به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری شبستان، بازار متشکل ارزی از اولویت های بانک مرکزی بوده است و رییس کل بانک مرکزی با بیان اینکه یکی از دغدغه‌های بانک مرکزی در ماه‌های اخیر برای ساماندهی بازار ارز و پاسخ‌گویی به نیازهای طبیعی مردم، راه‌اندازی یک بازار متشکل ارزی برای معامله آزاد، اعم از نقد و حواله اسعار بین‌المللی توسط کارگزاران (بانک‌ها و صرافی‌های مجاز) بوده گفته بود: «این بازار با مشارکت بانک‌ها و صرافی‌های مجاز و نظارت و بازارگردانی بانک مرکزی در آینده نزدیک به‌طور گام به گام و با تمرکز بر معاملات نقدی راه‌اندازی می شود.»
به گفته «عبدالناصر همتی» صادرکنندگان هم می‌توانند در چارچوب مقررات اعلامی، بخشی از ارز صادراتی خود را در این بازار عرضه کنند که این اقدام موجب شفافیت شکل‌گیری نرخ تعادلی ارز می‌شود و تجربه مفیدی برای معاملات حواله‌های تجاری در سامانه نیما است.
در راستای تاکیدات بانک مرکزی 18 دی ماه مشورت هایی نهایی درباره این بازار در جلسه‌ای با حضور رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار، مسئولان بانک مرکزی و بازار سرمایه انجام شد و به دنبال آن عصر همان روز در جلسه شورای پول و اعتبار «مقررات مربوط به بازار متشکل معاملات ارزی» به تصویب اعضا رسید.
رییس بانک مرکزی تصویب را امری مهم ارزیابی کرده و در حاشیه جلسه هیئت دولت (چهارشنبه 19 دی ماه) در جمع خبرنگاران اعلام کرده بود: «از طریق تشکیل بازار متشکله ارزی معاملات ارزی به صورت شفاف از طریق صرافی‌ها و بانک‌ها اتفاق می افتد.»
در خبرگزاری شبستان بیشتر بخوانید: سامان وضعیت ارز با تشکیل بازار متشکل معاملات ارزی
تصویب تشکیل بازار متشکله ارزی سوالاتی را در خصوص نحوه کار این بازار و مکانیزم آن ایجاد کرده است که بنا به گفته رئیس کانون صرافان مکانیزم قیمت گذاری در بازار متشکل ارزی براساس عرضه و تقاضا و به صورت شفاف و واقعی است.
«رضا ترکاشوند» در این باره به رسانه ملی گفته است: «بازار متشکل ارزی، اتاق شفافی است که تشکیل آن در شورای پول و اعتبار به تصویب رسیده و همه بازیگران اصلی بازار در آن حضور دارند.»
وی درخصوص اصلی ترین کارگزاران و بازیگران این مجموعه اضافه کرده است: «کانون صرافان، کانون بانک های خصوصی و شورای بانک های دولتی به عنوان بازیگران اصلی این بازار هستند و بانک مرکزی به عنوان ناظر عملیات این بازار را رصد می کند تا این بازار سالم کار کند.»
رئیس کانون صرافان در خصوص مکانیزم قیمت گذاری در این بازار گفته است: «عرضه ای که در این بازار صورت می گیرد در یک دوره زمانی از ابتدای صبح به نوان عرضه آزاد است ولی معامله صورت نمی گیرد، سپس براساس میزان عرضه و تقاضا و قیمت هایی که ارائه می شود به صورت میانگین و با توجه به نرخ روز قبل، نرخی تعریف می شود و به عنوان نخستین معامله شروع به کار می کند و بر اساس آن بازار شکل می گیرد و به کارش ادامه می دهد.»
