به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری شبستان، «محمدرضا سنگری»، عصر دیروز(شنبه، 29 دی )در نشست «بررسی آثار داستانی دفاع مقدس دهه 60» که در پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی برگزار شد، گفت: برای بررسی ادبیات دهه 60 باید مطالعه دقیقی داشته باشیم زیرا انقلاب بر ادبیات تاثیر گذاشت. در این زمینه باید دو حوزه را مورد مطالعه و بررسی قرار دهیم اول سازه های هم ساز این دوره است یعنی عناصری که این دوره را مهندسی می کنند و همه در حوزه گفتمان انقلاب اسلامی مطرح می شوند.
مدیر گروه ادبیات اندیشه پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی ادامه داد: حوزه دوم ناسازهای همساز هستند. اینها با گفتمان انقلاب همسویی ندارند اما خودشان با هم همسو هستند. آثار روشنفکری غربی و شرقی دین را تحقیر می کنند. اشعار نادر نادرپور و آثار صادق هدایت و سیاوش کسرایی نمونه هایی در این حوزه هستند. این دو جریان در تحقیر، توهین و تمسخر دین با هم همسو هستند.
وی تصریح کرد: سازه های همساز بعد از انقلاب اتفاق افتاد و در دهه 60 پررنگ شد به گونه ای که در فضای داستان قابل دیدن است. در درجه اول حضور مردمی را در آثار داستانی نویسندگان می بینیم. مشاهده می کنیم همه افراد اعم از بچه، پیر و زن و مرد در صحنه حضور دارند. ویژگی دیگر سازه های همساز زنده شدن مظاهر فرهنگی دینی است همچون مسجد. قبلا مسجد به عنوان جایگاهی برای پیرمردها مطرح بود اما با انقلاب جوانان و نوجوانان به مسجد راه یافتند. در کتاب زمین سوخته می بینیم پایگاه و مرکز تصمیم گیری شهر مسجد است. محل مکالمه، رفت و آمد مسجد است. بعد از انقلاب زن و مرد و پیر و جوان در مسجد در رفت و آمد بودند و می دیدیم که بچه های مسجد به نوعی کمک کننده و برطرف کننده موانع بودند.
این نویسنده و پژوهشگر با بیان اینکه راستگوتر از داستان ها خاطرات هستند، بیان کرد: کتاب دا را که می خوانیم، متوجه می شویم که مسجد خرمشهر چه نقش مهمی در فعالیت های جبهه داشته است. یکی از دستاوردهای نهضت امام خمینی احیای مسجد است. مساجد با پیروزی انقلاب اسلامی جایگاه خود را یافتند. تصمیم گیری های سیاسی، آموزش های سیاسی و کمک های مردمی در مسجد اتفاق می افتاد. پس از انقلاب، مسجد دیگر جایگاه عبادت نبود و این مسئله را می توان به وضوح در آثار داستانی دهه 60 دید.
سنگری با اشاره به اینکه وحدت و همدلی از جمله مسایلی است که در آثار داستانی دهه 60 بازتاب دارد، بیان کرد: حضور امام خمینی (ره) در این دوره مسئله مهمی است، به واقع انقلاب بدون نام امام خمینی شناخته شده نیست. امام خمینی (ره) در تار و پود انقلاب اسلامی حضور دارند. امام خمینی ویژگی هایی داشتند که آن ویژگی ها در فضای ادبیات دهه 60 تاثیرگذار است. خط کشی های روشن از اندیشه انقلابی از ویژگی های امام خمینی بود.
مدیر گروه ادبیات اندیشه پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با بیان اینکه اقتدار و دیدگاه های امام خمینی در ادبیات داستانی ما تاثیرگذار است، اظهار داشت: قاطعیت امام خمینی مسئله مهمی بود. ایشان بارها فرمودند: نترسیدم. ایستادن در مقابل انحرافات چپ و راست از ویژگی های دیگر امام بود. ایشان بسیاری از جریان ها را روشن سازی کرد. ساده زیستی و عدم تمایل امام به تشریفات و تجملات ویژگی دیگر ایشان بود. نقش امام پیدا و پنهان در ادبیات دهه 60 نیاز به پژوهش و بررسی دارد و امیدوارم کسی این کار را انجام دهد. امام خمینی دائم می گفتند ما پیروزیم و اعتقاد ایشان ریشه اعتقاد به امداد الهی داشت.
وی خاطرنشان کرد: در مورد جریان ناسازهای همساز باید گفت که این گروه فقط خود را می بینند و مردم را نمی بینند. این جریان با ارزش های اسلامی مخالف بود. تلاش گفتن برای نه گفتن و نوشتن برای ننوشتن داشتند. جنگ ما دو چهره دارد. یک چهره که با تمام وجود مردم به جبهه رفتند که از ارزش های نوپدید دفاع کنند که خاستگاه آنها اسلام، قرآن، عاشورا و انتظار است. این جریان لبریز از حماسه زنان و مردان است، مادرانی بودند که با شنیدن خبر شهادت فرزندشان لباس نو می پوشیدند و اینها را بنده به چشم دیدم چون در اهواز بودم. زنان صبورانه می ایستادند و جبهه ها لبریز از حماسه بود، 34 کشور مقابل ملت ایران ایستادند و 700 میلیارد برای جنگ با ما هزینه کردند.
وی با بیان اینکه چهره دیگر جنگ درد، آوارگی، سردرگمی و داغ هاست، عنوان کرد: یکی از خصوصیات سازهای ناهمساز با انقلاب این است که تلاش می کنند آوارگی ها، تلخی ها و مصیبت ها را پردازش کنند تا عظمت و حماسه های شگفت و ماندگار دیده نشود. دو شیوه گزارش از عاشورا داریم یکی گزارش زهر ابن قیس و دیگر گزارش زینبی. زهر ابن قیس سر امام حسین (ع) را نزد یزید بود و چون می خواست صله دریافت کند از کشته ها و اجساد و خیمه های سوخته گزارش داد اما حضرت زینب همان منظری که زهر زشت می بیند، زیبا می بیند و توصیف می کند.
نظر شما