صیانت از خانه های تاریخی؛ از حرف تا عمل

به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری شبستان، عصمت پناهی: حکایت بافت ها و بناهای تاریخی تهران؛ مرمت و حفاظت از آنها، موضوعی است که به زمان و دوره خاصی محدود نمی شود و همواره مسئولان میراث فرهنگی و مدیران شهری با درجه ای شدت و ضعف به آن پرداخته اند. در راستای مرمت، حفاظت و صیانت از بافت ها و بناهای تاریخی نیز اقداماتی گاه مقطعی و در برخی موارد اقدامات مداوم و برنامه ریزی شده در این خصوص انجام شده است.

نحوه نگهداری، مرمت و حفاظت از بافت تاریخی به ویژه بناهای تاریخی که در تملک شهروندان حقیقی قرار دارد؛ موضوعی است که طی سال های اخیر مورد اقبال ویژه مسئولان و دست اندرکاران حوزه میراثی و مدیریت شهری قرار گرفته است.

برخی بناهای تاریخی تهران به هتل، رستوران و یا کافه تبدیل شده اند که از آن جمله می توان به کافه موزه لوگانته در باغ موزه قصر، کافه طرفه در باغ موزه مقدم، خانه قدیمی فرهنگ و هنر واژه در خیابان انقلاب اشاره کرد.

سیاست های تشویقی برای حفظ بناهای میراثی

«دلاور بزرگ نیا» در گفت و گو با خبرنگار خبرگزاری شبستان درباره سیاست های تشویقی برای حفاظت و احیای بناهای تاریخی، فرهنگی گفت: در بناهایی که واجد ارزش فرهنگی تاریخی است و به ثبت آثار ملی رسیده باشد، می توانیم در مشارکت برای مرمت بنا با مالک همکاری کنیم.

مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان تهران می گوید: مالکین بناهای واجد ارزش فرهنگی، تاریخی اگر خواستند کاربری متناسب با شان بنا به بنای تاریخی بدهند، با همکاری و هماهنگی شهرداری علی رغم اینکه مسکونی باشد یا غیر تجاری باشد می توانیم برای احیای بناهای واجد ارزش فرهنگی، تاریخی، پروانه تجاری صادر کنیم.

وی خاطرنشان کرد: برای احیای چنین بناهایی وام های ارزان قیمت نیز از سوی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در نظر گرفته شده است که از آن وام ها نیز می توانند بهره مند شوند.

مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان تهران گفت: مالکین می توانند به میراث فرهنگی استان تهران مراجعه کنند و در حوزه معاونت میراث از راهنمایی های بیشتری در این خصوص بهره مند شوند.

شهرداری تهران و سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری برای حفاظت از بافت تاریخی و به ویژه خانه های واجد ارزش فرهنگی و تاریخی، همکاری ها و تعاملاتی آغاز کرده اند و عزم جدی برای حفظ هویت و اصالت فرهنگی، تاریخی و معماری پایتخت از سوی مسئولان ذی ربط مشاهده می شود.

توافق همکاری با مالکان برای حفظ ۳ بنای فرهنگی و تاریخی در تهران

«محسن‌ شیخ الاسلامی» نیز درخصوص همکاری برای حفظ خانه های واجد ارزش فرهنگی، تاریخی می گوید: تیمچه اکبریان، حمام قبله و یخچال علی آباد سه بنایی است که برای احیای آنها تفاهم نامه داریم و اعتباراتی برای آنها در نظر گرفته شده است.

 معاون میراث فرهنگی استان تهران، درباره اعتبارات اختصاص یافته به این سه بنای واجد ارزش فرهنگی و تاریخی افزود: تیمچه اکبریان 35 میلیون تومان، حمام قبله 50 میلیون تومان، یخچال علی آباد 35 میلیون تومان اعتبار دریافت کرده اند که مالکین این بناها باید معادل ریالی این کمک هزینه را برای احیای بنا تامین کنند. در سال ۹۷ و تاکنون برای احیای سه بنای مذکور تفاهم نامه همکاری با مالکین داشته ایم.

از سوی دیگر رییس کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای شهر تهران بر ضرورت حفاظت از بناهای ارزشی و تاریخی تهران تاکید دارد و می گوید: پروانه مرمت برای خانه های واجد ارزش فرهنگی و تاریخی صادر خواهیم کرد.

«محمدجواد حق شناس» در گفت و گو با خبرنگار خبرگزاری شبستان گفت: حفاظت از ارزش های میراثی که به جا مانده از تلاش، ذوق، سلیقه و سرمایه گذشتگان یک ملت است، در همه جای جهان، امروزه به یک ارزش شناخته شده بدل شده و همه مردم یاد گرفته اند و تبدیل به یک خواسته عمومی شده که از ارزش های کهن سرزمین و شهرشان به بهترین نحو مراقبت کنند و اگر بخواهد صدمه ای ببیند این مردم هستند که اولین حضورشان را به شکل داوطلبانه و بدون هیچ گونه مجامله و بی تفاوتی سعی می کنند نسبت به حقوق خود و آیندگانشان تاثیرگذاری مستقیم را ساماندهی کنند.

