تاثیر صدقه بر سبک زندگی؛ از درمان بیماری ها تا رفع فقر

خبرگزاری شبستان، گروه اندیشه-آمنه مستقیمی: اینکه گفته می شود اسلام نسخه ای است برای حیات واقعی بشر، در جزء جزء آموزه ها و توصیه ها و تاکیداتی که این دین دارد، به خوبی مشهود است از عبادات قلبی، زبانی و عملی گرفته تا آنچه که به صورت واجب و مستحب و با اتکاء به اموال انجام می شود و کار انواع بیمه ها و درمان ها را برای انسان می کند.

ازجمله توصیه های مالی اسلام که چنین کارکردی دارد، صدقه است به معنای بخشش مال به منظور قُرب خدای متعال، که یا جنبه واجب دارد نظیر زکات و یا مستحب است همچون انفاق.

مهم آنکه این بخشش مال نه تنها از دارایی انسان نمی کاهد بلکه سبب افزایش و برکت مال هم می شود. از این رو در آموزه های قرآنی روایی به کرات نسبت به آن توصیه شده و برکات و آثار آن برای سبک زندگی تصریح شده است.

در اهمیت صدقه همین بس که خدای متعال در آیه 104 سوره مبارکه توبه تصریح دارد که خود صدقات را می گیرد: «أَلَمْ یعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ هُوَ یقْبَلُ التَّوْبَةَ عَنْ عِبَادِهِ وَیأْخُذُ الصَّدَقَاتِ وَأَنَّ اللَّهَ هُوَ التَّوَّابُ الرَّ‌حِیمُ؛ آیا ندانسته‌اند که تنها خداست که از بندگانش توبه را می‌پذیرد و صدقات را می‌گیرد، و خداست که خود توبه‌پذیر مهربان است؟»

و از امام باقر(ع) است که فرمودند: «صدقه هفتاد بلا را از انسان دور می‌کند و نیز مرگ سوء را از انسان دور می‌نماید؛ چرا که صاحب صدقه هرگز با مرگ سوء از دنیا نمی‌رود».1

همچنین، پیامبر اکرم(ص) می فرمایند: «صدقه و صله رحم شهرها را آباد می‌کند و بر عمرها می‌افزاید.»2

مهم آنکه صدقه هرچند کم و اندک کارکردهای چشمگیر دیگری هم دارد که شاید بدون این نسخه دینی، باید برای آن هزینه های بسیار کرد چنان که در آثار تصریح شده برای صدقه به شفای بیماران اشاره شده و در حدیث از معصومان(ع) آمده است: «بیمارانِ خود را به وسیله صدقه درمان کنید».

حجت الاسلام «حبیب الله فرحزاد» هم در سخنانی درباره اهمیت صدقه دادن، اظهار کرد: در روایت است هر عملی را خداوند به وسیله ملائکه می پذیرد مگر صدقه، صدقه را خداوند مستقیم می گیرد لذا امام سجاد(ع) وقتی صدقه می دادند، دست مبارک را می بوسیدند و می فرمودند: این دست وقت صدقه دادن به دست خدا وصل می شود: «يَأْخُذُ الصَّدَقاتِ».

این کارشناس مذهبی تصریح کرد: امور زبانی و بدنی را شاید انسان راحت انجام دهد اما اینکه از مال دنیا دل بکِند، کار سختی است لذا تعبیر روایات این است که: «صدقه کمر شیطان را می شکند» و چیزی مانند صدقه شیطان را از انسان دور نمی کند. به همین دلیل است که صدقات واجب مثل زکات فطره از اوجب واجبات هستند؛ البته صدقات مستحبی هم سبب دوری شیطان از انسان می شوند.

وی تاکید کرد: صدقه امواج بلا را دور می کند؛ خیلی ها پول دکتر و دوا و حوادث ناگوار و مالیات، عوارض و جریمه می دهند اما نسبت به صدقه و کارکردهای آن در زندگی غافل هستند. این در حالی است که امام کاظم(ع) می فرمایند: «اگر کسی مالش را در راه خیر و احسان به دیگران خرج نکند، خدای متعال او را گرفتار می کند که دو برابر در راه باطل هزینه کند.»

حجت الاسلام فرحزاد با اشاره به برکات دیگر صدقه ابراز کرد: امیرالمومنین امام علی(ع) در نامه 31 نهج البلاغه به امام حسن(ع) می فرمایند: اگر کسی بار شما را بلند کند و هزار سال بر دوش بکشد و آنجا که نیاز داری به تو بدهد ...؛ این کار را صدقه برای انسان می کند یعنی سبب می شود سنگینی مال را بر دوش دیگران بگذاریم و آنجا که بدان نیاز داریم یعنی روی صراط به دست مان بدهند.

وی اضافه کرد: برخی برای مالیات، عوارض شهرداری و امثال آن میلیون میلیون هزینه می کنند اما وقتی می گوییم گوسفندی هم نذر فقرا کنید، نمی پذیرند در حالی که 200تا 300 میلیون هزینه یک خانه کرده اند!

حجت الاسلام فرحزاد خاطرنشان کرد: الله اکبر! از انسان های بخیل که از آنها به خدا پناه می بریم؛ دعا می کنم این صفت نصیب کافر هم نشود، چوبی که مردم ما می خورند به دلیل آدم های بخیل و خسیس است.3

علاوه بر آنچه بیان شد صدقه کارکردها و برکات دیگری هم دارد که بسیاری از آنها توان تحولات بنیادین سبک زندگی را دارند، برای مثال یکی از مشکلاتی که بشر امروز دائم از آن گلایه می کند فقر و ناداری و در اصطلاح دینی «کمی رزق» است در حالی که بنابر بر تصریح روایات ائمه (علیهم السلام) صدقه به عنوان نسخه ای در دسترس و کاربردی، فقر را از بین می برد، چنان که از امام باقر(ع) روایت شده که: «نیکی و صدقه فقر را دور می‌کند...»4

و از امیرالمومنین امام علی(ع) است که فرمودند: «فرود آمدن روزی را با صدقه بخواهید.»5

علاوه بر آثار مادی و دنیایی، صدقه آثار معنوی و اخروی نیز دارد چنان که دفع نحوست، عبور ایمن از صراط و ضمانت بهشت را برای آن برشمرده اند.

1-المیزان، ج ۲، ص ۴۲۰ و ص ۴۳۳؛

2-طباطبایی، المیزان،ج ۲، ص ۴۲۰ و ۴۳۳.

3- http://vaezin.com/%d8%b5%d8%af%d9%82%d9%87-%d8%af%d8%a7%d8%af%d9%86/،

4- المیزان،ج ۲، ص ۴۲۰ و ص ص ۴۳۳؛

5-نهج البلاغه، ترجمه حسین انصاریان، نشر پیام آزادی حکمت، ص137.