خبرگزاری شبستان، گروه اندیشه: به مناسبت چهلمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی و ورود جمهوری اسلامی به فصل جدیدی از حیات خود، حضرت آیت الله العظمی خامنه‌ای در بیانیه‌ای مهم و راهبردی با تشکر از حضور سرافرازانه و دشمن‌شکن مردم در راهپیمایی ۲۲ بهمن، به تبیین ویژگی‌های مسیر پر افتخار پیموده شده در چهل سال گذشته و برکات خیره‌کننده انقلاب اسلامی در رساندن ایران عزیز به جایگاه شایسته ملت پرداختند و با تأکید بر امید واقع‌بینانه به آینده و نقش بی‌بدیل جوانان در برداشتن گام بزرگ دوم به سمت آرمانها، خطاب به جوانان و آینده‌سازان ایران مقتدر، الزامات این جهاد بزرگ را در ۷ سرفصل اساسی بیان کردند.
معظم له در بخش هایی از بیانیه «گام دوم انقلاب» با اشاره به اینکه برای همه چیز میتوان طول عمر مفید و تاریخ مصرف فرض کرد، امّا شعارهای جهانی این انقلاب دینی از این قاعده مستثنا است؛ گفتند: آنها هرگز بی‌مصرف و بی‌فایده نخواهند شد، زیرا فطرت بشر در همه‌ی عصرها با آن سرشته است. آزادی، اخلاق، معنویت، عدالت، استقلال، عزّت، عقلانیّت، برادری، هیچ یک به یک نسل و یک جامعه مربوط نیست تا در دوره‌ای بدرخشد و در دوره‌ای دیگر افول کند.
ایشان ادامه دادند: هرگز نمیتوان مردمی را تصوّر کرد که از این چشم‌اندازهای مبارک دل‌زده شوند. هرگاه دل‌زدگی پیش آمده، از روی‌گردانی مسئولان از این ارزش های دینی بوده است و نه از پایبندی به آنها و کوشش برای تحقّق آنها.
از این رو، بر آن شدیم با توجه به اهمیت موضوع و طرح این بیانیه از سوی مقام معظم رهبری(مدظله العالی) نظر استادان حوزه و دانشگاه را درباره الزامات تحقق گام دوم انقلاب مرور کنیم که در ادامه می آید:
استقلال طلبی و عدالت خواهی هرگز کهنه نمی شود
آیت الله «ابوالقاسم علیدوست» در مورد بحث خودسازی، جامعه پردازی و تمدن سازی که به عنوان یکی از فرازهای بیانیه «گام دوم» مقام معظم رهبری مطرح شده است، اظهار کرد: فکر می کنم مهمترین بحثی که می تواند برای چله دوم انقلاب یا گام دوم که در خود بیانیه هم اشاره شده، مورد توجه باشد، بحث ارزیابی و آسیب شناسی گذشته است، به این معنا که چهل سال برای ارزیابی کفایت می کند، 10سال و پانزده سال نیست که بگوییم هنوز نمی شود برداشت و ارزیابی داشت.
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم ادامه داد: بعد از ارزیابی، وقت آن است که ببینیم که در طول این ۴۰ سال چه مشکلات و آسیب هایی را در مسیر داشته ایم و چه کاری را بهتر بود که انجام دهیم و انجام ندادیم، لذا به نظر من اگر ارزیابی دقیق هم داشته باشیم می توانیم وارد مرحله نظام سازی و تمدن سازی شویم، این امکان تحقق دارد اما اگر رویه ای جز این داشته باشیم، متوقف خواهیم شد.
آیت الله علیدوست در مورد علت ماندگاری انقلاب اسلامی و شعارهای آن، گفت: برخی مباحث فرازمان و فرامکان است. در جهان هستی یک سری چیزها هستند که هرگز کهنه نمی شوند، چنان که نور و روشنایی و آفتاب را هرگز مشول مرور زمان نمی دانیم و نمی گوییم خورشید قدیمی شده و مفید نیست. برخی عناصر چنین جایگاهی دارند، استقلال و عدالت و تعقل و حکمت مواردی است که نمی شود در موردشان گفت ۵۰ سال پیش بود و امروز نیست، این امور عمری به درازای تاریخ بشر و تا قیامت هم وجود خواهد داشت، در این میان مصادیق آنها اهمیت دارد و باید روی این مصادیق بسیار کار شود.
