به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری شبستان، سبک زندگی افراد جامعه براساس الگوهای فکری و عقیدتی، ارزش های مذهبی و فرهنگی و هنجارهای موجود در آن جامعه شکل می گیرد. پیش از ورود تکنولوژی و وسایل ارتباط جمعی به زندگی بشر، سبک زندگی ها در چارچوب خانواده شکل می گرفت و از نسلی به نسل دیگر و سینه به سینه منتقل می شد.
با ورود رسانه های جمعی به ویژه در سال های اخیر، زندگی فردی و اجتماعی افراد سبک و سیاق جدیدی به خود گرفته است و تحت تاثیر شبکه های اجتماعی مجازی، مفهومی از جهانی شدن را تجربه می کنیم. فضای مجازی به محلی برای شکل گیری سبک های زندگی جدیدی تبدیل شده است.
کاربران و مخاطبان فضای مجازی به راحتی می توانند در شبکه های اجتماعی مجازی به ویژه در قالب یوتیوب، اینستاگرام و توییتر، انواع جدیدی از روش ها و سبک های زندگی را مشاهده کنند و تحت تاثیر این جریانات رسانه ای قرار گیرند و زندگی فردی و اجتماعی شان بر آن اساس شکل گیرد.
بازی های رایانه ای، شبکه های اجتماعی مجازی و در مفهوم عام تر «فضای مجازی» شرایطی فراهم کرده است که همه وجوه زندگی افراد از این فضا متاثر شود؛ اوقات فراغت، آموزش، روابط خانوادگی، تعاملات اجتماعی و شغلی، همه و همه به نوعی و متناسب با زمانی که در فضای مجازی حضور دارند و مسائل و اتفاقات روزمره زندگی خود را در قالب فیلم و عکس با دیگران به اشتراک می گذارند و هر چه میزان حضور در فضای مجازی افزایش می یابد، تاثیرپذیری از آن نیز افزایش خواهد یافت.
«زهرا احتشام» در گفتگو با خبرنگار اجتماعی خبرگزاری شبستان با بیان اینکه امنیت یکی از ملزومات حضور و فعالیت در فضای مجازی محسوب می شود، افزود: تضعیف و تخریب مبانی اخلاقی، عدم امنیت روانی، هنجارشکنی، نقض حریم خصوصی از جمله عواملی است که امنیت حضور در فضای مجازی را تهدید می کند.
پژوهشگر و کارشناس ارتباطات و فناوری اطلاعات، ارسال اطلاعات متنوع و گاه بدون منبع موثق، گسترش شایعات و هجوم اطلاعات غیرواقعی و گاه کذب را از دیگر مولفه هایی عنوان کرد که در تضعیف امنیت فعالیت کاربران در شبکه های مجازی موثر است.
وی با بیان اینکه فضای مجازی دارای تهدیدات و فرصت هایی است که باید آنها را شناسایی کنیم، ادامه داد: با شناخت کافی و صحیح از فضای مجازی می توانیم فعالیت در آن را هدفمند کنیم و از تهدیدات به عنوان فرصت استفاده کنیم.
احتشام افزود: فرامرزی، دستیابی آسان به اطلاعات، جذابیت و تنوع، کاهش هزینه ها، دستیابی راحت به تعامل با دیگران از جمله فرصت های موجود در فضای مجازی است.
وی خاطرنشان کرد: کاهش روحیه مسئولیت پذیری، تضعیف ارزش های اجتماعی، کمرنگ شدن فضای واقعی، گسترش شبهات، مصرف گرایی، افسردگی و انزواطلبی، اعتیاد مجازی، تغییر در سبک زندگی، انحرافات اخلاقی و بیماری های جسمی از جمله آسیب ها و تهدیدات فضای مجازی به شمار می رود.
«امیرمحمد حسینی»، زندگی مجازی یا زندگی دوم را یکی از پدیده های نوظهور عنوان کرد و به خبرنگار اجتماعی خبرگزاری شبستان گفت: «زندگی دوم بر روی سبک زندگی نوجوانان و جوانان آثار بسیاری خواهد داشت به طوریکه می تواند در آینده نزدیک سبک زندگی ایرانی اسلامی را دچار چالشی جدی کند.»
