به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری شبستان، دلار از جمله ارزهای تاثیرگذار در نه تنها سیستم اقتصادی ایران بلکه در بساری دیگر از کشورها بوده و است که با وجود تحریم های آمریکا زمینه ایجاد نابسامانی در سیستم اقتصادی در کشورهای مختلف را ایجاد کرده است از این رو ایران در کنار چند کشور آسیایی و اروپایی در سال های اخیر تلاش کرده است با جایگزینی سایر ارزها زمینه کاهش تاثیرات منفی دلار بر سیستم اقتصادی را فراهم آورد.
شبکه راشاتودی از ۵ کشور به عنوان پیشگامان حذف دلار آمریکا یاد کرده است که این کشورها شامل ایران، چین، هند، ترکیه و روسیه هستند. بر اساس آمار گمرک ایران در سال 96، 8 کشور چین، هند، کره جنوبی، ترکیه، امارات، تایوان، پاکستان و روسیه که در انعقاد پیمان پولی دوجانبه با ایران در اولویت هستند، مجموعاً 34 میلیارد دلار به ایران صادرات انجام داده‌اند، بر این اساس چین 13.2 میلیارد دلار، هند 2.2، کره جنوبی 3.7، ترکیه 3.2، امارات متحده عربی 10 میلیارد دلار، تایوان 534 میلیون دلار، پاکستان 400 میلیون دلار و روسیه نیز 743 میلیون به کشورمان صادرات داشته‌اند. در مقابل سال گذشته ایران حدود 9 میلیارد دلار صادرات به چین، 2.7 میلیارد دلار به هند، 4.3 میلیارد دلار به کره جنوبی، 4 میلیارد دلار به ترکیه، 6.8 میلیارد دلار به امارات، 537 میلیون دلار به تایوان، 930 میلیون دلار به پاکستان و 293 میلیون دلار به روسیه و در مجموع 28.6 میلیارد دلار صادرات داشته است.
حالا در ادامه این مسیر و تلاش کشورها برای حذف دلار از مبادلات تجاری اتحادیه اروپا به دنبال محدودیت استفاده از دلار در واردات انرژی و افزایش نقش یورو است تا بستری را برای تداوم روابط تجاری خود با ایران فراهم کند.
طبق ترجمه ایبِنا از اسپوتنیک، کمیسیون اروپا در حال مذاکره با مدیران اجرایی شرکت های انرژی اتحادیه اروپا است تا نقش یورو را در تجارت بین المللی در بخش نفت و گاز افزایش دهد. اتحادیه اروپا با تمرکز بر روی خرید و فروش نفت و گاز به یورو در تراکنش ها به دنبال پُر رنگ کردن نقش یورو در تجارت بین الملل است. مقامات اروپایی مذاکراتی را با نمایندگان شرکت های بزرگ انرژی اروپایی از قبیل او ام وی، اِنی و اِنگی شروع کرده اند تا وابستگی تجارت انرژی جهانی به دلار آمریکا را کاهش دهند.
کمیسیون اروپا نگرانی خود را در مورد سلطه دلار در صنعت انرژی اروپا در بحبوحه افزایش چالش های سیاسی در تنش های تجارت بین المللی و نیز افزایش قریب الوقوع نرخ بهره از سوی فدرال رزرو که قیمت دلار را در برابر دیگر ارزها از جمله یورو بالا می برد، ابراز کرد.
همچنین کمیسیون اروپا اعلام کرد که اتحادیه اروپا بزرگترین وارد کننده انرژی جهان با میانگین سالانه ۳۰۰ میلیارد یورو در ۵ سال اخیر است و تقریبا ۸۵ درصد از این مبلغ به دلار آمریکا پرداخت شده است.
این اظهارت کمیسیون اروپا به دنبال تلاش اتحادیه اروپا برای حفظ مناسبات تجاری خود با ایران و ایجاد خط لوله گاز نورد استریم دو است. این تلاش ها بروکسل را با واشنگتن دچار اختلاف کرده و برخی از مقامات اروپایی می گویند که با کنار گذاشتن دلار، اتحادیه اروپا می تواند ریسک های سیاسی احتمالی را کاهش دهد. مقامات اروپایی معتقد هستند که استفاده از یورو در پرداخت ها برای واردات انرژی این بلوک می تواند نقش یورو را به عنوان یکی از ارزهای بزرگ ذخیره جهانی افزایش دهد. کمیسیون اروپا قرار است محدودیت هایی را در بازار خود به منظور استفاده از دلار آمریکا از طریق استفاده گسترده از یورو اعمال کند.
یادآور می شود: مجلس شورای اسلامی نیز از سال 96 طرح حذف دلار از مبادلات تجاری را با عنوان «پیمان دو جانبه ارزی» مطرح کرده بود. این طرح مشتمل بر 7 ماده است که در ابتدای آن پیمان پولی دوجانبه شورای عالی پولی اتحادیه پایاپای آسیایی تعریف شده و در موارد بعدی به منظور تحقق اقتصاد مقاومتی در حوزه پولی و بانکی پیش‌بینی شده که بتوان نقش ارز ملی کشورمان تقویت شود. ماده 3 این طرح بانک مرکزی را مکلف کرده که شورای پول و اعتبار اولویت‌های کشورهایی که باید با آنها پیمان پولی دوجانبه امضا شود را ظرف 6 ماه تعیین کند. همچنین در ماده دیگری وزارت نفت مکلف شده تا سال 1404 حداقل 30 درصد از وجوه دریافتی بابت فروش نفت و سایر فرآورده‌های نفتی و غیره را از طریق پیمان پولی دوجانبه دریافت کند.
همچنین وزارت امور خارجه مکلف شده است که زمینه ایجاد این مبادلات را فراهم کند و نیز بانک مرکزی مکلف شده که تا سال 1404 با استفاده از پیمان‌های پولی و سهم ارزهای واسط در تجارت فرامرزی‌مان در حد 60 درصد کاهش یابد و در ماده دیگری آمده است که بانک مرکزی هر سه ماه یک بار گزارش پیشرفت امضای پیمان‌های دوجانبه را به مجلس شورای اسلامی ارائه کند. براساس این طرح پیشنهادی در پایان سال اول از اجرا 10 درصد تجارت خارجی باید از طریق پیمان پولی دوجانبه تسویه مالی شده و سال بعد این رقم به 15 درصد برسد در نهایت در پایان سال پنجم 60 درصد از تجارت خارجی کشور به این شکل تسویه حساب شود.
هدف این طرح این است که در پیمان‌ها و قراردادهای اقتصادی از ارز ملی کشورهای طرف قرارداد استفاده شود. یکی از مهم ترین مزایای اجرای طرح حذف دلار از تجارت جهانی، کاهش تاثیر تحریم کشورهای ثالث است./
نظر شما