زمانی برای جدی گرفتن کتاب

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری شبستان، هیچ فرهنگ و تمدنی خالی از کتاب و نوشتن نبوده است. کتاب حاصل تجربه ها و آموخته های انسان در طول زمان است. کتاب ابزاری است که دانش بشری را از تباه شدن مصون می دارد و در بین ابزار آموزشی بیشترین تاثیر را داراست. کتاب بهترین دوست و همدم انسان است که با افزایش آگاهی به انسان آرامش می بخشد و رنج های او را کاهش می دهد.

دین اسلام با کتاب آغاز می شود. معجزه آخرین پیامبر خدا ، کتاب است و یکی از توصیه های مهم پیامبر اکرم(ص) و ائمه اطهار کسب علم و دانش است. «حجت الاسلام حسین حقیقت» بیان اینکه نخستین آیه ای که بر پیامبر اکرم(ص) نازل شد،« اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّكَ الَّذِي خَلَقَ» بود، به خبرنگار فرهنگی خبرگزاری شبستان، گفت: نخستین پیام دین ما خواندن کتاب است. نخستین وظیفه مسلمانان، خواندن است و قرآن کریم بهترین و کامل ترین کتاب فرهنگسازی و انسان سازی است. قرآن یعنی خواندن. به عنوان مسلمان وظیفه داریم، به دنبال عم و دانش باشیم و کتاب بخوانیم. امام علی (ع) تشبیه بسیار زیبایی در مورد کتاب دارند. امیرالمونین(ع) فرمودند" کتابها بوستان هستند".

 فاصله از دنیای استرس با کتاب

رییس اداره آموزش تربیت مربی کودک و نوجوان دفتر تبلیغات اسلامی با اشاره به اینکه کتاب بهترین دوست و همنشین است، بیان کرد: سفارش های زیادی در آیات و روایات در مورد کتابخوانی شده است.بسیاری از بزرگان در مورد اهمیت کتاب سخن گفتند. امام علی(ع) فرمودند" بهترین و زیباترین کسی که با انسان سخن می گوید ، کتاب است".

امروزه مشخص شده است که میزان کتابخوانی در یک جامعه باعث کاهش آسیب های اجتماعی می شود و از طرفی می تواند افراد آن جامعه را در برابر آسیبهای احتمالی مصون دارد. مطالعه به افراد وسعت دید می بخشد و آگاهی آنها را نسبت به مسایل مختلف افزایش می دهد ضمن اینکه باعث می شود افراد زمان خود را به بهترین و سالم ترین شکل سپری کنند. به گفته «دیوید لویس» یکی از بزرگترین فیلسوفان تحلیلی قرن بیستم ، فرقی نمی‌کند که چه کتابی را برای خواندن انتخاب کنید، زمانی که غرق در ماجرا و موضوع کتاب می‌شوید، از دنیای نگرانی‌ها و استرس‌های روزمره فاصله می‌گیرید و زمانی را برای کشف تخیلات و دنیای نویسنده صرف می‌کنید.

«ظریفه روئین» از نویسندگان کشورمان معتقد است که باید شب ها عادت کنیم که آرامبخش ما کتاب باشد و با خواندن کتاب به خواب برویم. این نویسنده به شبستان اظهار داشته است: با خواندن کتاب آرامش و همچنین اطلاعات می گیریم و بر آگاهی ما افزوده می شود. شب ها خود را با خواندن کتاب خسته کنیم. این خستگی که کتاب برای ما به ارمغان می آورد، شیرین است.

کتایخوانی از دغدغه های کشورهای در حال توسعه است

کتابخوانی موضوعی چند وجهی است که باید در سطح خرد و کلان به آن توجه شود و برای آن برنامه ریزی صورت گیرد.بسیاری از نویسندگان و کارشناسان تربیتی معتقدند که باید کتابخوانی را از سنین کودکی آغاز کرد تا این امر به صورت یک عادت در فرد و در نهایت به شکل یک فرهنگ در جامعه نهادینه شود. برای ایجاد علاقه به کتاب و کتابخوانی، عوامل متعددی نقش دارند که نخستین آنها خانوده است. در واقع سر آغاز ایجاد عشق و علاقه به کتاب و کتابخوانی از خانواده آغاز  می شود زیرا طبق نظر روان شناسان، شخصیت و هویت کودک در خانواده شکل می گیرد. به طور طبیعی والدین علاقه مند به کتاب و مطالعه ، فرزندانی دوستدار مطالعه خواهند داشت و برعکس.کتاب و کتابخوانی در دهه های 1970 و 1980 مورد توجه یونسکو قرار گرفت. کتابخوانی از موضوعات و دغدغه های بزرگ کشور های در حال توسعه است.کتاب می تواند بهترین و مطئن ترین دوست و راهنمای کودکان و نوجوانان باشد.گسترش دایره لغات، افزایش آگاهی،تقویت حافظه، بهبود مهارت نوشتن، تقویت مهارت تفکر تحلیلی از جمله مزایایی است که کتاب برای خوانندگانش به ارمغان می آورد.

