آیه 83 سوره بقره، سلسله مراتب محبت را مطرح می‌کند

حجت الا سلام اکبر اسدی، از اساتید حوزه علمیه همدان با بیان مطلب فوق به خبرنگار شبستان گفت: خداوند در این آیه می‌فرماید: «وَإِذْ أَخَذْنَا مِیثَاقَ بَنِی إِسْرَائِیلَ لاَ تَعْبُدُونَ إِلاَّ اللّهَ وَبِالْوَالِدَیْنِ إِحْسَانًا وَذِی الْقُرْبَى وَالْیَتَامَى وَالْمَسَاکِینِ وَقُولُواْ لِلنَّاسِ حُسْنًا وَأَقِیمُواْ الصَّلاَةَ وَآتُواْ الزَّکَاةَ ثُمَّ تَوَلَّیْتُمْ إِلاَّ قَلِیلًا مِّنکُمْ وَأَنتُم مِّعْرِضُونَ؛ هنگامی که از فرزندان اسرائیل پیمان محکم گرفتیم که جز خدا را نپرستید و به پدر و مادر و خویشان و یتیمان و مستمندان احسان کنید و با مردم [به زبان] خوش سخن بگویید و نماز را به پا دارید و زکات را بدهید آنگاه جز اندکى از شما [همگى] به حالت اعراض روى برتافتید».

وی افزود: خداوند در ابتدای این آیه به اصیل‌ترین اصل همه ادیان آسمانی اشاره کرد و اولین میثاق را انحصار عبادت به خدا بیان فرمود، که یکی از اقسام مختلف توحید، توحید در عبادت است.

وی اضافه کرد: پس از عبادت خداوند، احسان به والدین دومین موضوعی است که در این آیه مطرح شده است چراکه والدین نزدیکترین افراد به انسان هستند و در محبت خود هیچ چشم داشتی ندارند، لذا کسی که در مقابل این محبت بدون انتظار، شاکر نباشد در مقابل پروردگار نیز شاکر نخواهد بود.

 این استاد حوزه علمیه همدان خاطر نشان کرد: شاکر بودن، در درجه اول در برخورد با والدین است و در مراحل بعدی قدردانی از زحمات دیگران است و نیکی‌های اطرافیان را نباید فراموش کرد و این خود مقدمه‌ای بر شکرگذاری از خداوند است چرا که بدون وجود روحیه شکرگذاری نمی‌توان بندگی خداوند را کرد.

حجت الاسلام اسدی عنوان کرد: در این آیه پس از عبادت خداوند، سلسله مراتب محبت مطرح می‌شود که ابتدا محبت به والدین سپس، خویشان، یتیمان، مستمندان و در نهایت عموم مردم مطرح می‌شوند.

وی تصریح کرد: خداوند در این آیه به گفتار نیک و پسندیده با عموم مردم اشاره می‌فرماید و این، کوچکترین احسانی است که بدون هیچ هزینه‌ای می‌توان انجام داد؛ براساس آیه 263 سوره بقره که می‌فرماید: « قَوْلٌ مَّعْرُوفٌ وَمَغْفِرَةٌ خَیْرٌ مِّن صَدَقَةٍ یَتْبَعُهَآ أَذًى وَاللّهُ غَنِیٌّ حَلِیمٌ؛ گفتارى پسندیده (در برابر نیازمندان‏) و گذشت (از اصرار و تندىِ آنان‏) بهتر از صدقه‏اى است که آزارى به دنبال آن باشد، و خداوند بى‏نیاز بردبار است‏» گفتار پسندیده بهتر از صدقه دادن است.

وی ادامه داد: دوری از افراط و تفریط از نکات دیگری است که در احسان کردن باید در نظر گرفت و خداوند در آیه 29 سوره مبارکه اسرا می‌فرماید: « وَلاَ تَجْعَلْ یَدَکَ مَغْلُولَةً إِلَى عُنُقِکَ وَلاَ تَبْسُطْهَا کُلَّ الْبَسْطِ فَتَقْعُدَ مَلُومًا مَّحْسُورًا؛ و دستت را به گردنت زنجیر مکن و بسیار [هم] گشاده‏دستى منما تا ملامت‏شده و حسرت‏زده بر جاى مانى»؛ همچنین منت نهادن در دادن صدقه باعث از بین رفتن اجر و پاداش آن می‌شود و براساس عبارت « یا باسط الیدین بالعطیّه» در دعای شب جمعه، خداوند بدون هیچگونه منتی نعمات را به بندگان خود می‌بخشد و بالاترین درجه عطا و بخشش، در عطای بدون منت و همراه با احترام است.

از اساتید حوزه علمیه همدان افزود: براساس روایات، پیامبر اکرم(ص) اولین کسی بود که به سوال خداوند پاسخ داد و انبیا و ائمه دیگر پس از وی پاسخ دادند، بنابراین پیامبر اکرم(ص) و انبیا خالص‌ترین و پاک ترین فطرت را داشته‌اند.

پایان پیام/