از مایه های سیاسی کمدی «مصادره» تا طنز موقعیت «لونه زنبور»

 خبرگزاری شبستان، سرویس فرهنگی، محمد پورعلم: با اعلام اسامی نامزدهای نهایی اکران نوروز ۹۸ از سوی شورای عالی اکران، نام 12 فیلم برای نمایش در سینماها مشخص شده است: «غلامرضا تختی» به کارگردانی بهرام توکلی، «متری شیش و نیم» به کارگردانی سعید روستایی، «دیدن این فیلم جرم است» به کارگردانی رضا زهتابچیان، «زیر نظر» به کارگردانی مجید صالحی، «تگزاس ۲» به کارگردانی مسعود اطیابی، «زندانی‌ها» به کارگردانی مسعود ده‌نمکی، «ایکس لارج» به کارگردانی محسن توکلی، «ژن خوک» به کارگردانی سعید سهیلی، «چهار انگشت» به کارگردانی حامد محمدی، «تیغ و ترمه» به کارگردانی کیومرث پوراحمد، «درخونگاه» به کارگردانی سیاوش اسعدی و «رحمان ۱۴۰۰» به کارگردانی منوچهر هادی.

قرار است از میان این آثار، هفت فیلم برای اکران 98 انتخاب شوند که سه فیلم آن ها کمدی خواهد بود. به همین بهانه نگاهی داریم به مهمترین کمدی های اکران شده در نوروز سالی که گذشت و میزان فروش و موفقیت آن ها را بررسی می کنیم.

نوروز امسال(سال ۹۷) سه فیلم «لونه زنبور» به کارگردانی برزو نیک نژاد، «مصادره» به کارگردانی مهران احمدی و «خرگیوش» به عنوان آثار کمدی اکران نوروزی در سینماها به نمایش درآمدند.

لونه زنبور/ برزو نیک نژاد

«برزو نیک نژاد» با آن که در سینما کارگردان پرکاری به حساب نمی آید در سال های اخیر با آثار خود خصوصا تلویزیونی ها، جایگاه خود را در میان مخاطبان تثبیت کرده است. شاید آشنا ترین سریال او برای تماشاگران تلویزیون «دردسرهای عظیم 1 و 2» باشد، گرچه او نویسندگی آثار چون دودکش به کارگردانی محمدحسین لطیفی را نیز در کارنامه دارد.

نیک نژاد پیش از ساخت کمدی «لونه زنبور» دو فیلم دیگر ساخته بود. «ناخواسته» نخستین اثر سینمایی او توانست او را نامزد سیمرغ بهترین کارگردانی فیلم اول از جشنواره فیلم فجر سال 92 کند. «زاپاس» دومین تجربه کارگردانی او در سینما بود که توانست همچون فیلم اول توجه خوبی به خود جلب کند. بسیاری از منتقدان فیلم او را مفرح و دوست داشتنی توصیف کردند که از نقش آفرینی بازیگرانی چون احمد مهران فر، شبنم مقدمی، زریما رامین فر و امیرجعفری به خوبی بهره برده است.

«لونه زنبور» اما سومین تجربه کارگردانی برزو نیک نژاد بود که از 23 اسفند سال 96و فروردین 97 اکران شد و توانست حدود 10 میلیارد بفروشد. فیلم داستان دو پسرخاله مرتضی (محسن کیایی) و صابر (پژمان جمشیدی) است که با وجود این که خودشان دزد هستند، ناخواسته وارد ماجرایی عجیب می شوند. بسته ای مشکوک به ارزش 30میلیارد از پدر صابر (فرید سجادی حسینی) به دست آن ها می رسد اما آن بسته نیز دزدی است و مهتاب(رعنا آزادی ور) به دنبال آن است. حال تلاش مرتضی و صابر برای پنهان کردن بسته بستر ماجراهایی کمیک می شود.

نیک نژاد برای نقش های اصلی فیلم خود از زوج پژمان جمشیدی و محسن کیایی بهره برد. جمشیدی و کیایی با وجود این که معمولا به عنوان بازیگران نقش اول و سوپراستار شناخته نمی شوند اما در سال های اخیر توانسته اند جایگاه خود را به عنوان بازیگرانی تاثیرگذار و مخاطب پسند –خصوصا در عرصه کمدی- تثبیت کنند. همکاری این دو بازیگر در «لونه زنبور» اتفاقا خوب از آب درآمده است.

