به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری شبستان، بیش از ۸۶۹ هزار فقره چک به ارزشی بالغ بر ۹۳ هزار میلیارد ریال در آبان ۱۳۹۷ در کل کشور برگشت داده شده که نسبت به ماه قبل از نظر تعداد و مبلغ به ترتیب ۲۵.۲ درصد و ۳۶.۹ درصد کاهش نشان می‌دهد.
براساس آمار بانک مرکزی حدود ۷ میلیون و ۲۰۰ هزار فقره چک به ارزشی حدود ۷۱۳ هزار میلیارد ریال در آبان ماه ۱۳۹۷ در کل کشور مبادله شد که نسبت به ماه قبل از نظر تعداد و مبلغ به ترتیب ۱۹.۸ درصد و ۲۳.۸ درصد کاهش نشان می‌دهد. همچنین در استان تهران حدود ۲ میلیون و ۶۰۰ هزار فقره چک به ارزشی بالغ بر ۴۰۱ هزار میلیارد ریال مبادله شد.
در آبان امسال، ۵۳.۱ درصد از تعداد چکهای مبادله‌ای کل کشور در سه استان تهران، اصفهان و خراسان رضوی مبادله شده که به ترتیب با ۳۵.۹ درصد، ۹.۵ درصد و ۷.۷ درصد بیشترین سهم را در مقایسه با سایر استان‌ها دارا بوده‌اند. همچنین ۶۷.۳ درصد از ارزش چکهای فوق در سه استان تهران (۵۶.۳ درصد)، اصفهان (۵.۶ درصد) و خراسان رضوی (۵.۴ درصد) مبادله شده است که بیشترین سهم را در مقایسه با سایر استان‌ها دارا بوده‌اند.
این گزارش می افزاید: حدود ۶ میلیون و ۳۰۰ هزار فقره چک به ارزشی بالغ بر ۶۱۹ هزار میلیارد ریال در آبان ماه ۱۳۹۷ در کل کشور وصول شد که نسبت به ماه قبل از نظر تعداد و مبلغ به ترتیب ۱۹ درصد و ۲۱.۴ درصد کاهش نشان می‌دهد. در ماه مورد گزارش، در کل کشور ۸۷.۹ درصد از کل تعداد چکهای مبادله‌ای و ۸۶.۹ درصد از کل مبلغ چکهای مبادله‌ای وصول شد.
در آبان ۱۳۹۷، در استان تهران حدود ۲ میلیون و ۳۰۰ هزار فقره چک به ارزشی بالغ بر ۳۵۳ هزار میلیارد ریال وصول شد. در ماه مورد گزارش در استان تهران از نظر تعداد ۸۸.۲ درصد و از نظر ارزش ۸۸.۱ درصد از کل مبلغ چکهای مبادله‌ای وصول شده است.
در این ماه در بین سایر استان‌های کشور بیشترین نسبت تعداد چکهای وصولی به کل چکهای مبادله‌ای در استان، به ترتیب به استان‌های گیلان (۹۰.۷ درصد)، یزد (۹۰ درصد) و البرز (۸۹.۸ درصد) اختصاص یافته است و استان‌های کهگیلویه و بویراحمد (۸۰ درصد)، کردستان (۸۲.۶ درصد) و چهارمحال و بختیاری (۸۳.۲ درصد) پایین‌ترین نسبت تعداد چکهای وصولی به کل چکهای مبادله شده در استان را به خود اختصاص داده‌اند.
در ماه مورد گزارش، در بین سایر استان‌های کشور بیشترین نسبت ارزش چکهای وصولی به کل ارزش چکهای مبادله‌ای در استان به ترتیب به استان‌های بوشهر (۹۰.۹ درصد)، گیلان و البرز هر یک (۸۹.۵ درصد) و سیستان و بلوچستان (۸۹.۲ درصد) اختصاص یافته است و استان‌های سمنان (۷۹.۴ درصد)، مرکزی (۸۰.۲ درصد) و هرمزگان (۸۰.۴ درصد) کمترین نسبت ارزش چکهای وصولی به کل ارزش چکهای مبادله شده در استان را به خود اختصاص داده‌اند.
همچنین بیش از ۸۶۹ هزار فقره چک به ارزشی بالغ بر ۹۳ هزار میلیارد ریال در آبان ماه ۱۳۹۷ در کل کشور برگشت داده شده که نسبت به ماه قبل از نظر تعداد و مبلغ به ترتیب ۲۵.۲ درصد و ۳۶.۹ درصد کاهش نشان می‌دهد. در ماه مورد گزارش، در استان تهران بالغ بر ۳۰۴ هزار فقره چک به ارزشی حدود ۴۸ هزار میلیارد ریال برگشت داده شد. همچنین در کل کشور ۱۲.۱ درصد از کل تعداد چکهای مبادله‌ای و ۱۳.۱ درصد از کل مبلغ چکهای مبادله‌ای برگشت داده شده است.
