به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری شبستان، قزاقستان کشوری در آسیای میانه است. پایتخت این کشور در سال ۱۹۹۸ از آلماتی در جنوب که بزرگترین شهر کشور است به آستانه در شمال منتقل شد. اقتصاد این کشور تا حد زیادی به بخش کشاورزی متکی است. قزاقستان بیشترین تولید ناخالص داخلی و درآمد سرانه را در میان جمهوری‌های تازه استقلال یافته دارد و نیز از اعضای مهم سازمان همکاری شانگهای است.
این کشور از لحاظ منابع زیرزمینی هم بسیار غنی است، از سال ۱۹۹۳ تاکنون بیش از ۴۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری خارجی در این بخش انجام شده‌است. همچنین تخمین زده می‌شود که قزاقستان صاحب دومین منابع بزرگ در اورانیوم، کروم، روی و سرب و سومین در منگنز، چهارمین در مس و در مورد زغال سنگ، آهن و طلا نیز در بین ۱۰ کشور اول دنیا قرار می‌گیرد و همچنین یازدهمین منابع بزرگ هم در نفت و هم در گاز طبیعی را در اختیار دارد.
کشف و استخراج نفت در مناطق غربی در کنار دریای خزر، این کشور را جزو کشورهایی با درصد رشد اقتصادی بالا در میان جمهوری‌های اتحاد شوروی سابق قرار داده‌است. قزاقستان به درآمدهای نفتی بسیار وابسته است و سقوط جهانی قیمت نفت در مقطعی وضعیت اقتصادی این کشور را دشوار کرد.
ایران در ۱۶ دسامبر ۱۹۹۱ قزاقستان را به رسمیت شناخت. هرچند دو کشور از همان ابتدای استقلال قزاقستان تعاملات پراکنده اقتصادی خود را آغاز کردند اما برگزاری نمایشگاه کالاهای مصرفی جمهوری اسلامی ایران در آلماتی در سال ۱۹۹۲ نقطه آغازی بر شناسایی زمینه‌های همکاری اقتصادی و تجاری میان دو کشور بود. در این راستا و در همین سال، دو شرکت ایرانی فعالیت خود را در این کشور آغاز کرده که زمینه‌های کاری آنها خرید برخی مواد اولیه مانند سیمان و فولاد بود.
در بخش دولتی نیز عمده تعاملات اقتصادی تهران و آستانه متمرکز بر خرید منابع نفت، زغال سنگ، سیمان، گندم و گوشت بوده است. در ششمین نشست کمیسیون مشترک همکاری‌های اقتصادی، علمی و فنی دو کشور در سال ۲۰۰۱ میلادی که در آستانه برگزار شد، بخش‌های مختلف همکاری اقتصادی میان دو طرف مرور و ضمن بررسی مشکلات، راهکارهای جدیدی نیز برای توسعه مناسبات مشخص شد.
همکاری های ترانزیتی، تجاری و بازرگانی و انرژی بخش هایی از تعاملات صورت گرفته میان این دو کشور است. همچنین دو کشور طی سال‌های اخیر در زمینه ساختمان‌سازی، خدمات فنی و مهندسی نیز همکاری‌هایی را داشته و این زمینه نیز از قابلیت‌های زیادی برای توسعه برخوردار است.
دو کشور طی سال‌های اخیر دو کشور بر ضرورت توسعه همکاری‌های دوجانبه در زمینه‌های مختلف تأکید کرده و گام‌های عملی زیادی نیز در این زمینه برداشته‌اند. در همین راستا و با عنایت به ظرفیت‌های بسیاری اقتصادی در قزاقستان، این کشور برای ایران و شرکت‌های ایران دارای اهمیت زیاد بوده و در مقابل، آستانه نیز با توجه به موقعیت مناسب ژئوپولیتیکی ایران، نسبت به گسترش همکاری‌های تجاری و اقتصادی با تهران اهتمام عملی داشته است. به همین اعتبار، حجم مبادلات تجاری میان ایران و قزاقستان در شش سال اخیر با پنج برابر افزایش از ۴۰۰ میلیون دلار به بیش از دو میلیارد دلار رسیده است.
حالا در ادامه تعاملات تجاری دو کشور چندی پیش رییس اتاق تعاون ایران دیدتری با سفیر قزاقستان داشت و زمینه‌های گسترش تعاملات تجاری مورد بررسی قرار گرفت. در این نشست «بهمن عبداللهی» توضیحات مبسوطی در خصوص جایگاه بخش تعاون در اقتصاد ارائه و حضور سفیر قزاقستان در اتاق تعاون را اسباب توسعه روابط تجاری و اقتصادی عنوان کرد.
