جوانان حلقه مفقوده مساجد

به گزارش خبرنگار خبرگزاری شبستان، مسجد از صدر اسلام تاکنون محل تجمع مسلمانان بوده است. این مکان مقدس همواره به عنوان محل عبادت, جایگاه قضاوت, پایگاه تبلیغات و حل مشکلات اجتماعی، سیاسی و اقتصادی و همچنین بستری مناسب برای ارتباط مستقیم میان افراد مختلف جامعه از طبقات مختلف فعالیت کرده است.  

 هرچند با پیشرفت علوم و فنون و پدید آمدن نهادهاى جدید بسیارى از فعالیت هاى مساجد به خارج از مسجد منتقل شده است ولى کماکان مسجد به عنوان مکانى مقدس و محل تجمع مسلمانان، از جایگاه ویژه اى برخوردار است.

پیامبر اسلام (صلی الله علیه وآله وسلم) با تمام فضائل الهی و اخلاقی هیچگاه از جوانان قافل نشد و همراهی و بهره مندی او از جوانانی همچون حضرت علی (علیه السلام)، سلمان فارسی، عمار، یاسر و بلال حبشی اثبات این ادعااست.

اما متاسفانه امروزه گذشته از رکود مساجد و کاهش حضور مردم در مساجد، آنچه بیش از پیش مساجد را می رنجاند، استفاده از مساجد به عنوان مکانی برای گردهمایی کهنسالان هر محله است و بسیاری مساجد از عطرجوانان خالی شده است.

یا حداکثر حضور جوانان در مساجد به ایام محرم و یا برخی از شبهای ماه رمضان ختم می شود و عملا دیگر شاهد حضور مستمر و تاثیرگذار جوانان نیستیم که سابقه طولانی نیز ندارد.  

پیر و سنتی بودن مدیریت مساجد و حاکمیت نگاه انعطاف ناپذیر نقطه مشترک  اکثریت  افکار عمومی درباره کاهش حضور جوانان درمساجد است.

برخی از جوانان، عدم امکان ارتباط با امام جماعت سالمند را دلیل اجتناب از نماز جماعت و عدم حضور در مساجد می دانند و به تجربه دیده شده مساجدى که امام جماعت جوان و پرشورى دارند در جذب جوانان موفق‏ تر بوده ‏اند.

علاوه بر این نیز چندی پیش  مسئول دبیرخانه کانون مساجد مازندران از استقرار تفکر و مدیریت موروثی در مساجد انتقاد کرد و گفت: باید تفکر سنتی از مساجد زدوده شود و مسئولیت بیشتری در اداره امور مسجد به جوانان سپرد. 

حجت الاسلام محمود علیخانی در گفت و گو با یکی از خبرگزاری ها با اشاره به اینکه افکار سنتی(نه سنت) از کوچک ترین آموزه های اسلامی و دینی جلوگیری می کند، ادامه داد: باید مسجد محل مسئولیت پذیری نوجوانان و حتی کودکان باشد و این قشر باید از سنین پایین با مسجد و کارکرد آن آشنا شوند. 

مسئول دبیرخانه کانون مساجد مازندران با بیان اینکه امروز بیش از هر زمان دیگر جامعه اسلامی در تیررس تهاجم فرهنگی است، افزود: مساجد بهترین سنگر برای مبارزه با تهاجم فرهنگی هستند و کانون فرهنگی و هنری مساجد می تواند علاوه بر ایجاد بسترهای تدافعی، نوعی الگوسازی برای مقابله با تهاجم فرهنگی ایجاد کند.

** تحمیل تک بعدی فضایل درد مشترک مساجد

محسنی، کارشناس مسائل فرهنگی و تربیتی به خبرنگار شبستان گفت: متاسفانه امروزه مساجد وارد مسیر تحمیل تک بعدی فضایل شده اند که منجر به یکنواختی و ایجاد فضایی بسته در مسجد شده است.

 وی افزود: مساجد نباید بر ریل تک بعدی اداره شوند زیرا آخرت و دنیا، عبادت و سیاست،  معنویت و مادیات و دیگر مسایل اجتماعی و دینی به هم گره خورده است.

محسنی بر بهره مندی مساجد از ظرفیت جوانان تاکید کرد و گفت: باید برنامه ریزی ها به سمتی پیش برود که ارتباط میان نسل‌های متفاوت و همراهی بیشتر باتجربه‌ترها کنار جوانان را تقویت کند.