در ماه مورد گزارش، در استان تهران ۱۱.۸ درصد از کل تعداد چکهای مبادله‌ای و ۱۱.۹ درصد از کل مبلغ چکهای مبادله‌ای برگشت داده شده است. در این ماه در بین سایر استان‌های کشور بیشترین نسبت ارزش چکهای برگشتی به کل ارزش چکهای مبادله شده در استان به ترتیب به استان‌های سمنان (۲۰.۶ درصد)، مرکزی (۱۹.۸ درصد) و هرمزگان (۱۹.۶ درصد) اختصاص یافته است و اسـتان‌های بوشهر (۹.۱ درصد)، البرز و گیلان هر یک (۱۰.۵ درصد) و سیسـتان و بلوچسـتان (۱۰.۸ درصد) کمترین نسبت ارزش چکهای برگشتی به کل ارزش چکهای مبادله شده در استان را به خود اختصاص داده‌اند.
حدود ۸۳۱ هزار فقره چک به ارزشی بالغ بر ۸۸ هزار میلیارد ریال در آبان ماه ۱۳۹۷، در کل کشور به دلایل کسری یا فقدان موجودی برگشت داده شده است. در واقع در کل کشور از نظر تعداد ۹۵.۶ درصد و از نظر ارزش ۹۴.۲ درصد از کل چکهای برگشتی به دلایل کسری یا فقدان موجودی بوده است.
این در حالی است که بانک مرکزی اعلام کرده بود که «بیش از ۸.۹ میلیون فقره چک به ارزشی حدود ٩٣٦ هزار میلیارد ریال در مهرماه ١٣٩٧ در کل کشور مبادله شده که نسبت به ماه قبل از نظر تعداد ۸.۱ درصد کاهش و از نظر مبلغ ۳ درصد افزایش نشان می‌دهد. در ماه مورد گزارش در استان تهران بالغ بر ۳.۱ میلیون فقره چک به ارزشی حدود ٥١٨ هزار میلیارد ریال مبادله شد.»
«همچنین ۵۲.۲ درصد از تعداد چکهای مبادله‌ای کل کشور در مهر ماه سال جاری، در سه استان تهران، اصفهان و خراسان رضوی مبادله شده است که به ترتیب با ۳۴.۹ درصد، ۹.۵ درصد و ۷.۸ درصد بیشترین سهم را در مقایسه با سایر استان‌ها دارا بوده‌اند. از سوی دیگر ۶۶.۷ درصد از ارزش چکهای فوق در سه استان تهران (۵۵.۳ درصد)، اصفهان و خراسان رضوی هر یک (۵.۷ درصد) مبادله شده است که بیشترین سهم را در مقایسه با سایر استان‌ها دارا بوده‌اند.»
بانک مرکزی در ادامه گزارش خود درخصوص چک های وصولی نیز گفته بود: «حدود ۷.۸ میلیون فقره چک به ارزشی حدود ٧٨٨ هزار میلیارد ریال در مهرماه ١٣٩٧ در کل کشور وصول شد که نسبت به ماه قبل از نظر تعداد ۷.۱ درصد کاهش و از نظر مبلغ ۴.۶ درصد افزایش نشان می‌دهد. در ماه مورد گزارش، در کل کشور ٨٧ درصد از کل تعداد چکهای مبادله‌ای و ۸۴.۲ درصد از کل مبلغ چکهای مبادله‌ای وصول شد. در مهرماه ١٣٩٧، در استان تهران بالغ بر ۲.۷ میلیون فقره چک به ارزشی بالغ بر ۴۳۹ هزار میلیارد ریال وصول شد که از نظر تعداد ۸۷.۸ درصد و از نظر ارزش ۸۴.۸ درصد از کل مبلغ چکهای مبادله‌ای را شامل می‌شود.
در ماه مذکور در بین سایر استان‌های کشور بیشترین نسبت تعداد چکهای وصولی به کل چکهای مبادله‌ای در استان، به ترتیب به استان‌های گیلان (٩٠ درصد)، یزد (۸۹.۴ درصد) و البرز (۸۸.۷ درصد) اختصاص یافته است و استان‌های کهگیلویه و بویراحمد (٧٨ درصد)، کردستان (۸۰.۱ درصد) و چهارمحال و بختیاری (۸۱.۳ درصد) پایین‌ترین نسبت تعداد چکهای وصولی بـه کل چکهای مبادله شده در استان را به خود اختصاص داده‌اند. همچنین در بین سایر استان‌های کشور بیشترین نسبت ارزش چکهای وصولی به کل ارزش چکهای مبادله‌ای در استان به ترتیب به استان‌های کهگیلویه و بویراحمد (۹۰.۱ درصد)، البرز (۸۸.۷ درصد) و گیلان (۸۸.۲ درصد) اختصاص یافته است و استان‌های ایلام (۷۰.۶ درصد)، قم (۷۶.۲ درصد) و لرستان (۷۷.۹ درصد) کمترین نسبت ارزش چکهای وصولی بـه کل ارزش چکهای مبادله شده در استان را به خود اختصاص داده‌اند.»
