چند و چون ساز و کار ویژه مالی و بانکی اروپا

به گزارش خبرنگار سیاست خارجی خبرگزاری شبستان، اروپا اعلام کرده که در حال برداشتن گام های نهایی برای تدوین ساز و کار ویژه مالی و بانکی است. این کانال ویژه که قرار است راهی برای تبادل تجاری ایران و اروپا باز کند بنابه گفته وزیرامورخارجه کشورمان با محوریت راهی برای فروش نفت ایران در حال تدوین است و ایده های جدیدی نیز برای آن مطرح شده و رئیس سازمان انرژی اتمی کشورمان هم اعلام کرده که این ساز و کار ویژه مالی و بانکی تا پایان ۲۰۱۸ به نتیجه می رسد.

از سویی دیگر هم رسانه های غربی نیز خبر داده اند که میزبانی این ساز و کار ویژه بر عهده فرانسه و آلمان خواهد بود به گونه ای که شرکتی در فرانسه ایجاد می شود که تبادلات تجاری ایران را از طریق تجار اروپایی انجام می دهد و ریاست آن هم بر عهده یک مدیر آلمانی خواهد بود.

اما اینکه این کانال تجاری تا چه میزان می تواند به ایران در دور زدن تحریم ها کمک کند مساله ای است که کارشناسان در گفت و گو با شبستان به تحلیل آن پرداخته اند و چکیده ای از این تحلیل ها را در زیر می خوانید:

کانال بانکی اروپا موجب خروج از جهنم دلار می شود

منصور حقیقت پور با اشاره به نهایی شدن ساز و کار بانکی و مالی اروپا برای تسهیل تجارت با ایران در دوران تحریم ها گفت: یک سری نیازهای تبادل مالی بین ایران و سطح بین‌الملل وجود دارد که عمدتاً با کشورهای اروپایی صورت می‌گیرد.

عضو سابق کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی با با یادآوری این نکته که ساز و کار بانکی و مالی اروپا برای ایران قرار است فارغ از سیاست‌های آمریکا اجرایی شود، افزود: اگر این کانال ویژه اقتصادی اجرایی شود نه تنها مشکلات را حل می‌کند بلکه یک رویه برای اروپا خواهد بود تا از جهنم دلار خارج شوند.

وی با اشاره به کاهش استفاده از دلار در معاملات خارجی و استقبال کشورهایی چون چین و روسیه ترکیه و هند از حذف دلار در معاملات شان با ایران، تصریح کرد: اروپا هم با خارج شدن از سیطره دلار می تواند تجارت خود با ایران را افزایش دهد.

حقیقت پور با ابراز امیدواری از اینکه ساز و کار ویژه اروپا برای دور زدن تحریم ها به ثمر برسد، خاطرنشان کرد: در این صورت دیگر کشورهای جهان هم برای ارتباط با ایران و تجارت با اروپا می توانند از این ساز و کار بهره ببرند.

ساز و کار مالی، اروپا را از آمریکا مستقل می کند

حسن بهشتی پور در مورد تاثیر ساز و کار مالی و بانکی اروپا بر ایران گفت: این کانال می تواند راهی برای تبادلات اقتصادی ایران با جهان باز کند.

کارشناس مسائل بین الملل با بیان این مطلب که هنوز تحکل خاصی در این ساز و کار رخ نداده، افزود: قرار شده که اوایل ژانویه ۲۰۱۹ این طرح اروپا نهایی شود که هنوز خبر خاصی در این مورد منتشر نشده است.

وی با تاکید بر این نکته که اگر این کانال ویژه اروپا اجرایی شود راهی برای تبادلات اقتصادی ایران با جهان باز می شود، خاطرنشان کرد: حتی اگر این راه یک راه باریک باشد بهتر از این است که هیچ اتفاقی در این مسیر نیافتد.

بهشتی پور تاثیر مثبت اجرای این ساز و کار ویژه مالی و بانکی میان ایران و اروپا را اراده مثبت کشورهای اتحادیه برای ایجاد این راه حل به منظور حفظ برجام عنوان کرد و تصریح کرد: اگر این اقدام اجرایی شود نشان از تمایل اروپا برای استقلال از آمریکا خواهد داشت.

وی در پایان یادآور شد: باید این ساز و کار نهایی شود تا بتوان تاثیرات مثبت اقتصادی و سیاسی آن را به صورت روشنتری بررسی کرد.

ساز و کار بانکی آزمونی جدی برای اروپاست 

حسن هانی زاده در خصوص تاثیر ساز و کار ویژه مالی و بانکی بر اقتصاد ایران گفت: اتحادیه اروپا پس از انقلاب اسلامی سیاست روشنی در مورد ایران از خود نشان نداده اما تلاش های اتحادیه برای رسیدن به ساز و کار مالی و بانکی در تبادل تجاری با ایران کمی این کشورها را از آن سیاست قبلی دور کرده است.

