ارتباط نماز با اثربخش بودن «انتظار»

خبرگزاری شبستان، گروه مهدویت و غدیر: بیست و هفتمین اجلاس سراسری نماز هفته گذشته برگزار شد و همانند بیست و شش دوره گذشته آن، پیام مقام معظم رهبری به این اجلاس، خط مشی ها و راهبردها را در این ساحت مهم، انسان ساز و جامعه ساز و فراتر از آن، تمدن ساز مشخص کرد.

حضرت آیت الله العظمی خامنه ای در بخشی از این پیام، فرمودند: «... نماز آنگاه که با خشوع و حضور گزارده شود جامعه را به صلاح و سداد در زبان و عمل می کشاند و اعتلاء می بخشد.

بخش مهمی از گرفتاری ها و آلودگی های ما بر اثر نپرداختن به این حقیقت هشداردهنده است. از این رو، ترویج نماز با همه‌ی شیوه‌های اثرگذار، در شمار وظایف بزرگی است که همه باید بدان اهتمام ورزیم...».

این تاکید را وقتی در کنار توصیه های قرآن، روایات و اولیای الهی درباره نماز قرار می دهیم و به سان قطعات تکمیل کنده پازل سبک زندگی منتظرانه به آن می نگریم، به سهولت درمی یابیم که یکی از مهمترین کلیدهای توفیق جامعه منتظر و مدعی زمینه ساز ظهور امام مهدی(عج) و روی کار آمدن دولت کریمه حضرت بقیه الله الاعظم(عج)، نماز است.

باید توجه داشت بنابر تصریح روایات، زمینه سازی برای روی کار آمدن حکومت صالحان، نیازمند انسان هایی صالح است و این سلم و صلاح جز در گام نخست نیازمند عمل به فریضه نماز است چنان که خدای متعال در آیه 45 سوره مبارکه عنکبوت می فرماید: «اتْلُ مَا أُوحِيَ إِلَيْكَ مِنَ الْكِتَابِ وَأَقِمِ الصَّلَاةَ إِنَّ الصَّلَاةَ تَنْهَى عَنِ الْفَحْشَاء وَالْمُنكَرِ وَلَذِكْرُ اللَّهِ أَكْبَرُ وَاللَّهُ يَعْلَمُ مَا تَصْنَعُونَ؛ (ای رسول ما) آنچه را که از کتاب (آسمانی قرآن) بر تو وحی شد (بر خلق) تلاوت کن و نماز را (که بزرگ عبادت خداست) به جای آر، که همانا نماز است که (اهل نماز را) از هر کار زشت و منکر باز می‌دارد و همانا ذکر خدا بزرگتر (و برتر از حدّ اندیشه خلق) است، و خدا به هر چه (برای خشنودی او و به یاد او) کنید آگاه است.»

در بررسی تاثیر نماز بر بازداشتن انسان ها از منکرات بایدت وجه داشت ریشه همه منکرات، غفلت است چنان که قرآن در آیه 179 سوره مبارکه اعراف، انسانِ غافل را از حیوان بست تر شمرده و می فرماید: «أُولَئِكَ كَالْأَنْعَامِ بَلْ هُمْ أَضَلُّ أُولَئِكَ هُمُ الْغَافِلُونَ» لذا نماز چون یاد خدا و بهترین وسیله غفلت زدایی است، پس زمینه منکرات را از بین می برد.

علاوه بر این، اقامه نماز و داشتن رنگ الهی، مانع گرفتن رنگ شیطانی است همانطور که کسی که لباس سفید بپوشد، حاضر نیست در جای کثیف و آلوده بنشیند.

در کنار نماز، معمولا توصیه به زکات شده است که فرد را از منکر بُخل و بی تفاوتی در برابر محرومان و جامعه را از منکر فقر که زمینه رویکرد به منکرات است، رها می سازد.

نماز، دارای احکام و دستوراتی است که رعایت هر یک از آنها انسان را از بسیاری گناهان باز می دارد، برای مثال:

شرط حلال بودن مکان و لباس نمازگزار، انسان را از تجاوز به حقوق دیگران باز می دارد.

رعایت شرط پاک بودن آب وضو، مکان، لباس و بدن نمازگزار، انسان را از آلودگی و بی مبالاتی دور می کند.

