به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری شبستان، قالیبافی از هنرها و صنایع‌دستی اصیل و کهن ایرانی محسوب می‌شود به‌طوری‌که فرش دستباف روزگاری به‌عنوان اسباب زینت خانه‌ها استفاده می‌شد.
کهن‌ترین فرش دنیا با ۲۵۰۰ سال قدمت متعلق به ایران است که قالیچه‌ای است با نقوش اصیل هخامنشی که در گور یخ‌زده یکی از فرمانروایان سکایی در دره پازیریک در ۸۰ کیلومتری مغولستان بیرونی پیدا شده و قالی پازیریک نامیده می‌شود. پژوهشگران این قالی را از دست‌بافت‌های پارت‌ها و یا مادها می‌دانند و در یکی از موزه‌های روسیه نگهداری می‌شود و حتی گران‌ترین فرش دنیا با ۳۳ میلیون و ۸۰۰ هزار دلار قیمت نیز متعلق به کشور ایران است که در موزه واشنگتن نگهداری می‌شود.
از سوی دیگر بزرگ‌ترین فرش با اندازه ۵۶۴ مترمربع در مسجد شیخ زاهد ابوظبی با بازدید روزانه ۲ هزار جهانگرد و ریزبافت‌ترین فرش ۱۸۰ رج پرسپولیس باقیمت ۱۳ میلیارد تومان نیز از دیگر هنرهای مردم ایران است. تقریباً در تمام استان‌های کشور فرش بافته می‌شود اما بافت فرش در برخی استان‌ها از مرغوبیت، اعتبار و جایگاه خاصی برخوردار است و در بازارهای جهانی نیز به‌عنوان یک برند موقعیت خوبی دارند، نظیر فرش تبریز و کاشان.
سال 95 حدود 350 میلیون دلار فرش دستباف ایرانی به کشورهای مختلف صادر شد که از نظر ارزشی 27 درصد و از نظر وزنی 16.5 درصد رشد به ثبت رساند اما با وجود اقداماتی که برای توسعه این صنعت صورت گرفته است مشکلاتی چون بیمه، تسهیلات بانکی و معافیت‌های مالیاتی بر سر راه ارتقا و پیشرفت کار دست قالیبافان ایرانی قرار گرفته است. مشکلات بیمه ای یکی از مهمترین دغدغه ها هم برای قالیبافان و هم برای مسئولان کشور است که برای رفع آن اقداماتی انجام شد. سال 1388 براساس مصوبه‌ای قانونی اعلام شد بافندگان کشور می‌توانند از بیمه قالیبافان بهره‌مند شوند اما برخورداری از این بیمه؛ مشروط بر این بود که قالیبافان از سازمان فنی و حرفه‌ای گواهی مهارت بگیرند و ادارات صنعت و معدن که متولی فرش در سطح کشور هستند، این افراد را تایید کنند.
پس از طی این مراحل سازمان تامین اجتماعی مکلف بود تا از افراد تایید شده 7 درصد حق بیمه بگیرد و 23 درصد دیگر را نیز دولت یارانه به تامین اجتماعی بدهد. تا سال 1392 حدود 470 هزار نفر در سطح کشور با این روش بیمه شدند که بیشتر آنها نیز خانم بودند.
در ادامه نیز مهر ماه سال گذشته مدیر عامل اتحادیه تعاونی های تولیدکنندگان فرش دستباف ایران از بیمه تکمیلی شدن قالیبافان خبر داده و گفته بود: «قالیبافان می‌توانند با پرداخت ۵۷۰هزار تومان به بیمه تعاون برای یک سال بیمه تکمیلی، بیمه عمر،بیمه آتش سوزی و پس انداز شوند.»
«عبدالله بهرامی» درباره بیمه قالیبافان به تسنیم گفته بود: «طی هماهنگی هایی که با بیمه تعاون داشتیم مقرر شد با پرداخت سالانه 570هزار تومان از چهار مزیت بهره‌مند شوند. با توجه به عملکرد مناسب و شرکت بیمه تعاون کشور ورضایت بیمه شدگان این قرارداد را تمدید کردیم. قرارداد بیمه ای میان اتحادیه سراسری تعاونی های فرش دستباف شهری و روستایی ایران و شرکت بیمه تعاون کشور یکسال دیگر تمدید شد.»
بهرامی با بیان اینکه این قرارداد شامل بیمه درمان، عمر و بازنشستگی، ازکارافتادگی، درمان و آتش سوزی کارگاه های خانگی است افزود: «سرپرست خانواده ملزم به بیمه با پرداخت حق بیمه 570 هزار تومانی و استفاده از بیمه های دیگر مانند درمان، عمر، بازنشستگی، از کارافتادگی، درمان و آتش سوزی است اما سایر اعضای خانواده در صورتی که تمایل به پرداخت این میزان نداشته باشند می توانند با مبلغ سالیانه هر نفر 380 هزارتومان از بیمه تکمیلی درمان بهره مند شوند. امسال خدمات دندان پزشکی هم به طرح اضافه شده است.»
اما از سال 93 -94 به بعد سازمان تامین اجتماعی با دو دلیل اقدام به حذف بیمه عده‌ای از بافندگان کرد. یکی از دلایل سازمان تامین اجتماعی این بود که مدعی شد برخی از افرادی که بیمه بافندگی شده‌اند قالیباف نبوده‌‌اند و از این بیمه استفاده کرد‌ه‌اند بنابراین این سازمان طرح پایش را اجرا کرد. دوم اینکه سازمان تامین اجتماعی بر این باور بوده است که دولت سهم مالی خود را پرداخت نکرده و بودجه‌ای که برای این کار در نظر گرفته؛ کم بوده است بنابراین تعدادی از بافندگان حذف شدند. اگر بافنده با یک روز تاخیر حق بیمه خود را پرداخت می‌کرد یا اینکه هنگام بازرسی که بدون هماهنگی انجام می‌شد در خانه نبود، بیمه‌اش را قطع می شد.