کارشناس مسائل بین الملل با تاکید بر این نکته که اروپا در ایجاد این کانال مالی بین بانک های خود و ایران در یک آزمون واقعی قرار گرفته است، افزود: اگر این اتحادیه از خود حسن نیت نشان دهد و به ساز و کار مثبتی دست یافته و به آن هم پایبند باشد دورنمای مثبتی برای روابط خود با ایران تصویر می کند.

هانی زاده همچنین به همراهی اروپا با آمریکا در دخالت در مسائل موشکی و دفاعی ایران اشاره کرد و اظهار داشت: ممکن است کشورهای اتحادیه این مسائل را به بهانه ای برای عدم اجرای این ساز و کار قرار دهند و با بهانه جویی از نهایی کردن این کانال سرباز بزنند.

وی خاطر نشان کرد: باید منتظر ماند و دید که آیا اروپا در سال ۲۰۱۹ مسیر خود در برابر ایران را از واشنگتن جدا می کند یا در همان مسیر قبل گام بر می دارد؟

اروپا در عمل هم باید اراده خود را برای موفقیت کانال مالی نشان دهد

عباسعلی منصوری آرانی با اشاره به عزم اروپا برای به ثمر رساندن ساز و کار ویژه بانکی و مالی با ایران گفت: باید این عزم اروپا در عمل ثابت شود و باید دید که آیا در عمل هم مانند نظر و تئوری شان جدی هستند یا نه؟

عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس نهم شورای اسلامی با تاکید بر این نکته که ایران و اروپا در مسائل بسیاری به هم نیازمند هستند، افزود: در مساله برجام اروپا در کنار ما ماند و ما نیز در بسیاری از مسائل با آن ها همکاری داشتیم و این همکاری ها می تواند بر آینده ساز و کار مالی و بانکی تاثیر مثبت داشته باشد.

وی با ابراز امیدواری نسبت به آینده کانال ویژه مالی و بانکی اروپا برای تجارت با ایران عنوان کرد: امید است این مساله به مسیری تبدیل شود که آن ها به تعهدات خود در برجام جامه عمل بپوشانند و حداقل ها را برآورده کنند.

اروپا با ساز و کار مالی به دنبال نفوذ در منطقه است

مهدی مطهرنیا در مورد تاثیر مثبت ساز و کار ویژه بانکی و مالی اروپا بر اقتصاد ایران گفت: ایران در یک بافت موقعیتی ناشی از تحریم های آمریکا و تلاش این کشور جهت ایجاد فضای مناسب برای عدم همراهی اروپا با ایران قرار دارد و روسیه و چین و اروپا نیز می کوشند که با ساز و کار مالی به حفظ برجام و همراهی با ایران ادامه دهند.

کارشناس سیاست خارجی با بیان اینکه برجام به عنوان یک میراث برای دستگاه سیاست خارجی اروپا است، افزود: از این رو اروپا تلاش دارد علیرغم فشارهای آمریکا و خروج این کشور از برجام تا سر حد امکان همکاری با تهران را حفظ کند.

وی ادامه داد: سر حد امکان میزان تعریف اروپا از چشم انداز همکاری اروپا با ایران است و به همین دلیل اتحادیه به ایجاد فضای مناسب درازمدت در همکاری با تهران می کوشد تا این فضای مثبت را ایجاد کند.

مطهرنیا با اظهار اینکه اروپا خواهان آن است که همکاری‌های اقتصادی با تهران منجر به نوعی همگرایی سیاسی و ارتباط با دنیا و همچنین گسترش نفوذ آن در خاورمیانه شود، خاطرنشان کرد: از آنجایی که ایران به عنوان قدرتمندترین کشور منطقه عامل موثری در خاورمیانه تلقی می شود اروپا می‌خواهد از طریق همکاری با ایران نفوذ خود در منطقه را افزایش دهد.

وی عنوان کرد: این وضعیتی است که نمی‌توان با توجه به میل شدید اروپا برای خروج از سیطره آمریکا آن را در نظر نگرفت و اما آمریکا هم از نظر سیاسی، اقتصادی، نظامی و امنیتی در نظام بین الملل دارای قدرت است که این رویارویی اروپا با ایالات متحده را سخت می کند.

مطهرنیا با اشاره به این نکته که آمریکا با وجود همه بدهی های خرد اقتصادی یک اقتصاد برتر را تشکیل داده که در مرزهای جغرافیایی آن خلاصه نمی‌شود، یادآور شد: آمریکا ثروتش را در تمام جهان گسترش داده و همین امر باعث شده که به یک قدرت اقتصادی تبدیل شود و در چارچوب سیاسی هم نشان داده که فشار زیادی می‌تواند بر کشورهایی چون کشورهای اروپایی اعمال کند و اروپا امروز هم به دلیل ارتباط با ایران تحت فشار آمریکا است.