شرط اخلاص، انسان را از منکر شرک، ریا و سمعه باز می دارد.

شرط قبله، انسان را از منکر بی هدفی و به هر سو توجه کردن باز می دارد.

رکوع و سجده، انسان را از منکر تکبر باز می دارد.

توجه به پوشش مناسب در نماز، انسان را از منکر برهنگی و بی حیایی حفظ می کند.

توجه به عدالت امام جماعت، سبب دوری افراد از فسق و خلاف می شود.

نماز جماعت، انسان را از گوشه گیری نابجا نجات می دهد.

احکام و شرایط نماز جماعت، بسیاری از ارزش ها را زنده می کند از جمله: مردمی بودن، جلو نیفتادن از رهبر، عقب نماندن از جامعه، سکوت در برابر سخن حق، نظم و انضباط، ارزش گذاری نسبت به انسان ها باتقوا، دوری از تفرقه، دوری از گریش های مذموم نژادی، اقلیمی، سیاسی و حضور در صحنه که ترک هر یک از آنها، منکر است.

لزوم تلاوت سوره حمد در هر نماز، رابطه انسان را با آفریننده جهان، «ربّ العالمین»، با تشکر، تعبد و خضوع در برابر او، «ایّاک نعبد» با توکل و استمداد از او، «ایّاک نستعین»، با توجه و یادآوری معاد، «مالک یوم الدّین» یا رهبران معصوم و اولیای الهی، «اَنعمتَ علیهم»، با برائت از رهبران فاسد، «غیرِالمغضوب» و رابطه انسان را با دیگر مردم جامعه «نَعبدُ و نَستعین» بیان می کند که غفلت از هر یک از آنها منکر، یا زمینه سازی منکری بزرگ است.

نماز علاوه بر آنکه انسان را از زشتی ها و منکرات باز می دارد، نظافت و بهداشت را در مسواک زدن، وضو، غسل و پاک بودن بدن و لباس به نمازگزار آموزش می دهد.

علاوه بر این، باید توجه داشت همه دعاها مستحب است مگر یک دعا که واجب است یعنی دعای «اِهْدِنَا الصِّراطَ الْمُسْتَقیمَ» است که همه مسلمانان روزانه 10 بار آن را در نمازهای واجب خود تکرار می کنند و همین خود از افتادن افراد و جامعه در مسیر انحراف و فاصله گرفتن از انتظار و مسیر ظهور، جلوگیری می کند.

تاکید و توصیه امام مهدی(عج) نسبت به نماز هم اهمیت این فریضه در صلاح و فلاح جامعه منتظر را ثابت می کند چنان که در روایتی نقل شده از ایشان، آمده که فرمودند: «مَا أَرْغَمَ أَنْفَ الشَّیطَانِ أَفْضَلُ مِنَ الصَّلَاةِ فَصَلِّهَا وَ أَرْغِمْ أَنْفَ الشَّیطَان؛[1] هیچ چیزی به مانند نماز بینی شیطان را به خاک نمی ساید، پس نماز بگزار و بینی ابلیس را به خاک بمال».

همچنین، از توصیه های امام عصر عجل الله تعالی فرجه الشریف خواندن نماز در اول وقت است، چنان که در روایتی می فرمایند: «ملعون ملعون من اَخّر الغداة الی أن تنقضی النجوم؛[۲] ملعون و نفرین شده است کسی که نماز صبح را عمداً تأخیر بیندازد تا موقعی که ستارگان ناپدید شوند».

این یعنی امام عصر(عج) بهترین راه مقابله با شیطان و وسوسه های او را، نماز می داند؛ به عبارت دیگر، نماز می تواند منتظران را مقابل راه های نفوذ شیطان واکسینه کند و به منتظران و جامعه منتظر توان مقابله با ویروس های انحرافی را بدهد. لذا بر منتظران آن حضرت(عج) است که به تاسی از امام زمان شان و در عمل به توصیه آن حضرت(عج) نماز را در صدر اولویت های خویش قرار دهند.

پی نوشت ها:

[۱]. کمال الدین، ج2، ص520، ص49.

[۲]. الغیبة طوسی، ح 236.