ایبنا به نقل از عبداللهی در این باره نوشته است: «قزاقستان فعالیت گسترده ای در حوزه کشاورزی دارد و دو کشور می توانند با گسترش مراودات، برای رفع نیازهای کشاورزی یکدیگر اقدام کنند. راه های مختلفی برای گسترش تعاملات تجاری دو کشور وجود دارد که باید مورد بررسی قرار گیرد. نظام بانکی برای هر دو کشور بسیار مهم است و نحوه تبادلات بانکی باید بررسی شود.»
رییس اتاق تعاون ایران، به عدم دسترسی قزاقستان به راه آبی اشاره کرد و ایران را به عنوان پل ارتباطی مهم برای تعامل و ارتباط با کشورهای همسایه برای قزاقستان معرفی کرد.
سفیر قزاقستان نیز با اشاره به اینکه قزاقستان از نظر ظرفیت اقتصادی، بزرگترین کشور اقتصاد میانه است و ارتباط خوبی سیاسی با ایران، زمینه خوبی برای گسترش تعاملات تجاری دو کشور تلقی می شود، گفته بود: «سیستم بانکی قزاقستان با توجه به اصلاحات صورت گرفته در ابتدای استقلال، بسیار موفق بوده و با سیستم بین المللی بانکی متصل است. ضرورت ایجاب می کند که نحوه تبادل بانکی بررسی شود اما با توجه به اینکه کشورهای چین و ترکیه در همین شرایط اقتصادی با ایران تعاملات تجاری داشته و تبادلات بانکی دارند، به طور حتم این امکان برای قزاقستان نیز قابل بررسی است.»
این مقام با اشاره به اهمیت بخش تعاون در اقتصاد ایران، خاطر نشان کرد: «در آینده نزدیک جلسات کاری بیشتری برای بررسی زمینه های همکاری بیشتر برگزار می شود.»
بنابراین گزارش، جمهوری قزاقستان با دو میلیون و ۷۲۴ هزار و ۹۰۰ کیلومتر مربع وسعت، حدود ۱۷ میلیون نفر جمعیت دارد که حدود ۶۵ درصد آن مسلمان حنفی مذهب بوده و جمعیت شیعیان ساکن در این کشور نیز که بیشتر در شهرهای مرکه، چیمکند، کوردای، اطراف آلماتی و آکتا استقرار دارند متفاوت ذکر شده است. برخی منابع جمعیت شیعیان قزاقستان را که به طور عموم آذری زبان هستند ۳۰ هزار نفر و برخی دیگر تا یکصد هزار نفر نیز اعلام کرده‌اند.
اقتصاد قزاقستان مبتنی بر اصول اقتصاد بازار آزاد و خصوصی‌سازی و بخش عمده گردش اقتصادی این کشور بر پایه صدور منابع انرژی به ویژه نفت و گاز، منابع معدنی و محصولات کشاورزی استوار است. میزان تولید ناخالص داخلی قزاقستان نیز طی سال‌های اخیر بین ۴۰ تا ۴۵ میلیارد دلار در نوسان بوده است. طبق اعلام مؤسسات و نهادهای رسمی میزان ذخایر نفت قزاقستان حدود ۱۲ میلیارد تن (۸۰ میلیارد بشکه) برآورد شده، اما برخی آمارهای غیررسمی این منابع را بین ۱۰ تا ۱۷ میلیارد بشکه تخمین زده‌اند. هرچند تولید نفت این کشور طی سال‌های اخیر به طور متوسط حدود ۵.۱ میلیون بشکه در روز بوده، اما طی برنامه اعلامی دولت این کشور، این میزان از سال ۲۰۱۰ به بعد از مرز ۱۰۰ میلیون تن در سال فراتر خواهد رفت.
در خصوص مهمترین اقلام صادراتی قزاقستان می‌توان به مواد معدنی و هیدروکربن، فلزات رنگی، آهن آلات، فراورده‌های کشاورزی به ویژه غله و گندم، فلزات، سنگهای قیمتی و تزیینی، منسوجات و مواد نساجی اشاره کرد. باید این نکته را نیز یادآور شد که قزاقستان یکی از غنی‌ترین کشورهای جهان از نظر معادن زیرزمینی محسوب می‌شود به نحوی که آمار غیررسمی این کشور را از این حیث در مکان ششم جهان قرار می‌دهد. زغال‌سنگ، طلا، روی، آلومینیوم، منگز، بوکسیت، اورانیوم (۲۵ درصد ذخایر جهان)، تیتانیوم، قلع، تنگستن (بزرگترین تولیدکننده تنگستن در جهان) مس و کروم عمده‌ترین اقلام معدنی این کشور محسوب می‌شوند. در حوزه کشاورزی نیز قزاقستان دارای توانمندی‌های بالایی است به نحوی که این کشور طی سال‌های اخیر تا حدود ۱۷ میلیون تن غله تولید کرده است از این میزان حدود ۱۴ میلیون تن را به خارج صادر کرده و از این حیث در ردیف پنجم صادرکنندگان غله در جهان قرار گرفته است./
نظر شما