کارشناس مسائل بین الملل با مطرح کردن این پرسش که آیا اروپا حاضر خواهد بود ارتباط و نزدیکی با تهران را بر ارتباط با واشنگتن ترجیح دهد؟ تصریح کرد: در پاسخ به این پرسش ۲ سناریو وجود دارد که یک مسئله ی آن احتمال دور زدن آمریکا توسط اروپا و مسئله دیگر همراهی اروپا با آمریکاست که مشروط به همکاری مناسب با تهران خواهد بود به این معنی که اروپا حلقه اتصال میان آمریکا و ایران باشد و با همکاری تجاری با تهران آن را به پای میز مذاکره بکشاند و از سوی دیگر تلاش کند تا ترامپ را هم به مذاکره بیاورد.

وی خاطرنشان کرد: هر دوی این سناریوها برای تهران هزینه آور است اما از سوی دیگر هم همکاری با اروپا نقاط مثبتی برای تهران دارد که هر کدام از این سناریوها به نتیجه برسند هم نکات مثبتی و هم نقاط منفی برای تهران خواهد داشت.

ساز و کار مالی اروپا انتظارات ایران را برآورده نمی کند

جعفر هاشمی در مورد اینکه آیا ساز و کار ویژه مالی و بانکی اروپا انتظارات ایران را برآورده خواهد کرد یا نه؟ گفت: اگر واقعیت را بخواهیم ببینیم انتظارات جمهوری اسلامی حتی با این ساز و کار ویژه مالی و بانکی برآورده نمی شود.

سفیر اسبق کشورمان در برزیل با بیان اینکه اسرائیل و آمریکا تلاش دارند که بگویند ایران به تعهدات خود پایبند نیست، افزود: ایران تا به امروز به تمام تعهدات خود در زمینه برجام پایبند بوده و همکاری تهران با اروپا نیز نشان از این پایبندی ایران به تعهدات برجامی خود دارد.

وی با اشاره به اینکه آمریکا در هیچ کدام از تلاش‌های خود برای نشان دادن این موضوع که ایران به تعهدات خود پایبند نبوده موفق نشده است، تصریح کرد: برای اولین بار در تاریخ، آمریکا و اروپا نتوانسته اند علیه ایران به توافق برسند و این مسئله بی سابقه است زیرا در دوران اوباما اروپا و آمریکا به راحتی به توافق علیه ایران می‌رسیدند و هر کشوری می توانست پیش نویس یک تحریم را به راحتی آماده کرده و آن را قطعی کند.

هاشمی با اشاره به این نکته که امروز آمریکا در برابر ایران تنها است و علت آن هم پایبندی ایران به اجرای برجام بوده، خاطرنشان کرد: از سوی دیگر ساز و کار ویژه بانکی و مالی اروپا برای ایران نمی‌تواند معجزه ایجاد کند زیرا بر اساس آن اگر ما جنسی به اروپا بفروشیم باید مبلغ آن را به شرکتی بدهیم که قرار است به ما جنس دیگری صادر کند و این مساله سختی های خاص خود را دارد.

سفیر اسبق کشورمان در چک به یک بعد دیگر ساز و کار ویژه بانکی و مالی اروپا در خصوص این که نمی تواند انتظارات ایران را برآورده کند اشاره کرد و افزود: از طرفی دیگر اروپایی ها می خواهند نهایی شدن اس پی وی را به عقب بیندازند تا دوره خانم موگرینی تمام شود زیرا او در طول دوران خدمتش منصفانه از تصمیمات ایران دفاع کرده است و حالا برخی از اعضای اتحادیه اروپا می خواهند تا خانم موگرینی در سمت خود نباشد و این ساز و کار ویژه بانکی و مالی دچار تغییرات دیگری شود.

دیپلمات بازنشسته کشورمان با اظهار اینکه برخی از اعضای اتحادیه اروپا می کوشند تا به واسطه SPV مسائل مربوط به موشک و حضور ایران در سوریه و یمن را حل کنند، تصریح کرد: اگر اینگونه باشد اس پی وی به نتیجه نخواهد رسید زیرا ایران آن را تنها در حوزه برجام می‌داند و گروگانگیری ساز و کار ویژه بانکی و مالی برای حل مسائل دیگر به نتیجه نخواهد رسید.

وی در پایان یادآور شد: کانال بانکی اروپا نمی تواند انتظارات ایران را برآورده کند و اگر هم اجرا شود با ابهاماتی همراه خواهد بود./