بدون وحدت حوزه و دانشگاه هیچ تحولی در جامعه به نتیجه نمی رسد

به گزارش خبرنگار گروه اندیشه خبرگزاری شبستان، نشست «نقش آفرینی حوزه و دانشگاه در گسترش علوم اسلامی (فرصت ها و چالش ها)» به مناسبت گرامیداشت روز شهادت شهید مفتح و روز وحدت حوزه و دانشگاه، امروز (دوشنبه، ۲۶ آذرماه)در دانشکده الهیات دانشگاه تهران برگزار شد

بنابر این گزارش، «علی مطهری» در این نشست طی سخنانی با اشاره به فرا رسیدن روز وحدت حوزه و دانشگاه و سالروز شهادت آیت الله مفتح، گفت: اگر بخواهیم از طلایه داران وحدت حوزه و دانشگاه یا طلایه داران روحانیت در دانشگاه نام ببریم، به ترتیب تاریخ آیت الله طالقانی، مرحوم مهندس بازرگان که سن و سال بیشتری داشتند و  در دوره های بعد شهید مطهری، آیت الله بهشتی و البته می توانیم از مرحوم دکتر شریعتی نیز نام ببریم، البته با تاثیر مثبت و منفی چراکه جایی میان این دو نهاد پیوند برقرار کرد و گاه فراق.

نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی درباره روابط شهید مفتح و شهید مطهری گفت: این دو علاقه متقابل و فراوانی به یکدیگر داشتند، بعد از پیروزی انقلاب اسلامی که استادان این دانشگاه حضور شهید مطهری آمدند تا او ریاست دانشگاه را بر عهده بگیرد، ایشان آیت الله مفتح را معرفی کرد؛ همچنین، وقتی بانیان مسجد قبا آمدند و خواستار بر عهده گرفتن تولیت مسجد از سوی استاد مطهری شدند، باز هم ایشان شهید مفتح را معرفی کردند.

وی ادامه داد: نکته مهم آنکه هر دوی آنها در دانشکده الهیات و در گروه فلسفه حضور داشتند؛ در دانشکده الهیات در آن دوران حوادث خاصی رخ می داد گاهی گرایش به رژیم شاهنشاهی وجود داشت حتی میان کسانی که لباس روحانیت بر تن داشتند؛ برای مثال دکتر آریان پور که رویکرد مارکسیستی داشت و در دانشکده درس مید اد و با شهید مطهری نیز درگیر شده بود.

مطهری با بیان اینکه بسیاری از سخنرانی های شهید مطهری در مسجد جاوید انجام شد، ابراز کرد: در آن دوران حسینیه ارشاد نیز تعطیل شده بود و مسجدالجواد(ع) هم دچار مشکل بود، لذا سخنرانی خود را در مسجد جاوید انجام می دادند که آیت الله مفتح اداره اش را بر عهده داشت.

نایب رییس مجلس شورای اسلامی یکی از ابتکارات شهید مفتح را اقامه نماز عید فطر در 16 شهریور 57 در تپه های قیطریه دانست و بیان کرد: این اقدام بسیار موثر بود و نقطه شروع نهضت اسلامی در تهران محسوب می شد.

وی درباره ضرورت وحدت حوزه و دانشگاه تاکید کرد: روشن است که منظور از وحدت میان این دو وحدت فلسفی نیست بلکه وحدت هدف است؛ دانشگاه ها بیشتر ابزراساز هستند و موضوعات جدید تحقیق را عنوان و بعضا برای حوزه ها بیان می کنند. نباید اینگونه پنداشت که دانشگاه با اخلاق بی ارتباط است بخصوص و در بخش علوم انسانی البته در این میان دانشکده الهیات شان دانشگاهی و حوزوی دارد و می تواند حلقه وصل خوبی میان روحانیت و دانشگاهیان به شمار آید.

این استاد دانشگاه با اشاره به دیدگاه استاد شهید مرتضی مطهری، بیان کرد: در آستانه پیروزی انقلاب جلسه ای برگزار شد که در آن شهید مطهری با مفهوم آزادی سخنرانی کرد و گفت: رسالت این دانشکده باید معرفی ایدئولوژی اسلام و دفاع از آن باشد.

مطهری درباره تاثیر وحدت حوزه و دانشگاه در تحولات اجتماعی گفت: اگر این دو متحد نباشند هیچ تحولی به نتیجه نمی رسد، برای مثال قیام 15 خرداد که قشر دانشگاهی ورود نیافت و به نتیجه نرسید اما در جریان قیام سال 56 نهضت که اوج گرفت به سرعت پیروز شد به طوری که رهبران انقلاب حدس نمی زدند که به این زودی به پیروزی و نتیجه برسد که یک علت آن ورود قشر تحصیلکرده و دانشگاهی به نهضت بود.