رئیس اندیشکده فقه و حقوق اسلامی مرکز الگوی ایرانی اسلامی پیشرفت تاکید کرد: استقلال هرگز کهنه نمی شود، اما مصادیق استقلال چه طور؟ آیا ما فرضاً باید استقلال را در مبارزه با دیگران معنا کنیم یا در مراوده و تعامل با دیگران؟ پس مفهوم اهمیت دارد، در نتیجه مفاهیمی که در شعارهای جمهوری اسلامی وجود دارد، چیزی نیست که مشمول مرور زمان شود چون با اصولی سر و کار دارد که هرگز کهنه نمی شوند.
بیانیه گام دوم انقلاب؛ نظریه ای که راهنمای عمل است
«مهدی جمشیدی»، عضو هیأت علمی گروه فرهنگ‌پژوهی پژوهشگاه نیز در یادداشتی به تحلیل و تفسیر اضلاعی از بیانیه که معطوف به «فرهنگ» هستند پرداخته و نوشته کرده است: انقلاب، نیازمند «مراقبت» است و این «غفلت» است که انقلاب را به غیرخودش تبدیل می‌کند و به بیراهه می‌کشاند. استاد مطهری می‌گفت همیشه «نگاه داشتن انقلاب»، از «ایجاد کردن انقلاب» دشوارتر است.
عضو هیات علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی تصریح کرد: از این رو، انقلاب‌هایی که به‌سختی محقق شدند، به‌آسانی از دست رفتند. این واقعیت تاریخی، تکلیفی سنگین بر عهده‌ی نیروهای انقلابی می‌گذارد و آنها را برمی‌انگیزاند که همواره با حساسیت و جدیت، به انقلاب بنگرند و از «اصالت» و «خلوص» آن دفاع کنند. و البته بیش از همه، این رسالتِ تاریخی و تعیین‌کننده، بر شانه‌ی رهبر انقلاب سنگینی می‌کند؛ اوست که باید چونان دیده‌بانی تیزبین و عاقبت‌اندیش، از سطوح و ظواهر فراتر رود و به اعماق و آینده‌ها نظر افکند و از کیان و اساس انقلاب، حراست کند. ولایت فقیه، از آن رو «ولایت‌ِ ایدئولوژیک» است که ولیّ‌فقیه باید به انقلاب و تمام اجزا و عناصر آن بنگرد و همه‌ی امور را رصد کند تا هرگونه ناهماهنگی و ناهمخوانیِ مضمونی و هویتی را علاج کند. در غیر این صورت، طولی نخواهد کشید که انقلاب، از دست خواهد رفت؛ هرچند پوسته و ظاهری بی‌خاصیّت از آن برجا بماند.
وی ادامه داد: رهبر انقلاب می‌خواهند نوعی «خودآگاهی تاریخی و انقلابی» در ما ایجاد کنند تا دریابیم که در کدام نقطه‌ی تاریخی ایستاده‌ایم و به کجا می‌رویم و چه مسئولیت‌هایی بر عهده داریم. ایشان این‌بار به‌مناسبت چهل‌سالگی انقلاب، «ارزیابی‌های راهبردی» خود را درباره‌ی گذشته‌ی انقلاب و «تجویزهای راهبردی» را درباره‌ی آینده‌ی آن، در اختیار ما قرار داده‌اند.
جمشیدی خاطرنشان کرد: کاری که بر عهده‌ی ماست، این است که این بیانیه را به‌عنوان یک متن راهبردی و راه‌گشا، در دستور کار خویش قرار دهیم و متناسب با هر یک از مطالبات و مقاصد نهفته در آن، برنامه‌ریزی و تدبیر کنیم. رهبر انقلاب، به‌صراحت ما را مخاطب خویش خوانده و خواسته‌ها و توقعاتش را با ما در میان نهاده است. ما باید بی‌درنگ و دغدغه‌مندانه، احساس مسئولیت کنیم و نسبت خود را با مفاد و مضامین این بیانیه مشخص سازیم.