جامعه شناس درخصوص زندگی دوم و ویژگی های آن توضیح داد: «زندگی دوم یا زندگی مجازی در مقابل زندگی واقعی شکل گرفته است به طوریکه در زندگی دوم، کاربران با استفاده از ابزارهای نوین ارتباطی، نوعی از زندگی مورد دلخواه خود را در فضای مجازی ترسیم می کنند، زندگی ای که در واقعیت امکان دستیابی به آن وجود ندارد.»
وی با بیان اینکه زندگی در فضای مجازی می تواند تاثیرات مثبت و منفی بر سبک زندگی کاربران داشته باشد، خاطرنشان کرد: در زندگی دوم و با استفاده از فضای مجازی، کاربران با فرصت های جدید آموزشی، اقتصادی و فرهنگی آشنا می شوند و می توانند با استفاده از فضای مجازی بر میزان آگاهی و سطح دانش علمی خود بیفزایند.
حسینی با اشاره به آسیب های اجتماعی و خانوادگی حاصل از فضای مجازی و زندگی مجازی تصریح کرد: تضادهای فرهنگی، اجتماعی یکی از چالش های اصلی پیش روی فضای مجازی است که زندگی فردی و اجتماعی کاربران را تهدید می کند.
جامعه شناس تاکید کرد: زمانی که زیرساخت های فرهنگی و اجتماعی مورد نیاز تکنولوژی های نوین ارتباطی نظیر اینترنت، فضای مجازی و شبکه های اجتماعی فراهم نباشد، سبک زندگی افراد جامعه را دچار چالش و تغییر خواهد کرد.
«زهرا عبادی» نیز به خبرنگار اجتماعی خبرگزاری شبستان گفت: فضای مجازی را نمی توان سیاه و سفید دید و با نگاه مثبت و یا نگاه منفی مطلق به آن پرداخت بلکه باید با رویکرد بهره برداری از فرصت های موجود برای دستیابی به نیازها و خواسته های فردی و اجتماعی به فضای مجازی بپردازیم.
جامعه شناس با بیان اینکه آثار اینترنت و فضای مجازی در روابط اجتماعی مشهودتر است، خاطرنشان کرد: عمومی بودن فضای مجازی و امکان دستیابی به اطلاعات، کاهش هزینه‌های اقتصادی، اجتماعی با استفاده از امکانات موجود در فضای مجازی، دستیابی آسان به آخرین اطلاعات تخصصی در زمینه های مختلف اعتقادی، اجتماعی، اقتصادی، هنری از جمله فرصت های موجود در فضای مجازی است.
وی با بیان اینکه فضای مجازی روابط فردی و اجتماعی افراد را به شدت تحت تاثیر قرار داده است، خاطرنشان کرد: هضم فرهنگ های اصیل بومی در فرهنگ غرب، ایجاد آشفتگی در خانواده ها، افزایش هنجار شکنی در جامعه، کمرنگ شدن نقش نظارتی خانواده ها از جمله آسیب ها و پیامدهای منفی فضای مجازی است.
عبادی خاطرنشان کرد: تعارض ارزش ها و باورهای اجتماعی، به خطر افتادن حریم شخصی، شکاف نسلها، اعتیاد به اینترنت، گسترش ارتباطات نامتعارف، تضعیف اعتقادات و گسترش شبهات فکری از دیگر پیامدهای منفی شبکه های مجازی است که زندگی افراد جامعه را تحت تاثیر منفی خود قرار می دهد.
به هر روی و به باور کارشناسان علوم اجتماعی و پژوهشگران نمی توان حضور ابزارهای ارتباطی هوشمند را در زندگی فردی و اجتماعی نادیده گرفت و یا انکار کرد، بلکه باید به سطحی از دانش و آگاهی دست بیابیم که بتوانیم با کمترین آسیب، ابزارهای ارتباطی در فضای مجازی را به خدمت درآوریم و از فرصت هایش برای پیشبرد اهداف و بهبود کیفیت زندگی استفاده کنیم، نه آنکه خود در خدمت فضای مجازی که یکی از مظاهر تکنولوژی و ابزار ارتباط جمعی است، قرار بگیریم و در گرداب ناپیدای فضای مجازی و تکنولوژی های نوظهور ارتباط جمعی غرق شویم.
نظر شما