این کارشناس  همچنین اظهار کرد: مناسبت‌های ملی و مذهبی فرصت خوبی است تا بزرگ و کوچک، جوان و پیر، با حضور در مساجد و هم اندیشی در کنار هم ، آرمان‌ها و اهداف دینی و اسلامی را مرور کنند که همین موضوع منجر به انس و الفت میان افراد جامعه می شود.

محسنی بر تفاوت جوان امروز با جوانان چندین دهه پیش یا چندین قرن پیش تاکید کرد و افزود: علاوه بر اینکه بسیاری از جوانان و نوجوانان از مساجد فراری هستند، بلکه با وجود تعدد ابزارهای کاذب شادی در اطراف و دسترس جوانان، کوچکترین برخورد نامناسب با جوان نمازگزار باعث دلسردی و فراری شدن او از مسجد می‌شود.

وی با تاکید بر اینکه تمام عوامل اجرایی از جمله هیئت امنا، خادم و امام جماعت در ترغیب جوان برای حضور در مسجد مؤثر هستند، افزود: کاش بانیان مسجد به گونه ای رفتار می کردند که مسجد به معنای واقعی کلمه خانه خدا باشد و پذیرای هر قشری با هر اعتقاد و هر نوع پوششی باشد.

به گفته این کارشناس مسائل فرهنگی و تربیتی اگر نیاز امروز جوانان و نوجوانان در مسجد تأمین شود از ناهنجاری‌ها نیز جلوگیری می‌شود.

وی با بیان اینکه در واقعیت دوره جوانى اقتضای خاص خود را دارد، تاکید کرد: با وجود اینکه نحوه برخود با مسائل جوانان بخصوص امروزه بسیار ظریف و حساس می ‏باشد، اما بسیارى از دست اندرکاران کانون‏هاى دینى و مساجد، بدون توجه کافى به واقعیات دوران نوجوانى و جوانى و مشکلات ویژه آنان، اقدام به واکنش‏ هاى تند و افراطى می کنند و چه بسا یک یا دو برخورد نسنجیده و ناصواب براى همیشه جوانان را از مساجد و عرصه تربیت دینى دورگرداند.

محسنی اظهار کرد: جوانان به دلیل ناپختگى کم تجربگى، احساسات شدید و مشکلات بلوغ به طور طبیعى، خطاپذیرند و از طرفى روحیه استقلال‏ طلبى و ستیزه جویى زمینه چالش‏ ها و تضادها را در میان این قشر و بزرگ‏ترها به وجود می آورد .

** سالخوردگی در سلیقه مسجد، سد ورود جوانان

جوادی 26 ساله یکی از طلبه های در حال تحصیل به خبرنگار شبستان با طرح این سوال که آیا مساجد ما الان پناهگاهی برای جوانان جامعه هستند؟ گفت:  در حال حاضر برخی از مساجد با وجود مدرن ترین امکانات و هزینه های هنگفت، فقط پذیرای قشر سالمند هستند.

این طلبه ادامه داد: با توجه به اینکه مخاطبان مسجد از تنوع سنی بالایی برخوردارند، مسجد باید به اندازه‌ای جاذبه داشته باشد که همه را نه تنها جذب، بلکه بتواند حضور افراد در مساجد را مستمر و ماندگار کند.

وی با بیان اینکه مسجد باید پاسخگوی نیازهای نوجوانان و جوانان از نظر فرهنگی، معنوی، اجتماعی و خانوادگی باشد، افزود: آن‌هایی که در کانون فرهنگی مسجد، یا مسجد فعالیت می‌کنند، اگر بین خودشان همکاری و اتحاد داشته باشند، می‌توانند تدابیری اتخاذ کنند که جوانان و نوجوانان بتوانند نقش موثر تری در برنامه های فرهنگی و یا اداره مسجد ایفا کنند.

جوادی همچنین گریزی نیز به فرمایش مقام معظم رهبری(مدظله العالی) زد و افزود: ایشان بارها تاکید کردند که جوان‌ها ظرفیت عجیبی دارند، آنها را از راه رفاقت و هم صحبتی وارد کارها و پذیرش مسئولیت‌ها کنیم.

وی اردوهای فرهنگی را روش مناسبی برای جذب جوانان به سمت حضور موثر و مستمر در مساجد عنوان کرد و گفت: به دلیل فشارهایی که الان روی نسل جوان است، نباید فرصت خندیدن و شادی، درد و دل، اظهار نظر و همچنین ارائه راهکار در مسائل مختلف را از آنان بگیریم.