وی در پایان یادآور شد: این نوشته، خطوط اصلی و عمده‌ی حرکت ما را در دهه‌های آینده، روشن کرده و همانند نظریه‌ای که راهنمای عمل است، در برابر ما قرار گرفته است. اینک ما باید به فهم و درک عمیق آن همت گماریم و آنگاه از طریق تقسیم کار، ترجمه و تحقق عملیاتی بخش‌ها و پاره‌های مختلف آن را بر عهده گیریم. این کار، مردان مرد می‌طلب؛ کسانی‌که می‌توانند به تاریخ، در کلّیتش بنگرند و برای خویش، رسالت‌های بزرگ و تعیین‌کننده تعریف کنند و در این راه، از ایمان و اراده‌ای برخوردار باشند که هیچ مانع و مشقّتی، آن را متزلزل و متوقف نگرداند.
انقلاب وارد مرحله جهاد اکبر خود شده است
«علیرضا صدرا» نیز در گفتگو با شبستان اظهار کرد: بیانیه ای که مقام معظم رهبری تحت عنوان «گام دوم انقلاب» ارایه کردند، می تواند تا حدودی تداعی این معنا باشد که انقلاب اسلامی تاکنون در مرحله جهاد اصغر بوده است و اکنون وارد جهاد اکبر و خودسازی ملی و فراملی خودش می شود، در این جهاد بیشتر بحث های علمی، کارآمدسازی، دولت سازی، جامعه سازی و امت سازی تا تمدن سازی مورد تاکید قرار گرفته است.
عضو هیات علمی دانشگاه تهران ادامه داد: لذا این موارد را به عنوان افق های پیش رو باید مورد توجه و تامل قرار دهیم که در این مسیر قطعاً امید و علم تعیین کننده هستند. اما از بُعد تمدن سازی و جایگاه علوم انسانی بر اساس آنچه که در این بیانیه ارایه شده نکات متعددی قابل طرح است.
وی با بیان اینکه اساساً فکر و علم راهنما هستند در نتیجه راهگشای هر نوع پیشرفت، ارزش افزوده و تعالی محسوب می شوند، تصریح کرد: اما علوم طبیعی و علوم مهندسی، آسایش انسان را فراهم و در کنارش توسعه و رفاه ایجاد و ابزار و فناوری لازم را برای پیشرفت کشور فراهم می کنند و مثل جاده هستند، اگر جاده نباشد، نمی شود رانندگی کرد مگر به زحمت و سختی، لذا علوم پایه مسیر را همواره می کند چه ریاضیات باشد، چه طبیعیات و چه علوم مهندسی و پزشکی که هر کدام آسایش را در ابعاد مختلف تامیین می کنند که در تمدن سازی اهمیت دارد.
صدرا تاکید کرد: در تمدن غرب این موارد لازم و کافی است اما در تمدن سازی اسلامی در عین اینکه لازم است، کافی نیست، چراکه انسان به همان اندازه که به آسایش و رفاه نیاز دارد به تعالی و آرامش درونی هم نیاز دارد لذا تعالی فرهنگی و معانی اخلاقی، آرامش درونی برای انسان به ارمغان می آورد و به تعبیر قرآن «أَلا بِذِكرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ القُلُوبُ» محقق می شود؛ همان طور که علوم فنی، ابزار توسعه و تمدن هستند و بخش فیزیکی و ظاهری توسعه را فراهم می کنند، علوم انسانی و علوم اجتماعی بخش معنوی و اخلاقی و متعالی تمدن را تهیه و تامین می کنند.
وی با اشاره به اینکه بیانیه مقام معظم رهبری،، سراسر حکمت و راهبری علمی است، گفت: باید پژوهش و تحقیق بیرونی داشته باشیم و نسبت به منویات رهبری توجه کنیم، باید به موارد طرح شده از سوی معظم له شرح بخورد؛ این بیانیه طرح هادی است و نقشه راه را نشان می دهد، حدود کار و اهداف آن روشن و مقاصد و افق ها روشن شده است.
بنابر آنچه مرور شد، معیارهای این انقلاب و شعارهایش همان طور که مقام معظم رهبری به آن اشاره داشتند هرگز تمام نمی شود، تکرار در این مفاهیم جایگاهی ندارد چراکه برخاسته از فطرت آدمی هستند. در نتیجه این انقلاب حرکتی بر اساس جانمایه فکری و فطری انسان بود که به موفقیت رسید و این امر معیاری است که باید برای انقلاب باقی بماند و روز به روز ابعادی نظیر عدالت و فرهنگ در نظام اسلامی تبلور بیشتری پیدا کند.
نظر شما