ظریفه روئین با اعتقاد بر اینکه وقتی از سنین پایین تر اقدام به ترویج کتابخوانی کنیم، نتیجه بهتری عاید جامعه می شود، به شبستان،عنوان کرد: وقتی بچه ها با کتاب آشنا شوند دیگر کتاب را در بزرگسالی رها نمی کنند زیرا لذت خواندن کتاب را در هیچ چیز دیگر پیدا نمی کنند. والدین باید آگاهی خود را بالا ببرند. امروزه ممکن است با پیشرفت تکنولوژی وسایلی وجود داشته باشد که برای بچه ها جاذبه بیشتری داشته باشد. اگر آنها با کتاب غریبه باشند به طور کلی جذب این تکنولوژی می شوند و از مطالعه دور می مانند. برای همین والدین از همان بچگی باید فرزندانشان را به کتاب خواندن عادت دهند.

ضرورت تجهیز و تنوع کتابخانه مدارس

بعد از خانواده، آموزش و پرورش نقش مهمی در ترویج کتابخوانی دارد. علاقه دانش آموزان به خصوص در مقطع ابتدایی به معلمان خود باعث الگوپذیری از آنها می شود. اگر معلمان کتابی به دانش آموزان معرفی کنند ، آنها حتما آن کتاب را تهیه و مطالعه می کنند و یا اگر معلمان توصیه ای در مورد کتابخوانی به بچه ها داشته باشند، توصیه آنها خیلی زود عملی می شود. مسابقات کتابخوانی یکی از راهکارهای آموزش و پرورش برای ترغیب دانش آموزان به مطالعه است. کی دیگر از موارد حائز اهمیت کتابخانه مدارس است. اگر کتابخانه مدرسه تنوعی از کتابها را داشته باشد این دسترسی به افزایش میزان مطالعه دانش آموزان کمک بسزایی می کند. متاسفانه کنکور و کتابهای کمک آموزشی سدی برای مطالعه کتابهای داستان، شعر، دینی، تاریخی ، رمان و روانشناسی  ایجاد کرده است که این مساله می تواند با درایت معلمان و مسئولان آموزش و پرورش رفع شود.

روئین با تاکید بر اینکه مدارس باید کتابخانه های خود را به کتاب های خوب که ارزش خواندن داشته باشد، مجهز کنند، به شبستان گفت: ممکن است طرح های کتاب و کتابخوانی در مدارس در سال اول جواب ندهد اما قطعا در سال های بعدی بچه ها به سمت کتاب و کتابخوانی کشش پیدا می کنند. در مدارس به مناسبت های مختلف به بچه ها هدایایی داده می شود. سعی کنیم این هدیه ها کتاب باشد. کتاب هایی که ارزش خواندن داشته باشد و برای بچه ها جذاب باشد. بهانه های خوبی وجود دارد که بچه ها را با کتاب پیوند دهیم.

غذای روح جدی گرفته شود

این نویسنده با اشاره به اینکه زمانی در مدارس ساعت مطالعه وجود داشت، تصریح کرد: این کلاس مطالعه باید در فضای کتابخانه باشد. مدارس باید برنامه ای ترتیب دهند که بچه ها کتاب خوانند، کتاب ها را معرفی و بررسی کنند و هر کسی بیشتر کتاب بخواند امتیاز بیشتری بگیرد و تشویق شود. متاسفانه این کلاس کمرنگ شد و جایگزین درس های دیگر مانند ریاضی شد. هر یک از دروس در مدارس جایگاه خود را دارند و ما نباید ساعت مطالعه را حذف کنیم.

توجه به کتاب به عنوان غذای روح و قرار گرفتن آن در سبد کالای خانواده ها زمینه ساز پیشرفت و تعالی جامعه است. حضرت علی(ع) فرمودند «در عجبم از مردی که به غذای جسم خویش اهمیت می‌دهد اما نسبت به کتاب و مطالعه که برای تغذیه روح اوست بی‌اعتنایی می‌کند». متولیان فرهنگی باید با حل مشکلاتی  که بر سر راه تولید و نشر کتاب است از جمله گرانی کاغذ به خانواده ها کمک کنند که آنها بتوانند از عهده هزینه خرید کتاب برآیند و همچنین با برنامه ها و فرهنگسازی درست ، کتاب را به عنوان جزئی مهم از لوازم زندگی در خانواده ها جا بیندازند.