به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری شبستان، اقتصاد اشتراکی شامل اشتراک در تولید، توزیع، تجارت و مصرف محصولات و خدمات مختلف توسط مردم یا سازمان‌ها می‌شود. اقتصاد اشتراکی می‌تواند شکل‌های متفاوتی داشته باشد از جمله استفاده از فناوری اطلاعات برای تأمین اطلاعات برای اشخاص، شرکت‌ها، مؤسسات غیرانتفاعی و دولت که بهینه‌سازی منابع از طریق توزیع مجدد را امکان‌پذیر می‌کند یا به اشتراک‌گذاری و استفاده مجدد از ظرفیت مازاد کالا و خدمات. فرض رایج این است که وقتی اطلاعات در مورد کالاها به اشتراک گذاشته می‌شود (به‌ویژه در بازار آنلاین) ارزش آن کالاها برای کسب‌وکار افراد و به‌طورکلی جامعه افزایش می‌یابد.
مدل مصرف اشتراکی به‌عنوان یک پدیده مجموعه‌ای از قول و قرارها است که بر طبق آن افراد مشارکت‌کننده به جای داشتن مالکیت شخصی، دسترسی به محصولات و خدمات را به اشتراک می‌گذارند. این مدل در بازارهای آنلاین مثل eBay و همچنین بخش‌های نوظهوری مثل استقراض اجتماعی، مهمان‌پذیری نظیر به نظیر، واگذاری وظیفه نظیر به نظیر، مشاوره مسافرت، به اشتراک‌گذاری خودرو یا اتوبوس.
اقتصاد اشتراکی دامنه وسیعی از ساختارها را شامل می‌شود از جمله ساختارهای غیرانتفاعی، انتفاعی، تعاونی و مبادله تهاتری. اقتصاد اشتراکی دسترسی گسترده به محصولات، خدمات و استعداد را ورای مالکیت شخصی فراهم می‌کند، گاهی به آن عدم مالکیت هم می گویند. افراد، سازمان‌ها و دولت‌ها به‌طور فعال به‌عنوان خریدار، فروشنده، قرض دهنده و قرض گیرنده در این ساختارهای سازمانی در حال رشد، شرکت می کنند.
بنابراین گزارش، عبارت «اقتصاد اشتراکی» در اواسط دهه 2 هزار میلادی ظهور کرد که همزمان بود با ظهور ساختارهای کسب‌وکاری که با الهام از فناوری‌های اجتماعی و حس نیاز اضطراری رو به افزایش به علت افزایش جمعیت و کاهش منابع به وجود آمده بودند. یکی از مواردی که الهام‌بخش اقتصاد اشتراکی شد، تراژدی منابع مشترک بود که به حالتی اشاره دارد که یک منبع مشترک متناهی بین تعداد زیادی از انسان‌ها وجود داشته باشد و آنها در برابر این تصمیم قرار بگیرند که تا چه اندازه از آن منبع مشترک استفاده کنند. در این شرایط افراد در برابر این دوراهی قرار می‌گیرند که آیا برای حفظ منابع در بلندمدت از برداشت‌های خود بکاهند، یا اینکه برای بالا بردن منافع خود و پیشگیری از عقب افتادن از دیگرانی که در حال استفاده از آن منبع هستند و دیر یا زود آن را به پایان می‌رسانند، به برداشت حداکثری از آن بپردازند.
در سال ۲۰۱۱ مجله تایمز، مصرف مشارکتی را جزء 10 ایده‌ای که جهان را تغییر خواهند داد معرفی کرد.
فواید اقتصاد اشتراکی شامل کاهش آثار منفی بر محیط‌زیست (مثل گازهای گلخانه‌ای و کاهش منابع طبیعی)، جوامع قوی‌تر، صرفه‌جویی در هزینه‌ها با قرض گرفتن و بازیافت، دسترسی افراد به کالاهایی که توان خرید آن را ندارید یا تمایل به استفاده طولانی‌مدت از یک کالا را ندارند، افزایش استقلال، انعطاف‌پذیری و اتکا به خود با تمرکززدایی، از بین رفتن موانع ورود و خودسازمان‌دهی، افزایش دموکراسی مشارکتی، شتاب دهی به الگوهای قابل‌تحمل مصرف و تولید در شهرهای سراسر جهان و تبدیل سرمایه بلااستفاده به منبع درآمد (مثل ماشین، ابزار و فضای اضافه در منزل) است.
کشورمان نیز در راستای توسعه اقتصاد و همگام شدن با نظام جهانی و با توجه به پتانسیل هایی که در سال های اخیر در حوزه اقتصادی برایمان ایجاد شده است می تواند از این مدل برای توسعه خود بهره ببرد
ایسنا در باره ضرورت بهره از این متد به نقل از «مهدی محمدی»، دبیر ستاد توسعه فناوری‌های حوزه اقتصاد دیجیتال و هوشمندسازی معاونت علمی‌وفناوری ریاست‌جمهوری درباره اقتصاد اشتراکی در حوزه فناوری‌های هوشمند و اقتصاد دیجیتال، نوشته است: «اتفاقاتی در حوزه دیجیتال در دنیا در حال رخ دادن است که مفاهیم پایه‌ای زندگی بشر را دستخوش تغییر کرده است، یک‌سری از مفاهیم این‌چنینی در حال از بین رفتن است و مفاهیم جدیدتری تحت عنوان اعتماد بین افراد جامعه در حال شکل‌گیری است.»
محمدی ادامه داد: «کسب‌وکارهای حوزه اقتصاد اشتراکی در سال ۲۰۱۰ توانسته بودند تا ۱۵۰ میلیون دلار سرمایه جمع کنند که این رقم تا سال ۲۰۱۶ به ۲۳ میلیارد دلار رسیده است که برآوردها برای سال ۲۰۱۸ حدود ۴۰ میلیارد دلار را نشان می‌دهد.»
دبیر ستاد توسعه فناوری‌های حوزه اقتصاد دیجیتال و هوشمندسازی افزود: «مالکیت از این لحاظ در حال از بین رفتن است که لزومی ندارد برای بهره‌مندی از یک محصول، یک کالا یا یک خدمت یا یک ظرفیت، حتماً مالک آن باشیم، بلکه می‌توانیم از ظرفیت خالی شخص دیگری استفاده کنیم.»
وی با بیان اینکه مفهوم مالکیت بر اساس موارد مذکور در حال تغییر است، خاطرنشان کرد: این مفهوم در دنیا دیگر به‌مانند قبل تنها در دست یک‌سری از افراد خاص نخواهد بود که این امر باعث خواهد شد تا ظرفیت یک‌سری موارد به افراد دیگری انتقال پیدا کند. با تغییر مفهوم مالکیت، کسب‌وکارهای جدیدی در دنیا در حال شکل‌گیری است. این کسب‌وکارها با شتاب زیادی در حال گسترش هستند.»
دبیر ستاد توسعه فناوری‌های حوزه اقتصاد دیجیتال و هوشمندسازی تصریح کرد: «اگر بتوانیم بخشی از زیرمجموعه‌های کسب‌وکارهای اشتراکی مانند بخش حمل‌ونقل اشتراکی را به داخل کشور بیاوریم، خواهیم توانست بخشی از اقتصاد و عواید حاصل از این بخش را فعال کنیم.»/
نظر شما