وی درباره نقش آفرینی حوزه و دانشگاه در گسترش علوم اسلامی، اظهار کرد: اولاً موضوع حوزه و دانشگاه و روحانیت فقط در جامعه ما مطرح نیست بلکه در غرب نیز به آن توجه می شود رابطه روحانیت با علم در غرب موردتوجه قرار گرفته برای مثال این سوال مطرح است که: آیا در دانشگاه می توان دپارتمان الهیات داشت؟ در آلمان این اجازه را می دهند اما برخی کشورها منع کرده اند اما با این وجود مسئله خداپرستی و الهیات امروزه بشدت در غرب مطرح است.

عضو کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی درباره نقش آفرینی حوزه و دانشگاه در توسعه علوم انسانی اسلامی، بیان کرد: نخستین شرط در تحقق این مسئله ارتباط صمیمی میان این دو نهاد است و اینکه هیچ یک از موضع دستوری برخورد نکنند، اگر نگاهی به سیره شهیدان مطهری و مفتح و ارتباط شان با دانشگاه داشته باشیم، درمی یابیم در آن دوران راتباط آنها بسیار متفاوت بود چراکه آن وقت اجازه نمی دانند روحانیت وارد دانشگاه شود اما امروز نماینده ولی فقیه در همه دانشگاه ها حضور دارد و از طرف دیگر آن زمان در حوزه بد می دانستند که کسی برود و از دانشگاه دکتری بگیرد چراکه اعتقاد داشتند استقلال حوزه باید حفظ شود اما این دو شهید وارد دانشگاه شدند و تحصیل کردند و با دانشجویان ارتباط مستقیم داشتند.

وی تاکید کرد: مسئله وحدت حوزه و دانشگاه احتایج به ارتباط صمیمی و ازخودگذشتگی این دو قشر دارد، اما شرط دوم در نقش آفرینی این دو در توسعه علوم اسلامی عدم داشتن رویکرد سیاسی و امنیتی است اگر جایی ارتباطی بین حوزه و دانشگاه است نباید سریع به این مسائل ارجاع و ربط بدهیم.

مطهری درباره نقش علوم اسلامی در تحقق وحدت حوزه و دانشگاه تصریح کرد: قبل از هر چیز باید بدانیم اساس علم اسلامی چیست؟، برخی می گویند علوم اسلامی یعنی آنچه در قرآن و سنت هست و درباره اش بحث کرده اند، برخی هم می گویند این موارد به انضمام ادبیات عرب و برخی دیگر از علوم و یا هر علمی که در دنیای اسلام رایج بوده، اما نظر درست آن است که هر علمی که نیازی از نیازهای جامعه اسلامی را برطرف کند، علم است.

وی اضافه کرد: جامعه اسلامی باید آنچه که نیازش است را از طریق تربیت متخصصان تامین کند. آنچه که امروز مصطلح به علم اسلامی مطرح می شود شامل فقه، کلام و تفسیر است که گستره وسیعی دارد؛ وظیفه اصلی حوزه های علمیه پاسداری از ایمان جامعه اسلامی است و دشواری این مسئولیت در همه زمان ها یکسان نبوده و نیست.

مطهری ادامه داد: برای مثال اگر به دوره مشروطه بازگردیم آنچه از افکار و عقاید به جامعه عرضه می شد در حد کتاب «معراج السعاده» بود و مقایسه کنید با امروز که دائما افکار و عقاید مختلف در جامعه مطرح می شود.

وی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به برخورد جامعه اروپا با تمدن اسلامی، گفت: غرب در مواجهه با آندلس اسلامی شروع به رشد کرد، انها با جایگاهی که اسلام برایا نسان قائل بود روبرو شدند و کرامت انسان در اسلام را دیدند و این ویژگی را از اسلام اقتباس کردند و از دیگر سو با ارزشی که اسلام برای عقل قائل بود روبرو بود مواجه گشتند و ارزشی که این دین برای کار و تلاش و عمران قائل می شد؛ در نتیجه این مولفه ها را برداشت کرد و با بهره مندی از آنها به نوعی پروتستانتیسم غربی آغاز شد و پیشرفت اروپا در اثر برخورد با تمدن اسلامی کلید خورد و اوج گرفت.

مطهری در پایان تاکید کرد: لذا نمی توان گفت امروز نباید میان علوم جدید مثل روانشناسی و آنچه روانشناسی اسلامی مطرح می کند، ارتباطی نباشد بلکه باید مسائل علم جدید را در ادامه آموزه های اسلام بدانیم.