضعیت است که هم شرایط فعلی زندگی بر انسان سخت می شود و نمی تواند زندگی را به خوبی و با نشاط ادامه بدهد و هم آنکه به دلیل نداشتن امید، مشوق برای ادامه حرکت و پیمودن مسیر و در حقیقت طی کردن پله های بالاتر و رسیدن به مراتب متعالی را از دست می دهد و در نتیجه اولین فقره در دعای ماه رجب آمده است: «یا مَنْ اَرْجُوهُ لِکُلِّ خَیْرٍ؛ اى خدايى كه برای هر خیری به او اميدوارم».
این فراز به نوعی ارایه یک سبک زندگی امیدوارانه برای طی کردن مسیر کمال است. جالب است که جمله بعدی نقطه مقابل این امید را مطرح می کند و می فرماید: «وَ آمَنُ سَخَطَهُ عِندَ كُلِّ شَرٍّ؛ و نزد هر شرى از خشم او ايمنى مى‌جويم».
یعنی در مقابل این امید و امیدواری یک نقطه منفی وجود دارد که اینجا با تعبیر شرّ از ان یاد می شود و آن هم هر بدی و امر ناپسند است. در این دعا از خدا می خواهیم که گرفتار آن شر نشویم و بهترین پناهگاه برای دوری از آن شر خداوند است و به همین دلیل است که می فرماید: «وَ آمَنُ سَخَطَهُ». بنابر این، سبکی که در این دعا مطرح می شود آن است که انسان لاجرم در زندگی نیاز به امید دارد و در عین حال نیازمند یک پناهگاه است و تنها پناه خدا است که می تواند به انسان آرامش دهد.
چه آموزه های دیگری در دعای معروف ماه رجب برای اصلاح و تحول سبک زندگی وجود دارد؟
در ادامه این دعا می خوانیم: «يَا مَنْ يُعْطِي الْكَثِيرَ بِالْقَلِيلِ يَا مَنْ يُعْطِي مَنْ سَأَلَهُ؛ اى آن‌كه عطا مى‌كنى بسيار را به كم! اى آن‌كه هركه سؤال كند عطا مى‌كنی»
برای آنکه احیانا به ذهن نیاید که بعد از درخواست از خداوند و بخشش او، لابد بنده ویژگی خاصی دارد که متناسب با درخواست اش از خداوند به او اعطا می شود، می فرماید: ای کسی که با یک عبادت اندک و کار خوب ناچیز، خیر کثیری را عطا می کنی. تو را پناهگاه قرار دادم نه از آن جهت که حق من باشد بلکه از این جهت که تفضل و بزرگواری از سوی توست.
بعد ادامه می دهیم: «يَا مَنْ يُعْطِي مَنْ سَأَلَهُ؛ اى آن‌كه هركه سؤال كند عطا مى‌كنى»
مرحله اول در مقابل چیزی اندک خیر انبوه داریم و در مرحله دوم می فرماید: همه آن چیزی که انسان بخواهد را تو به او می دهی و در مرحله سوم می گوید اگر حتی انسان نخواهد اما برای او خیر باشد تو بدون اینکه او درخواست کند باز هم عنایت می کنی که این در حقیقت مرحله بالای عنایت خداوند متعال است.
این روندی است که انسان می تواند با استعانت از خداوند در رویه زندگی خود نسبت به همنوعان داشته باشد.
گرته برداری و تقویت این ویژگی ها در زندگی انسان نیازمند آن است که آدمی چه ویژگی هایی را در خود تقویت کند؟
باید به نوعی از مرحله زبان بگذریم و این ادعیه در همه افعال و رفتارمان متجلی شود، اگر من هر حرکتی را که انجام می دهم با توجه به آن امید به خدا باشد و پناه بردن به پایگاه امن خدواند، قطعا زندگی ام دگرگون می شود و دیگر اضطراب و استرس در زندگی راه نمی یابد.
از طرف دیگر توجه به ارتباط با خداوند از طریق عبادت و استغفار و اعتماد به عنایت خداوند در هر حال، حتی در زمانی که ما در غفلت به سر می بریم، سبب می شود که سبک متفاوتی از زندگی را تجربه کنیم که بر پایه معنویت بنا نهاده شده است. این حالت نیز همچنان که تا پایان این دعا روی آن تاکید شده است، بر اساس تفضل و عنایت خداوند استوار است که در هر حال به حال بندگان مهربان است.
نظر شما