به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری شبستان، تشکیل بازار متشکل ارزی یکی از اهداف و برنامه های بانک مرکزی بود. «عبدالناصر همتی» چندی قبل اعلام کرده بود که بازار متشکل ارزی با مشارکت بانک‌ها و صرافی‌های مجاز و نظارت و بازارگردانی بانک مرکزی در آینده نزدیک به‌طور گام به گام و با تمرکز بر معاملات نقدی راه‌اندازی می شود.
به گفته رییس کل بانک مرکزی صادرکنندگان هم می‌توانند در چارچوب مقررات اعلامی، بخشی از ارز صادراتی خود را در این بازار عرضه کنند که این اقدام موجب شفافیت شکل‌گیری نرخ تعادلی ارز می‌شود و تجربه مفیدی برای معاملات حواله‌های تجاری در سامانه نیما است. به دنبال بیان این موضوع از سوی همتی 18 دی ماه مشورت هایی نهایی درباره این بازار در جلسه‌ای با حضور رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار، مسئولان بانک مرکزی و بازار سرمایه انجام شد و در همان روز شورای پول و اعتبار «مقررات مربوط به بازار متشکل معاملات ارزی» را تصویب کرد.
در راستای تصویب مقررات مربوط به بازار متشکل معاملات ارزی «عبدالناصر همتی»، رئیس کل بانک مرکزی در یادداشتی در فضای مجازی درباره جلسه شورای پول و اعتبار نوشته بود: «در این جلسه دو سازوکار مهم در خصوص ارز به تصویب رسید. اولی مقررات مربوط به راه اندازی «بازار متشکل معاملات ارزی» و دومی نیز دستورالعمل «سپرده ریالی مبتنی بر ارز». از اعضای شورای پول و اعتبار ونیز همکاران که در ۳ ماه تلاش و کوشش و با کسب نظر از صاحبنظران پولی و ارزی و فعالان و مسؤلان بازار سرمایه نسبت به آماده سازی این طرح‌ها اقدام کردند، تشکر می‌کنم.»
همتی ادامه داده است: «طرح اصلاح نظام بانکی و برنامه ریزی برای استفاده از عملیات بازار باز در اعمال سیاست‌های پولی نیز با دقت نظر و بررسی همه جانبه در جریان است که در صورت آماده شدن عملیاتی می شود.»
در ادامه برای تشکیل این بازار 25 دی ماه جلسه مشترک دستگاه‌های ذیربط و شرکت موسس بازار متشکل ارزی برگزار شد و جزئیات جدیدی از نحوه عملکرد این بازار بیان شد. روابط عمومی بانک مرکزی در رابطه با این جلسه نوشته است: «در این جلسه که با حضور رئیس کانون بانک های خصوصی، نماینده شورای هماهنگی بانکهای دولتی، دبیرکل کانون صرافان ایرانیان، نماینده شرکت فرابورس ایران و نماینده شرکت ملی انفورماتیک و با حضور نمایندگان حوزه‌های ارزی، نظارت و حقوقی بانک مرکزی برگزار شد، مجمع موسس مواردی همچون ترکیب سهام موسسان، سرمایه شرکت، اساسنامه و فرایندها و مکانیزم های عملیاتی کردن بازار متشکل معاملات ارزی، از جمله مباحث فنی و ساختاری را مورد بحث و بررسی قرار دادند.
اعضای مجمع موسس در این جلسه بر گسترش بازار متشکل معاملات ارز و مدیریت خود انتظام منطبق با دستورالعمل های بانک مرکزی تاکید کردند.
مدل کلی بازار به نحوی طراحی شده است که در فاز اول، معاملات نقدی ارز (اسکناس) راه اندازی و سایر روش های معاملات ارزی در مراحل بعد گسترش می یابد. بازار کارگزار محور بوده و عملیات مدیریت بازار توسط تشکلی خود انتظام انجام شده و بر اساس دستور العمل های مصوب بانک مرکزی فعالیت خواهد کرد.