 رییس کمیسیون فرهنگی، اجتماعی شورای اسلامی شهر تهران افزود:  یکی از خواسته های مردم هم از مدیریت شهری و در راس خواسته های مردم از مدیریت شهری توجه به حوزه های میراثی است.

وی خاطرنشان کرد: در کشور ما متاسفانه به خاطر عدم درک درست از حوزه های میراثی و شاید یک ترکیب نادرست از مفهوم بافت فرسوده و بافت های تاریخی که در آستانه تخریب هستند، در کنار یک زیاده خواهی و زیاده طلبی برخی از حوزه هایی که عمدتا شاید در بخش های خصوصی هستند یا در حوزه هایی که تلاش می کنند به نوعی با تجاری سازی این مناطق به یک سود زودرس برسند، می بینیم که این بناها در موقعیت تخریب و آسیب جدی قرار می گیرند.

 حق شناس تاکید کرد: یکی از دغدغه هایی که خوشبختانه مشاهده می کنم که خبرنگاران باعلاقه دارند مسائل میراث فرهنگی را دنبال می کنند و حساس هستند همین بحث حفاظت از بناهای تاریخی است.

حضور سرمایه گذاران بخش خصوصی در احیای بناهای تاریخی/ گردش اقتصاد فرهنگ

وی با اشاره به بازدید از بافت تاریخی منطقه مرکزی تهران گفت: رویکردی را در این مناطق شاهد هستیم که بخش خصوصی و سرمایه گذاران خصوصی و بخش های عمومی غیردولتی به نوعی دارند با یک تغییر رویکردی به سمت احیای بافت های تاریخی می آیند و تلاش می کنند که با کمک گرفتن از کارشناسان این حوزه هم یک بافت تاریخی را مرمت و احیا کنند و هم آن را به چرخه اقتصادی قابل قبول منتقل کنند. به نوعی شاهد یک گردش اقتصاد فرهنگ هم در این حوزه هستیم و این اتفاق مثبتی است که باید به فال نیک گرفت.

حق شناس تاکید کرد: این را هم قبول دارم که مدیریت شهری باید نسبت به این روند یک تسهیل گری مناسبی را در دستور کار قرار دهد و حمایت کند و با ایجاد قواعد و تصویب ضوابطی، فضا و فرصت را برای کسانیکه می خواهند در این حوزه به ماندگاری آثار تاریخی در شهرها کمک کنند، بتواند حداقل از آنها حمایت کند.

رییس کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای اسلامی شهر تهران توضیح داد: یکی از نمونه های مناسب این کار، صدور پروانه ترمیم است؛ امروز در نوع مراجعاتی که به مدیریت شهری می شود، پروانه ساخت را داریم، زمینی شکل می گیرد و ساختمان تخریب می شود و پروانه ساخت یا پروانه تعمیر برای آن صادر می شود اما در ساختمان های با ارزش تاریخی و میراثی با عنوانی مثل ساخت یا تعمیر روبه رو نیستیم بلکه با ترمیم روبه رو هستیم.

ضرورت حفاظت از بناهای ارزشی و تاریخی تهران/ پروانه مرمت صادر خواهد شد

وی ادامه داد: یعنی باید یک بنای معمولی که می توان با استفاده از لودر و دو روزه آن را تخریب کرد و پیکره لازم را با بیل های مکانیکی بزرگ انجام داد. اما در ترمیم باید یک مرمت کار با سابقه و باتجربه، یک استاد میراث فرهنگی و تحصیل کرده این حوزه بیاید و ماه ها برای مرمت یک اتاق زمان صرف کند و در این بین از گچ کارها، مرمت کاران، منبت کارها، چوب کارها و مواردی از این دست.

حق شناس تاکید کرد: اینجا تقاضا می کنم از کسانی در این حوزه آشنایی، سابقه و تجربه دارند و که حتی از سازمان میراث فرهنگی که نظراتشان را به شهرداری ارائه کنند، از معاونت شهرسازی درخواست می کنم که لایحه ای برای صدور پروانه مرمت ارائه کند.

رییس کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای شهر تهران تاکید کرد: این آمادگی را می توانیم داشته باشیم که همکارانم، شهرداری را موظف کنند تا در موعد زمانی مشخص، بحث لایحه پروانه مرمت را فراهم کنند و تسهیلات لازم را برای این کار در نظر بگیرند.

به هر روی باید دید سیاست های تشویقی برای صیانت از خانه های تاریخی تهران تا چه اندازه اجرایی خواهد شد و عزم مسئولان و دست اندرکاران در این حوزه تا چه اندازه جدی است؟ از سوی دیگر باید ببینیم بسته های تشویقی تا چه اندازه برای مالکان خانه های واجد ارزش تاریخی و فرهنگی، جذابیت دارد و قابلیت اجرایی خواهد داشت؟ تعامل بین بخشی برای حفاظت از خانه های تاریخی ثمربخش خواهد بود یا نه؟