برای حل این مشکل فروردین ماه سال جاری تفاهم نامه مشترک مرکز ملی فرش ایران و صندوق بیمه اجتماعی کشاورزان، روستائیان و عشایر، برای بیمه شدن آن دسته از قالیبافان و فعالان فرش دستباف که از بیمه تامین اجتماعی محروم ماندند منعقد شد.
در آیین امضای این تفاهم نامه «حمید کارگر» رییس مرکز ملی فرش ایران گفته بود: «در سالی که بناست از کالای ایرانی حمایت شود، انعقاد این تفاهم نامه می تواند گامی مکمل در راستای اقدامات پیشین برای پشتیبانی حداقلی از هنرمندان و فعالان هنر- صنعت فرش دستباف ایران است.
رئیس مرکز ملی فرش ایران ادامه داده بود: « یکی از خواسته های قدیمی و واقعی هنرمندان و فعالان این حوزه بهره مندی از پوشش‌ها و حمایت‌های بیمه ای بوده است که با وجود تصویب و اجرای قانون بیمه قالیبافان و شاغلان صنایع دستی در اجرای این قانون به علل اعتباری و کمبود منابع مالی به مشکل خورده ایم و بخش زیادی از قالیبافان کشور پشت درهای تامین اجتماعی مانده اند.»
کارگر ابراز امیدواری کرده بود که «این تفاهم نامه و امکانات در اختیار صندوق بیمه اجتماعی کشاورزان، روستائیان و عشایر بتواند نه به عنوان جایگزین بیمه قالیبافی بلکه به عنوان راهکاری ناگزیر و مکمل برای گروهی از قالیبافان که از آن بیمه محروم مانده اند به کار آید. در اجرای این تفاهم نامه سازمان های صنعت، معدن و تجارت و نیز تشکل های فرش کشور ایفای نقش می کنند.»
با این وجود اردیبهشت ماه سال جاری بنا به گفته «عبدالله بهرامی»، مدیرعامل اتحادیه سراسری تولیدکنندگان فرش دستباف به ایلنا از جمعیت باقی‌مانده قالیباف کشور فقط ۳۲۰ هزار نفر تحت پوشش بیمه‌ای کشور قرار گرفته‌اند. بنا بود تا پایان سال ۱۳۹۸ حداقل یک میلیون قالیباف باقی‌مانده که هیچ بیمه‌ای ندارند، نیز تحت پوشش قرار بگیرند اما نه تنها این اتفاق محقق نشد بلکه بیش از ۱۵۰ هزار بیمه شده نیز حذف شدند که البته این آمار مربوط به سال گذشته است.
وی وضعیت قالیبافان را به گوش «علی لاریجانی»، رییس مجلس شورای اسلامی رسانده بود و رییس مجلس شورای اسلامی نیز در حاشیه سفر تیرماه سال جاری خود به استان قم و در دیدار با مدیرکل تأمین اجتماعی استان قم و معاونان وی بر تقویت بخش درمان تأکید کرده و گفته است: «باید بیمه قالیبافان مورد توجه ویژه سازمان تأمین اجتماعی قرار گیرد.»
پس از این تاکیدات وزارت صنعت، معدن و تجارت از دستور معاون رئیس جمهوری و رئیس سازمان برنامه و بودجه کشور برای مساعدت در زمینه تامین بودجه بیمه قالیبافان و تقویت و حمایت از هنر صنعت فرش دستباف خبر داده است. این دستور در دیدار رئیس مرکز ملی فرش ایران با «محمدباقر نوبخت» به منظور پیگیری تامین بودجه بیمه قالیبافان خطاب به معاون امور علمی، فرهنگی و اجتماعی این سازمان صادر شد.
«فرشته دستپاک»، رئیس مرکز ملی فرش ایران در این چارچوب با اشاره به مذاکرات و نشست‌های خود با رئیس سازمان برنامه و بودجه و معاون روستایی رئیس جمهوری از پیگیری این مرکز برای لحاظ شدن سهم بودجه بیمه قالیبافان با ردیف مشخص در بودجه سال 98 خبر داد و یادآور شد: «در سال های گذشته، سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی سابق، بودجه لازم را برای بیمه در اختیار سازمان تامین اجتماعی نگذاشته بود که به این سبب تعداد بیمه شدگان حوزه فرش دستباف روز به روز کمتر شده است به این سبب مرکز ملی فرش ایران با همکاری فراکسیون فرش مجلس به دنبال ترمیم بودجه بیمه قالیبافان بود.»
به گفته وی با اختصاص بودجه در یک مکانیزم سه ساله می توان تمام فعالان حوزه فرش دستباف را زیر پوشش بیمه مستمر تامین اجتماعی قرار داد.
بر پایه اعلام اتحادیه تعاونی های فرش دستباف، همه قالیبافان کشور حتی کسانی که فاقد بیمه پایه باشند، می توانند با پرداخت 600 هزار تومان برای یک سال از خدمات بیمه تکمیلی و درمان تامین اجتماعی استفاده کنند و از مزایای بیمه عمر، پس انداز، حوادث و بازنشستگی بهره‌مند شوند./
نظر شما