به گزارش خبرگزاری شبستان از قم، آیت الله محسن اراکی امروز (21 مهر) در همایش "روابط فقه و اصول با علوم اسلامی" گفت: برای بحث در خصوص این موضوع ابتدا لازم است، تعریف خود را از فقه و علوم انسانی معین کنیم تا حدود بحث مشخص شود.
وی ادامه داد: فقه در تعاریف رایج در منابع فقهی موجود به معنای علم به احکام شرعیه ثابته بر مکلفین است و تعبیر دقیق تر آن عبارت است از قواعد و قوانین شهروندی انسانی که در ملک یا مملکت خداست که البته این تعریف نیز نیازمند تبیین است.
این مدرس دروس خارج فقه و اصول گفت: مقصود از مملکت در این تعریف همه عالم وجود و انسان شهروند این ملک می باشد و اصول فقه عبارت از قواعد شهروندی است که برای استباط از منابعش که همان کتاب و سنت می باشد، تدوین شده است.
وی با اشاره به علوم انسانی و ارتباط آن با علوم اسلامی، خاطرنشان کرد: علوم انسانی به شکل کلی در خصوص قوانین حاکم بر رفتارهای ارادی و اختیاری انسانی بحث می کند و جالب این است که بسیاری از علوم تجربی نیز رفتارهای انسان را محل بحث قرار می دهند ولی بدون توجه به اصل ارادی و یا غیر ارادی بودن آن.
وی ادامه داد: قواعدی که در علوم انسانی به آن پرداخته می شود شامل بر دو نوع توصیفی و تکلیفی می باشد که نوع اول به معنای شرح روابط موجود بین انسان ها در رفتارهای انسانی است و علم نسبت به این قواعد نقش توصیفی دارد.
آیت الله اراکی افزود: دسته دیگر تکلیف رفتارهای انسانی رابر عهده دارد و در خصوص بایدها و نبایدهای این رفتارها بحث می کنند، خواه اینکه این رفتارها در صحنه بروز کرده باشد و یا هنوز مستتر باشد.
وی تصریح کرد: قواعد و کلیات فقه دو دسته اند، یک دسته تعبدی و دسته دیگر غیر تعبدی اند و باید بدانیم که در بسیاری از مباحث علم اصول تعبد بخشی از این علم را تشکیل می دهد.
مؤسس مرکز اسلامی انگلیس گفت: در تمام حوزه هایی که علوم انسانی بامتن (دلالت و معنای متن، مثل علم حقوق) سر و کار دارد و این علوم بدون قید اسلامی است، علم اصول ما در این خصوص از نوع علم اصول تعبدی است.
وی ادامه داد: اصولا علم معناشناسی در جهان معاصر علم ما در حوزه های علمیه است و علمی که در جهان امروز به این عنوان مطرح می شود، علم معنا شناسی نیست و در حقیقت دسته ای از معلومات است که در کنار هم قرار داده اند.
آیت الله اراکی تصریح کرد: علم اصول علم توانمندی است که می توان از آن به عنوان علم معناشناسی صحیح و با کاربرد موثر در حوزه های مختلف علوم انسانی یاد کرد.
وی خطاب به طلاب و فعالان در حوزه های علمیه گفت: باید در حوزه به علم اصول بها داده شود و نباید همانگونه که در جهان علوم حوزوی را نادیده می گیرند، ما هم به این علم بی اعتنا شویم.
این مدرس دروس خارج فقه و اصول افزود: در جهان امروز با علم حوزه مبارزه می شود و دانشمند ما به دلیل اینکه برخاسته از حوزه است بی دلیل از مجامع علمی حذف می شود و ما شاهدیم که نامی از علامه طباطبایی و یا آیت الله مطهری با وجود اینکه بنیانگذار بسیاری از تفکرات هستند، در این مجامع به میان نمی آید.
وی در ادامه ضمن دروغ خواندن این ادعا که علم در دنیای معاصر بی طرف است، گفت: با وجود اینچنین موضع گیری هایی این حرف بی راهه است، البته ما در دانشگاه های داخل کشور نیز یادی از این بزرگان نمی بینیم چه رسد به اینکه این انتظار را از مجامع علمی بین المللی داشته باشیم.
وی با اشاره به رابطه علم فقه و علوم انسانی ادامه داد: این علم اصولا بخشی از علوم انسانی است چون در رابطه با رفتار مکلفین بحث می کند، ما معتقدیم که محور علوم انسانی و بخصوص علو انسانی اسلامی علم فقه است.
آیت الله اراکی خاطرنشان کرد: دانش سکولار امروز غرب، با هر چیزی که اسم شریعت بر آن نهاده شود رفتار خصومت آمیز دارد نه حتی نقادانه ولی ما می دانیم که هر قضیه از قضایای علوم اسلامی که به جنبه تکلیفی رفتار انسان مرتبط باشد به شکلی با فقه مرتبط می باشد.
وی در پایان با تاکید بر لزوم تلاش علمی بیشتر طلاب و جوانان مشغول به تحصیل درحوزه های علمیه، گفت: علمای گذشته با کمترین امکانات و در سخت ترین شرایط میراث عظیمی برای ما برجای گذاشته اند و شایسته نیست شما در این دوران و با فضای مناسب موجود با عدم حضور پررنگ و نداشتن پژوهش های علمی قدر دان این ذخیره علمی کلان نباشید.
پایان پیام/
نظر شما