وی با اشاره به اینکه همچنان قیمت گذاری های ارز به صورت شفاف نیست، ادامه داده است: «صبح ها منتظر هستیم که نرخ ارز از دو بازار افشاری و سبزه میدان اعلام شود و این بازارها هم وابسته به بازارهای کشورهای همسایه مثل بازار هرات، سلیمانیه و دبی هستند که در این بازارها نرخی تعریف می شود و در بازار داخلی ادامه پیدا می کند. بازار متشکل ارزی به دنبال این است که به صورت شفاف و براساس عرضه و تقاضا و فاکتورهای بازارهای داخلی عمل کند.»
وی درخصوص زمان راه اندازی این بازار اضافه کرده است: «مقدمات حقوقی این بازار و ساختار کلی آن، از طرف بانک مرکزی درحال تعریف شدن است و به محض اینکه مراحل حقوقی آن تمام شد این بازار کارش را شروع می کند. تشکیل بازار متشکل ارزی، آرزوی 70 ساله در نظام ارزی کشور است و ما نیازمند این بازار بوده ایم که بدانیم عرضه در آنجا انجام می شود و ادامه دارد و براساس واقعیات بازار نرخ در آن تعیین شود.»
این گزارش می افزاید: کارشناسان برای لزوم وجود این بازار دلایل منطقی زیادی ارائه می‌کنند. «سعید اسلامی»، کارشناس اقتصادی در گفتگو با آنا با بیان این مطلب گفته است: «بانک مرکزی می‌تواند به‌عنوان یک نهاد اقتصادی بزرگ و تأثیرگذار از ابزارهای مورد نظر به‌منظور ساماندهی بازار ارز نهایت استفاده را ببرد.» این در حالی است که هفته نامه تجارت فردا نیز در یادداشتی به قلم «محمدرضا اکبری‌جور»، دانشجوی دکترای اقتصاد نوشته است: «با راه‌اندازی این بازار مزایای زیادی مانند شفافیت مالی و اطلاعاتی، قابلیت پیگیری معاملات، تعیین نرخ ارز بر اساس عرضه و تقاضا، حضور کارشناسان و متخصصان تحصیل‌کرده در این بازار، جلوگیری از پولشویی و اقداماتی از این دست و... نصیب بهره‌برداران و فعالان این حوزه می‌شود.»
همچنین «وحید شقاقی شهری»، عضو هیات علمی دانشگاه خوارزمی نیز با اشاره به صحبت‌های اخیر رییس کل بانک مرکزی به ایسنا گفته است: «بانک مرکزی می‌خواهد بازار آتی ارز را راه‌اندازی کند. این مساله می‌تواند به شفافیت مبادلات ارزی بسیار کمک کند. همچنین دست‌های پشت پرده را حذف می‌کند؛ چراکه بسیاری از بده بستان‌های ارزی خارج از چارچوب رسمی و در بازارهای دلالی انجام می‌شود.»
وی همچنین با بیان اینکه داد و ستدها در بازار بورس باعث شفاف‌سازی در خرید و فروش ارز می شود، گفته است: «کشف قیمت ارزها که تا پیش از این در سبزه میدان و توسط دلالان اتفاق می‌افتاد، حالا به بازار بورس رفته و آن بازار این نرخ تعادلی را ایجاد می‌کند. با راه اندازی این بازار هم خریداران و هم فروشندگان ارز مشخص خواهند بود و علاوه بر این، بانک مرکزی هم بر مبادلات اشراف دارد و می‌تواند از طریق ردیابی جریانات، التهابات را در این بازار مدیریت کند.»
بنا به تحلیل کارشناسان و مکانیزم ارائه شده برای بازار متشکله ارزی به نظر می رسد مشکلات بسیاری از حوزه خرید و فروش ارز حل می شود و به شفافیت مبادلات ارزی نیز کمک شایانی می شود. حالا باید منتظر بود تا با اعمال این سیاست ها و اجرای مکانیزمم های این بازار دید آیا زمینه تسهیل مبادلات ارزی فراهم می شود./
نظر شما