آمار اختصاصی بانک مرکزی در این ماه برای چک های برگشتی به این شرح است که «حدود ۱.۲ میلیون فقره چک به ارزشی بـالغ ١٤٨ هزار میلیارد ریال در مهرماه ١٣٩٧ در کل کشور برگشت داده شده است که نسبت بـه ماه قبل از نظر تعداد و مبلغ به ترتیب ۱۴.۳ درصد و ٥ درصد کاهش نشان می‌دهد. در ماه مورد گزارش، در استان تهران حدود ٣٨٢ هزار فقره چک به ارزشی حدود ٧٩ هزار میلیارد ریال برگشت داده شد. بر این اساس در کل کشور ۱۳ درصد از کل تعداد چکهای مبادله‌ای و ۱۵.۸ درصد از کل مبلغ چکهای مبادله‌ای و در استان تهران ۱۲.۲ درصد از کل تعداد چکهای مبادله‌ای و ۱۵.۲ درصد از کل مبلغ چکهای مبادله‌ای برگشت داده شده است.
در ماه مذکور در بین سایر استان‌های کشور بیشترین نسبت ارزش چکهای برگشتی بـه کل ارزش چک‌هـای مبادله شـده دراستان به ترتیب به استان‌های ایلام (۲۹.۴ درصد)، قم (۲۳.۸ درصد) و لرسـتان (۲۲.۱ درصد) اختصاص یافته است و استان‌های کهگیلویه و بویراحمد (۹.۹ درصد)، البرز (۱۱.۳ درصد) و گیلان (۱۱.۸ درصد) کمترین نسبت ارزش چکهای برگشتی به کل ارزش چکهای مبادله شده در استان را به خود اختصاص داده‌اند.»
بانک مرکزی در توضیح دلایل برگشت چک ها عنوان کرده است: «حدود ۱.۱ میلیون فقره چک به ارزشی حدود ١٤٠ هزار میلیارد ریال در مهر ماه ١٣٩٧ در کل کشور به دلایل کسری یا فقدان موجودی برگشت داده شده است. در واقع در کل کشور از نظر تعداد ۹۴.۳ درصد و از نظر ارزش ۹۴.۴ درصد از کل چکهای برگشتی به دلایل کسری یا فقدان موجودی بوده است.»
این گزارش می افزاید: برای رفع مشکلات چک های برگشتی با تصویب شورای هماهنگی سران قوا چکهای تضمینی غیرقابل خرید و فروش شد. «عبدالناصر همتی»، رییس کل بانک مرکزی 10 آذرماه پس از نشست اعضاء شورای هماهنگی سران قوا در این باره توضیح داد و گفته بود: «از مسائل مهم بازار پول، چکهای تضمینی بود که در طول سالهای گذشته پشت نویسی و دست به دست شدن چک توسط افراد مختلف معضل بزرگی به وجود آورد. بررسی‌های ما طی یکی دو ماه گذشته نشان می دهد ارزش این چکها 8 هزار میلیارد تومان بود که چرخش فاقد شفافیت و بدون اطلاع نظام بانکی از مشکلات آن به شمار می رود.»
رئیس کل بانک مرکزی گفت: «بنا به پیشنهادی که در شورا طرح کردیم، مصوب شد که دیگر چکهای تصمینی، قابل ظهرنویسی نیست و متقاضی چک حتما باید نام ذینفع (گیرنده) چک را به همراه شماره ملی او در چک قید کند.»
وی در عین حال تاکید کرده بود: «بنابراین چکهای فعلی دیگر قابل انتقال نیستند و برای چکهای موجود در اختیار مردم طبق مصوبه شورا، یک ماه فرصت داده شد تا با مراجعه به بانکها نقد شوند ضمن آن که از این به بعد چکها با شرایط جدید توسط بانکها ارائه و صادر می شود. این اقدام به شفافیت بیشتر و مبارزه با پولشویی کمک می‌کند و از این به بعد با گردش مالی درست، واقعی و شفاف در کشور از عملیات غیرشفاف در بازار جلوگیری می کنیم.»
در راستای اجرای این امر یازدهم آذرماه بانک مرکزی در بخشنامه ای به شبکه بانکی شرایط جدید صدور و استفاده از چک های تضمین شده را ابلاغ کرد، بر اساس این بخشنامه از این پس چک های تضمین شده صرفا در وجه ذینفع صادر می شود و درج مشخصات ذینفع بر روی برگ چک الزامی است. در ادامه سیاست های بانک مرکزی برای حل مشکلات چک شرایط تازه‌ای برای رفع سوءاثر از چک برگشتی اعلام شده است.
با توجه به ارائه امار جدید از سوی بانک مرکزی در مورد تعداد چک های برگشتی می توان گفت سیاست های جدید این بانک نقش تاثیرگذاری بر کاهش تعداد چک های برگشتی داشته است./
نظر شما