سیستم سفارشات و معاملات مبتنی بر سفارش است. بر اساس ارزیابی های فنی، سامانه معاملات ICE که یکی از زیرساخت های استاندارد در چارچوب های معاملاتی است جهت استفاده به عنوان زیر ساخت معاملاتی تعیین شده و زیرساخت سخت افزاری نیز انتخاب و نهایی شده است.»
به تازگی نیز براساس آخرین خبرها، شیوه‌نامه و دستورالعمل بازار متشکل ارزی تدوین و نهایی شده و تا چند روز آینده این بازار آغاز به کار می کند. این خبر را فارس به نقل از یک مقام آگاه منتشر کرده است و در ادامه آورده است: «شیوه‌نامه و دستورالعمل بازار متشکل ارزی تدوین و نهایی شده و تا چند روز آینده این بازار آغاز به کار خواهد کرد.
شکل‌گیری اتاق تسویه ارزی، معامله نقدی ارز، افزایش شفافیت در معاملات و فضای بازار ارز، حضور صرافی‌ها، صرافی‌های بانک‌ها و بانک مرکزی در این بازار و خرید و فروش ارز توسط این بازیگران، امکان سیاست‌گذاری و مدیریت قیمت‌ها با خرید و فروش ارز توسط بانک مرکزی، خارج کردن بازارهای غیررسمی مانند سبزه‌میدان فردایی از بازیگری در بازار از چارچوب‌ها و اهداف مطرح شده برای بازار متشکل ارزی است.»
بسیاری از کارشناسان اقتصادی معتقدند که تشکیل این بازار به شفافیت داد و سندها در بازار ارز کمک می کند و زمینه تسهیل مبادلات در این حوزه را فراهم می آورد در همین رابطه نایب رییس اتاق مشترک بازرگانی ایران و چین با استقبال از راه اندازی بازار متشکل معاملات ارز گفته است: «هر ابزاری که به شفافیت در بازار کمک کند، مورد استقبال است زیرا که مانع از سفته بازی می شود.»
«مجیدرضا حریری» در این باره به ایبنا گفته است: «بازار ارز در ایران تا حدود زیادی براساس عرضه و تقاضا فعالیت نمی‌کند و این بازار تحت کنترل بانک مرکزی قرار دارد. با این حال ساز و کارهایی وجود دارد که می‌تواند به شفافیت بازار ارز کمک کرده و مانع سفته بازی شود. هر راهکاری که در جهت شفاف شدن بازار و معاملات در حوزه ارز و مبادلات پولی باشد، به شفافیت در بازار کمک می‌کند.»
همچنین «وحید شقاقی شهری»، عضو هیات علمی دانشگاه خوارزمی نیز با اشاره به صحبت‌های اخیر رییس کل بانک مرکزی به ایسنا گفته است: «بانک مرکزی می‌خواهد بازار آتی ارز را راه‌اندازی کند. این مساله می‌تواند به شفافیت مبادلات ارزی بسیار کمک کند. همچنین دست‌های پشت پرده را حذف می‌کند؛ چراکه بسیاری از بده بستان‌های ارزی خارج از چارچوب رسمی و در بازارهای دلالی انجام می‌شود.»
وی همچنین با بیان اینکه داد و ستدها در بازار بورس باعث شفاف‌سازی در خرید و فروش ارز می شود، گفته است: «کشف قیمت ارزها که تا پیش از این در سبزه میدان و توسط دلالان اتفاق می‌افتاد، حالا به بازار بورس رفته و آن بازار این نرخ تعادلی را ایجاد می‌کند. با راه اندازی این بازار هم خریداران و هم فروشندگان ارز مشخص خواهند بود و علاوه بر این، بانک مرکزی هم بر مبادلات اشراف دارد و می‌تواند از طریق ردیابی جریانات، التهابات را در این بازار مدیریت کند.»
حالا با تدوین شیوه نامه و دستورالعمل تشکیل این بازار و وعده مسئولان به راه اندازی آن در آینده نزدیک باید منتظر بود تا دید این ساز و کار تا چه اندازه زمینه بهبود مبادلات ازی را فراهم می آورد./
نظر شما