نکته دیگر این که «لونه زنبور» با وجود آن که به خاطر داستانش از کمدی موقعیت بهره می برد اما بازهم دست به دامان شوخی های کلامی بعضا نامناسب می شود که این را می توان نقطه ضعف ساخته نیک نژاد دانست.

مصادره / مهران احمدی

نخستین فیلم «مهران احمدی» با تهیه کنندگی «محمدحسین قاسمی» رقم خورد. مهران احمدی که پیش از این به عنوان بازیگر شناخته می شد در اولین تجربه کارگردانی خود به سراغ یک کمدی با مایه های سیاسی رفت.

«مصادره» داستان اسماعیل یارجانلو (رضا عطاران) است که پیش از انقلاب در دهه 50 مسئول خرید ساواک است. اسماعیل در بخت آزمایی برنده شده و در منطقه عباس آباد زمین خریده است. او که پس از پیروزی انقلاب دستگیر شده است، به وسیله دوستش جلال خاوندی (بابک حمیدیان) از بازداشتگاه خارج می شود و کشور را ترک می کند. فیلم ماجراهای اسماعیل را در آمریکا و تلاش او برای فروختن زمین هایش را به تصویر می کشد.

فیلم مصادره از نخستین فیلم هایی بود که امسال به موضوع مهاجرت پرداختند و در لوکیشن ایران و آمریکا فیلمبرداری شدند. پس از مصادره آثاری چون کلمبوس نیز در قالب طنز کوشیدند به این مساله بپردازند.  

نکته دیگر این که مهران احمدی برای ساخت نخستین فیلم سینمایی اش به سراغ ستاره بی رقیب این سال های سینمای کمدی یعنی رضا عطاران رفت. عطاران که در سال های گذشته تبدیل به معیاری برای پرفروش شدن فیلم های کمدی شده در مصادره هم به نوعی همان ویژگی های شخصیتی معروف خود را دارد: مرد ایرانی بدشانس، ساده دل و عاشق پیشه.

اما موضوع دیگر درباره مصادره، مایه های سیاسی فیلم، اشارات آن به مقاطع تاریخی و تصویری است که سلطنت طلب های ایرانی ساکن لس آنجلس می خواهند از ایران معرفی کنند.

مصادره توانست در اکران نوروزی 97 به فروش نزدیک به 16 میلیارد دست یابد تا مهران احمدی نخستین حضورش به عنوان کارگردان را با فیلمی پرمخاطب سپری کند.  

خرگیوش/ مانی باغبانی

«مانی باغبانی» پیش از آن که به نامش به عنوان کارگردان «خرگیوش» شنیده شود به عنوان نویسنده و منتقدی جوان شناخته می شد. او فیلمنامه «مهمونی کامی» و «نهنگ عنبر» را نوشته بود. اولی در اکران با مشکل مواجه شد و کارگردانش تصمیم گرفت فیلم ار در اینترنت منتشر کند. دومی اما به فروش میلیاردی رسید و بسیار دیده شد؛ گرچه بعدها ادعاهایی درباره سرقت فیلمنامه مطرح شد و کار به خانه سینما کشید.

به هرروی «خرگیوش» باغبانی فیلمی کمدی است که می کوشد نسبت به کمدی های آشنای سینمای ایران فضایی متفاوت بسازد. خرگیوش اما در اکران دو گروه مخاطب داشت: آن ها که فیلم را بسیار پسندیدند و آن ها که اصلا با آن ارتباط برقرار نکردند.

«خرگیوش» که سال 95 ساخته شد متقاضی حضور در جشنواره فیلم فجر بود. فیلم اما مورد پسند هیئت انتخاب جشنواره قرار نگرفت و تا اکران نوروزی 97 نیز امکان نمایش نیافت. اما در نهایت با اصلاحاتی روی پرده سینماها رفت و توانست حدود 2 میلیارد بفروشد.

فیلم داستان سه جوان آرش(بابک حمیدیان)، بابک(سیامک انصاری) و بهنود(جواد عزتی) است که در یک خانه گردهم آمده اند و قرار است شبی را جشن بگیرند، اما آن ها به دنبال خوش گذرانی با قرص های روان گردان هستند.